Σαν ένας μικρός δορυφόρος σε τροχιά, το φεστιβάλ MIR επιστρέφει φέτος για να προσγειωθεί ξανά στην πόλη και να ανοίξει έναν νέο ορίζοντα στις παραστατικές τέχνες. Οπως και ο σοβιετικός διαστημικός σταθμός που του δάνεισε το όνομά του, το MIR λειτουργεί ως παράλληλο σύστημα: ένα πεδίο ελευθερίας, πειραματισμού και ανταλλαγής.
Από τις 21 έως τις 30 Νοεμβρίου εξαπλώνεται λοιπόν σε δώδεκα διαφορετικά σημεία της Αθήνας και του Πειραιά, παρουσιάζοντας δεκαέξι καλλιτεχνικά πρότζεκτ που συνομιλούν με τη θεματική «Μετά το χτύπημα, η σιωπή· κι όσα χωρούν εκεί». Με την επιμελητική ματιά της καλλιτεχνικής διευθύντριας Χριστιάνας Γαλανοπούλου, το MIR φέρνει κοντά έλληνες και διεθνείς δημιουργούς που φωτίζουν τη ζωή μας με τον δικό τους τρόπο.
Από την περφόρμανς «Ο απόηχος του Προμηθέα» του Κωνσταντίνου Ρίζου σε εκείνη της Μερσέντες Ντάσι («heartbreakingheartbrokenartbreak») έως το «A ghost dance» του βραβευμένου με τον Αργυρό Λέοντα της Μπιενάλε χορού Τρέιζαλ Χάρελ, το φεστιβάλ διερευνά όσα αξίζει να ειπωθούν και όσα επιβάλλεται να παραμείνουν ανείπωτα.
Με ελεύθερη είσοδο (και δυνατότητα ηλεκτρονικής κράτησης θέσεων), μέσω του Φεστιβάλ η Γαλανοπούλου καλεί καλλιτέχνες και κοινό να εμπιστευτούν τη γενεσιουργό δύναμη της τέχνης.
Το MIR εξαπλώνεται σε 12 διαφορετικά σημεία της Αθήνας, από χώρους πολιτισμού έως απρόσμενα αστικά τοπία, από το θέατρο Ροές ως τον Πολυχώρο Λιπασμάτων Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας. Ποιο ήταν το κεντρικό όραμά σας για τη φετινή πολυτοπική προσέγγιση;
«Το MIR ήταν ακριβώς έτσι από την πρώτη του διοργάνωση. Μάλιστα τα πρώτα δύο MIR διαρκούσαν δέκα μέρες, όπως και το φετινό. Μέρος της επιμελητικής μου ματιάς είναι και μια διαφορετική προσέγγιση της πόλης: το φεστιβάλ ανακατευθύνει το βλέμμα μας σε απρόσμενους χώρους, θα αποκαλύψει πλευρές της πόλης που δεν είχαμε δει, δημιουργικές δυνάμεις που δεν ξέραμε ότι υπάρχουν, μορφές των παραστατικών τεχνών που δεν φανταζόμασταν ότι μπορούν να υπάρξουν.
Κάθε έργο που παρουσιάζουμε είναι σχεδόν site specific (τοποειδικό) και καθώς τα περισσότερα είναι παγκόσμιες πρεμιέρες, σχεδιάζονται μαζί με τους καλλιτέχνες για ιδιαίτερους χώρους που επιλέγουν οι ίδιοι με τη δική μας συμβολή».
Οντως από τα 16 έργα τα 12 κάνουν παγκόσμια πρεμιέρα. Πώς επιλέγετε τους καλλιτέχνες και τις ομάδες που συμμετέχουν; Ποιον ρόλο παίζουν οι νέες φωνές στην εξέλιξη του φεστιβάλ;
«Είναι μια μακρόχρονη και χρονοβόρα διαδικασία. Περιλαμβάνει ταξίδια στο εξωτερικό σε φεστιβάλ και πλατφόρμες, συναντήσεις και συζητήσεις με τους καλλιτέχνες και πάντα μια δική μου ματιά στην κατάσταση που βιώνει το αθηναϊκό κοινό πολιτικά και κοινωνικά, ένας προβληματισμός που μοιράζομαι με τους καλλιτέχνες και συνδέει υπόγεια όλα τα έργα. Αλλες φορές κατευθύνομαι εγώ προς τους καλλιτέχνες, άλλες τους εντοπίζω μέσα από διεθνή δίκτυα στα οποία συμμετέχω, άλλες έρχονται εκείνοι με την επιθυμία να κάνουν ένα έργο για το φεστιβάλ.
Το πρόγραμμα του MIR συγκροτείται ψηφίδα την ψηφίδα σαν ένα έργο τέχνης που αποτελείται από άλλα έργα τέχνης. Στον πυρήνα της επιμελητικής μου αναζήτησης υπάρχει η αναζήτηση των “νέων φωνών”, όχι τόσο με την έννοια της ανάδυσης, αλλά με την έννοια της επινόησης νέων μορφών των παραστατικών τεχνών. Αυτό που λέω συχνά ότι είναι σαν το MIR να κρυφοκοιτάζει το μέλλον των παραστατικών τεχνών από μια χαραμάδα».
Το φετινό θέμα μιλά για όσα αξίζει να ειπωθούν και όσα παραμένουν ανείπωτα. Πώς καθοδηγεί αυτό το νήμα την επιλογή των παραστάσεων;
«Οταν πρόκειται για έργα που έχουν ήδη παρουσιαστεί, αναζητώ μια συγγένεια που δεν είναι μόνο θεματική ή στο επίπεδο της γραφής, της δραματουργίας, αλλά και σε μια αίσθηση που δύσκολα εκφράζεται με τον λόγο. Οταν πρόκειται για έργα που δημιουργούνται για το φεστιβάλ, συζητώ με τους καλλιτέχνες τις δικές μου και τις δικές τους ιδέες και βρίσκουμε ένα σημείο συνάντησης, και ταπεινά θα πω ότι πάντα η δική τους προσέγγιση ανοίγει νέους δρόμους στη δική μου».
Το MIR χρησιμοποιεί από παραλίες και πλατείες μέχρι βιομηχανικά πάρκα και στούντιο. Πώς επιδρά αυτή η ποικιλία χώρων στην εμπειρία του κοινού και στην ίδια την παράσταση;
«Θα μπορούσα να πω σαν μια ανάσα φρέσκου αέρα… Θα μπορούσα επίσης να πω ότι η αίσθηση της ελευθερίας σε έναν καλλιτεχνικό θεσμό δεν σχετίζεται μόνο με τους χώρους που χρησιμοποιεί, αλλά και με τις συνθήκες που δημιουργεί για να γεννηθούν τα έργα και να επικοινωνήσουν με το κοινό. Και το MIR αυτή τη συνθήκη ελευθερίας προσπαθεί να δημιουργήσει, τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για το κοινό».
Το φεστιβάλ αναδεικνύει την πιο τολμηρή, πειραματική και πολιτική πλευρά των παραστατικών τεχνών. Τι περιμένετε να «πάρει» το κοινό από αυτήν την εμπειρία;
«Τα μικρά φεστιβάλ “ανθρώπινης κλίμακας” δημιουργούν κοινότητες. Το MIR ως τέτοιο φεστιβάλ είναι ο χώρος όπου μια ουτοπία παίρνει σάρκα και οστά. Η τέχνη και ειδικά οι παραστατικές τέχνες έχουν μια δύναμη να διακινούν το συναίσθημα και την επικοινωνία με τα πράγματα σε ένα άλλο, όχι πάντα συνειδητό επίπεδο.
Είναι σαν τις τελετουργίες. Η επιμέλεια του προγράμματος και τα έργα επιχειρούν άλλοτε με παιγνιώδη τρόπο και άλλοτε με τη δύναμη της προσωπικής κατάθεσης, της ποιητικής, και με τη δύναμη της τέχνης ως βιωματικής εμπειρίας αφενός να μετακινήσουν κάτι μέσα στους θεατές και αφετέρου να τους κάνουν να αισθανθούν πολίτες.
Αυτό που ελπίζω είναι τα έργα μας να ξυπνούν στους πολίτες την επιθυμία να αναλάβουν τον ρόλο τους μέσα στο δημοκρατικό πολίτευμα και να συνειδητοποιήσουν τη δύναμη και την ομορφιά που έχει αυτή η ιδιότητα εκτός από την ευθύνη».
Πώς θέλετε να εξελιχθεί το MIR μελλοντικά;
«Το MIR βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή στην ιστορία του, καθώς μετά από 17 χρόνια προσφοράς στον χώρο του πολιτισμού η, για πρώτη φορά, χρηματοδοτική στήριξη από την Περιφέρεια Αττικής και το υπουργείο Πολιτισμού θα του επιτρέψει να πραγματοποιηθεί δύο διαδοχικές χρονιές, το 2025 και το 2026.
Ο πυρήνας του φεστιβάλ, ο τρόπος που το επιμελούμαι και ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε τους καλλιτέχνες, τους συνεργάτες, τα έργα θα παραμείνουν αυτή η νησίδα γιορτής, χαράς, ελευθερίας, μοιράσματος, παραγωγής κοινότητας και παραγωγής πρωτοποριακών έργων που ανοίγουν ορίζοντες και συζητήσεις. Υπάρχουν πολλά σχέδια, αλλά το σασπένς είναι και αυτό μέρος του κόνσεπτ ενός φεστιβάλ. Για την ώρα, μετράμε αντίστροφα για την εκτόξευση του MIR 2025… 10, 9, 8, 7…».
INFO «MIRFESTIVAL 2025 – Περιπέτειες σκηνής/εικόνας (στην Αθήνα και τον Πειραιά)» από τις 21 έως τις 30 Νοεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες www.mirfestival.gr
