Φόβοι για συρρίκνωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών που απολαμβάνουν σήμερα τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ εκφράζονται το τελευταίο χρονικό διάστημα στα ανώτατα ιδρύματα της χώρας.
Πολλοί θεωρούν ότι το επόμενο χρονικό διάστημα θα πληγούν κυρίως οι ανθρωπιστικές επιστήμες, ενώ ακαδημαϊκοί συνδέουν τους φόβους αυτούς με τη νέα ηγεσία της χώρας και σχολιάζουν έντονα το περιεχόμενο προεκλογικού βίντεο, στο οποίο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι θα δώσει εντολή στο υπουργείο Δικαιοσύνης να διεξαγάγει έρευνες στα πανεπιστήμια, υποστηρίζοντας ότι έχουν καταληφθεί από τη «ριζοσπαστική Αριστερά».
Στο βίντεο, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε αναφέρει συγκεκριμένα: «Θα βγάλουμε αυτή την αντιαμερικανική παραφροσύνη από τα ιδρύματά μας μια και καλή».
Ήδη το Florida International University (FIU) αποφάσισε να αφαιρέσει 22 μαθήματα από το βασικό πρόγραμμα σπουδών του, συμπεριλαμβανομένων των μαθημάτων Ανθρωπολογία της Φυλής και Εθνικότητας, Εισαγωγή στις LGBTQ+ Σπουδές και Κοινωνιολογία του Φύλου.
Η απόφαση αυτή αποσκοπεί στη συμμόρφωση με τον νόμο SB 266 που ψηφίστηκε το 2022, ο οποίος περιορίζει τη διδασκαλία θεμάτων που θεωρούνται πολιτικά φορτισμένα στα προγράμματα σπουδών.
Ο εν λόγω νόμος αποκλείει από το βασικό πρόγραμμα σπουδών μαθήματα που «παραποιούν σημαντικά ιστορικά γεγονότα» ή που περιλαμβάνουν θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες «ο συστημικός ρατσισμός, ο σεξισμός, η καταπίεση και τα προνόμια είναι εγγενή στους θεσμούς των Ηνωμένων Πολιτειών».
Από το επόμενο φθινόπωρο, οι φοιτητές στα 40 δημόσια ιδρύματα της Φλόριντα θα έχουν σημαντικά λιγότερες επιλογές μαθημάτων, ιδιαίτερα σε θέματα όπως η φυλή, το φύλο, η σεξουαλικότητα και η διαφορετικότητα.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των «New York Times», η Φλόριντα έχει μετατραπεί σε πεδίο δοκιμών για μια σειρά από συντηρητικές πολιτικές που στοχεύουν να περιορίσουν ή να εξαλείψουν αυτό που οι Ρεπουμπλικανοί περιγράφουν ως ιδεολογική χειραγώγηση στα σχολεία και τα σπανεπιστήμια της Πολιτείας.
Ήδη η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει εκφράσει την εναντίωσή της, καταγγέλλοντας πως αυτές οι κινήσεις παραβιάζουν την αυτονομία των πανεπιστημίων και περιορίζουν την πρόσβαση των φοιτητών σε μαθήματα που θεωρούνται απαραίτητα για μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση.
Η μεγαλύτερη ανησυχία πάντως εδράζεται στην πιθανότητα υιοθέτησης παρόμοιων πρωτοβουλιών σε άλλες Πολιτείες, καθώς τα πανεπιστήμια προετοιμάζονται για τη νέα περίοδο πολιτικών που μιλούν για «ανάκτηση των κάποτε σπουδαίων εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων από τη ριζοσπαστική Αριστερά».
Ήδη νομοθέτες σε άλλες Πολιτείες έχουν αρχίσει να επικεντρώνονται στο περιεχόμενο των πανεπιστημιακών μαθημάτων. Αυτές οι ενέργειες αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των συντηρητικών νομοθετών να αναμορφώσουν την ανώτατη εκπαίδευση, περιορίζοντας πρωτοβουλίες σχετικές με την ποικιλομορφία και επαναπροσδιορίζοντας τις ακαδημαϊκές προτεραιότητες.
Οι ανησυχίες των καθηγητών εστιάζονται και στο μέλλον των αλλοδαπών φοιτητών. Με μόλις λίγες εβδομάδες να απομένουν πριν από την επιστροφή του νεοεκλεγέντος προέδρου στον Λευκό Οίκο, τα πανεπιστήμια αλλάζουν τις κατευθυντήριες γραμμές τους για φοιτητές που ενδέχεται να επηρεαστούν από τους περιορισμούς μετανάστευσης που έχει υποσχεθεί να εφαρμόσει.
Ορισμένα πανεπιστήμια, όπως το Cornell University, εξέδωσαν ταξιδιωτικές οδηγίες προς ξένους φοιτητές, προτρέποντάς τους να επιστρέψουν από ταξίδια στο εξωτερικό πριν από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Τραμπ.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο τότε πρόεδρος δεν περιορίστηκε μόνο στη λήψη μέτρων κατά της παράνομης μετανάστευσης, αλλά προκάλεσε και αναταραχές στη νόμιμη είσοδο στη χώρα, επηρεάζοντας επισκέπτες και φοιτητές που βασίζονταν σε θεωρήσεις (βίζες).
Πιο συγκεκριμένα, είχε απαγορεύσει την είσοδο στις ΗΠΑ ταξιδιωτών από επτά χώρες με πλειοψηφικά μουσουλμανικό πληθυσμό, το Ιράν, το Ιράκ, τη Λιβύη, τη Σομαλία, το Σουδάν, τη Συρία και την Υεμένη, για διάστημα 90 ημερών. Η απαγόρευση επηρέασε και ορισμένους από τους 17.000 διεθνείς φοιτητές που σπούδαζαν στις ΗΠΑ εκείνη την περίοδο.
Τον Απρίλιο του 2023 ο Ντόναλντ Τραμπ δεσμεύτηκε να επαναφέρει την απαγόρευση ταξιδιών, δηλώνοντας ότι στόχος του είναι «να κρατήσει τους ριζοσπαστικούς ισλαμιστές τρομοκράτες έξω από τη χώρα μας».
Σε μήνυμά του το Cornell προέβλεψε ότι μια νέα απαγόρευση ταξιδιών «είναι πιθανό να τεθεί σε εφαρμογή σύντομα μετά την ορκωμοσία» και συνέστησε σε διεθνείς φοιτητές και προσωπικό να επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την έναρξη του εαρινού εξαμήνου.
Διδασκαλία από τη… Βίβλο στο Τέξας των ΗΠΑ
Υλικό από τη Βίβλο θα μπορούν να διδάσκονται πλέον οι μαθητές των δημοτικών σχολείων του Τέξας στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς οι εκπαιδευτικές αρχές της Πολιτείας προχώρησαν σε μια αμφιλεγόμενη προσπάθεια με στόχο την επέκταση της θρησκευτικής διδασκαλίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Το πρόγραμμα σπουδών, το οποίο θα είναι προαιρετικό, ενσωματώνει στα μαθήματα αγγλικής γλώσσας ιστορίες από τη Βίβλο, όπως η Ομιλία του Ιησού στο Ορος, η παραβολή του Ασωτου Υιού και η ιστορία της Εσθήρ από την Παλαιά Διαθήκη.
Η έγκριση του νέου προγράμματος σπουδών έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των «ΝΥΤ», εκατοντάδες κάτοικοι του Τέξας διαδήλωναν για μήνες στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Εκπαίδευσης της Πολιτείας, που θέτει τα πρότυπα για τη διδασκαλία και εγκρίνει διδακτικό υλικό.
Το μεγαλύτερο συνδικάτο εκπαιδευτικών της Πολιτείας, καθώς και πολλοί γονείς υποστηρίζουν ότι τα εν λόγω μαθήματα θολώνουν τη γραμμή μεταξύ διδασκαλίας και προσηλυτισμού, και παρουσιάζουν τις γραφές ως αντικειμενική αλήθεια σε παιδιά μόλις πέντε ετών.
Ωστόσο, ο κυβερνήτης Γκρεγκ Άμποτ, Ρεπουμπλικανός, και άλλοι υποστηρικτές του νέου προγράμματος υποστηρίζουν ότι η Βίβλος αποτελεί θεμελιώδες κείμενο της αμερικανικής ιστορίας. Ήδη στην Οκλαχόμα καταγράφονται πιέσεις ώστε όλοι οι εκπαιδευτικοί να διδάσκουν αποσπάσματα από τη Βίβλο, ενώ στη Λουιζιάνα υπάρχει σε εξέλιξη δικαστική μάχη για να απαιτηθεί η ανάρτηση των Δέκα Εντολών στις σχολικές αίθουσες.
Σύγκρουση κυβέρνησης – εργατικών συνδικάτων στην Αγγλία
Στην Αγγλία, «προσβολή» χαρακτηρίζει η Εθνική Ένωση Εκπαίδευσης (National Education Union), ένα από τα μεγαλύτερα συνδικάτα και βασικός χρηματοδότης του Εργατικού Κόμματος, την πρόταση της κυβέρνησης για αύξηση μόλις 2,8% στους μισθούς των εκπαιδευτικών, του προσωπικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) και άλλων δημοσίων υπαλλήλων για το επόμενο έτος.
Η κυβέρνηση ετοιμάζεται για σύγκρουση με τα συνδικάτα μετά την πρόταση των υπουργών για αύξηση 2,8%, καθώς αυτά υποστηρίζουν ότι η προτεινόμενη αύξηση είναι ανεπαρκής, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξήσεις στο κόστος ζωής.
Σε δηλώσεις του στον «Guardian», ο Ντάνιελ Κεμπέντε, γενικός γραμματέας της Εθνικής Ένωσης Εκπαίδευσης (NEU), δήλωσε ότι η πρόταση απέχει πολύ από το αναγκαίο. Ο ίδιος ανέφερε: «Οι μισθοί των εκπαιδευτικών έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από 20% σε πραγματικούς όρους από το 2010, πλήττοντας το βιοτικό τους επίπεδο.
Μαζί με τον υπερβολικό φόρτο εργασίας, οι περικοπές στους μισθούς έχουν οδηγήσει την παιδεία σε μια καταστροφική κρίση. Οι ελλείψεις εκπαιδευτικών σε ολόκληρο το σχολικό σύστημα πλήττουν και τους μαθητές και τους γονείς. Μια αύξηση της τάξης του 2,8% είναι πιθανό να είναι κάτω από τον πληθωρισμό και πίσω από τις αυξήσεις μισθών στην ευρύτερη οικονομία. Αυτό θα βαθύνει ακόμη περισσότερο την κρίση στην εκπαίδευση».
Μείωση εγγραφών στα αμερικανικά ΑΕΙ
Μείωση της τάξης του 5% παρουσιάζουν οι εγγραφές πρωτοετών φοιτητών στα Πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών σύμφωνα με στοιχεία από το Ερευνητικό Κέντρο National Student Clearinghouse. Στα πιο φημισμένα πανεπιστήμια με χαμηλά ποσοστά αποδοχής, οι μεγαλύτερες μειώσεις στην εγγραφή αφορούν πρωτοετείς φοιτητές διαφορετικού φυλετικού υπόβαθρου.
Για παράδειγμα, οι εγγραφές πρωτοετών Αφροαμερικανών μειώθηκαν κατά 16,9% στα ιδιαίτερα επιλεκτικά δημόσια και ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια τετραετούς φοίτησης. Η βασική αιτία για την πτώση της εγγραφής είναι σύνθετη, όπως εξηγούν οι ειδικοί.
Η Τζούλι Τζ. Παρκ, καθηγήτρια εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, ανέφερε στον «Guardian» πως μια εθνική συζήτηση για την πιθανότητα εμφάνισης ενός τέτοιου φαινομένου βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και καιρό.
Η συζήτηση για αυτό το ενδεχόμενο προέκυψε στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης λόγω των συνεχόμενων ετών με μειωμένες γεννήσεις στις ΗΠΑ, που ξεκίνησαν με τη Μεγάλη Ύφεση. Νωρίτερα φέτος, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δημοσίευσαν δεδομένα που δείχνουν ότι οι ΗΠΑ έφτασαν σε ιστορικό χαμηλό στον ετήσιο αριθμό γεννήσεων, με μείωση 2% από το 2022 στο 2023 και 3% το 2023. Άλλοι παράγοντες όπως το κόστος της ανώτατης εκπαίδευσης επηρεάζουν επίσης τις πτωτικές τάσεις εγγραφών.
Πώς θα μειώσουμε τις απουσίες;
Δημιουργικές και καινοτόμες τεχνικές με στόχο να μειώσουν τα υψηλά επίπεδα απουσιών που καταγράφονται στα σχολεία αξιοποιούν οι εκπαιδευτικοί στην Αγγλία και την Ουαλία. Οι πιο πρόσφατες στατιστικές για την Αγγλία δείχνουν ότι 150.000 παιδιά ήταν «σοβαρά απόντες» την περυσινή χρονιά.
Έτσι, θεραπευτικοί σκύλοι, κουπόνια για βραβεία και συνεδρίες ευεξίας είναι ορισμένες μόνο από τις τακτικές που έχουν υιοθετηθεί μέχρις στιγμής. Μια από τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες πραγματοποιείται στο λύκειο Mary Immaculate στα περίχωρα του Κάρντιφ, όπου το καλοκαίρι εγκαινιάστηκε μια εγκατάσταση ευεξίας αξίας 1,7 εκατ. στερλινών, με χρηματοδότηση από τον δήμο του Κάρντιφ.
Καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές δομές στην περιοχή, το κέντρο έχει γίνει ένας σημαντικός χώρος για να βοηθήσει παιδιά με πολύ χαμηλή προσέλευση να έρχονται τακτικά, στην ώρα τους, και χαρούμενα.
Επίσης μετά τη δραματική πτώση της προσέλευσης που προκάλεσε η πανδημία της COVID, τα ποσοστά στο Mary Immaculate είναι πλέον πάνω από τον εθνικό μέσο όρο για τα σχολεία της Ουαλίας.
Μέρος της βελτίωσης οφείλεται στον Teddy, το λαμπραντούντλ που έχει γίνει διάσημο στο σχολείο, συνοδεύοντας έναν θεραπευτή στις επισκέψεις του στο κέντρο. Ενώ τα βραβεία για καλή προσέλευση είναι συνηθισμένη πρακτική στα σχολεία, κάποια σχολεία ενισχύουν τις προσπάθειες με εβδομαδιαία κουπόνια και κληρώσεις δώρων.
Το δημοτικό σχολείο Southmere Primary Academy στο Μπράντφορντ προσφέρει μια αυξανόμενη σειρά ανταμοιβών, όπως κουπόνια £20 για τάξεις με 100% προσέλευση.
Η κυρία Λαμπρινή Παπαδοπούλου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής και Πολιτικής Ανάλυσης και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
