Η παχυσαρκία δεν αποτελεί μόνο ένα μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας, αλλά και έναν από τους πλέον υποτιμημένους παράγοντες οικονομικής επιβάρυνσης του συστήματος υγείας, καθώς το 4% των εισαγωγών στα νοσοκομεία αποδίδεται σε αυτή, γεγονός που προκαλεί έξοδο της τάξης του 5% των συνολικών νοσοκομειακών δαπανών.
Νέα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας 2025, αποτυπώνουν με σαφήνεια το άμεσο κόστος της παχυσαρκίας στη νοσοκομειακή περίθαλψη, αναδεικνύοντας το εύρος των επιπτώσεών της τόσο στη λειτουργία των νοσοκομείων όσο και στα δημόσια οικονομικά.
Όπως επεσήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ), Κώστας Αθανασάκης, σε ειδική συνεδρία, η ανάλυση που παρουσίασε, εστιάζει αποκλειστικά στη νοσοκομειακή νοσηλεία και εξετάζει το κόστος από την οπτική του τρίτου πληρωτή, δηλαδή του ΕΟΠΥΥ. Όπως εξήγησε ο ομιλητής, στόχος ήταν να αποτυπωθεί εκείνο το τμήμα της δαπάνης που συνδέεται άμεσα με παθήσεις οι οποίες, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, σχετίζονται αιτιολογικά με την παχυσαρκία.
«Μιλάμε για το κομμάτι του κόστους που αφορά αποκλειστικά τη νοσοκομειακή νοσηλεία, και μάλιστα μόνο από την πλευρά του τρίτου πληρωτή (δηλ του ΕΟΠΥΥ). Δεν περιλαμβάνουμε δηλαδή ούτε τις ιδιωτικές πληρωμές ούτε το κόστος της ιδιωτικής ασφάλισης», διευκρίνισε.
Μεγάλη βάση δεδομένων και αυστηρή μεθοδολογία
Για τις ανάγκες της μελέτης αναλύθηκαν περίπου 2,4 εκατομμύρια εισαγωγές σε νοσοκομεία, οι οποίες εξετάστηκαν μία προς μία. Στη συνέχεια εντοπίστηκαν οι παθήσεις που έχουν τεκμηριωμένη συσχέτιση με την παχυσαρκία, όπως αυτές περιγράφονται στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία.
Συνολικά αναγνωρίστηκαν 81 διαγνωστικές κατηγορίες ICD-10, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων. Για καθεμία από αυτές εφαρμόστηκε ειδική μεθοδολογία – μια προσέγγιση που χρησιμοποιείται ευρέως στη δημόσια υγεία για να εκτιμηθεί ποιο ποσοστό της νοσηρότητας μπορεί να αποδοθεί σε έναν συγκεκριμένο παράγοντα κινδύνου.
«Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να πούμε ποιο κομμάτι της νοσηρότητας – και κατ’ επέκταση του κόστους – οφείλεται πραγματικά στην παχυσαρκία», ανέφερε ο ομιλητής.
Σχεδόν 100.000 εισαγωγές κάθε χρόνο
Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά: η παχυσαρκία εκτιμάται ότι ευθύνεται για περίπου 99.985 νοσοκομειακές εισαγωγές ετησίως. Περίπου το 70% αυτών των περιστατικών αφορά ασθενείς που νοσηλεύονται σε δημόσια νοσοκομεία, γεγονός που καταδεικνύει τη δυσανάλογη επιβάρυνση του δημόσιου συστήματος υγείας.
Η ανάλυση δείχνει ότι σημαντικό μέρος των εισαγωγών συνδέεται με σοβαρά και χρόνια νοσήματα. Το 22% αφορά καρδιαγγειακές παθήσεις, ενώ το 34% σχετίζεται με ογκολογικά νοσήματα. Παράλληλα, υψηλά ποσοστά καταγράφονται σε διαβήτη, αναπνευστικά και μυοσκελετικά νοσήματα, καθώς και σε παθήσεις του πεπτικού συστήματος.
«Δεν μιλάμε για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά για ένα ευρύ φάσμα παθήσεων που επηρεάζουν σοβαρά τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα», υπογράμμισε ο κ. Αθανασάκης.
Το οικονομικό αποτύπωμα της παχυσαρκίας
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το ετήσιο άμεσο κόστος της παχυσαρκίας για τον τρίτο πληρωτή εκτιμάται σε περίπου 214 εκατομμύρια ευρώ. Η πλειονότητα αυτής της δαπάνης αφορά δημόσια νοσοκομεία, ενώ στα ιδιωτικά καταγράφεται μόνο η συμμετοχή του ΕΟΠΥΥ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανομή του κόστους ανά κατηγορία νοσήματος. Τα νεοπλάσματα απορροφούν το μεγαλύτερο μερίδιο, με περίπου 76 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ ακολουθούν τα καρδιαγγειακά και τα μυοσκελετικά νοσήματα.
Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 5,1% της συνολικής δαπάνης για νοσοκομειακή νοσηλεία. Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε, η εκτίμηση πιθανόν να είναι συντηρητική, καθώς αφορά έτος στο οποίο το σύστημα υγείας εξακολουθούσε να επηρεάζεται έντονα από την πανδημία COVID-19.
Πέρα από το νοσοκομείο: το αθέατο κόστος
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η παρούσα ανάλυση αποτυπώνει μόνο ένα μέρος του συνολικού οικονομικού βάρους της παχυσαρκίας.
«Η διαχείριση της παχυσαρκίας δεν σταματά στο νοσοκομείο. Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι άμεσου κόστους που αφορά εξετάσεις, επισκέψεις σε γιατρούς, φαρμακευτική αγωγή και αποκατάσταση», σημείωσε ο ομιλητής.
Το επόμενο στάδιο της έρευνας θα επιχειρήσει να ενσωματώσει αυτές τις παραμέτρους, στο μέτρο που το επιτρέπουν τα διαθέσιμα δεδομένα, ενώ παράλληλα σχεδιάζεται συγκριτική ανάλυση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Από τα στοιχεία στη δράση
Το μήνυμα που προκύπτει είναι σαφές: η παχυσαρκία έχει ήδη μετρήσιμες και σημαντικές επιπτώσεις στο σύστημα υγείας. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι τα δεδομένα αυτά πρέπει να αξιοποιηθούν ως βάση για τον σχεδιασμό στοχευμένων πολιτικών πρόληψης, με ιδιαίτερη έμφαση στις νεότερες ηλικίες.
«Αν δεν επενδύσουμε σήμερα στην πρόληψη, το κόστος – υγειονομικό και οικονομικό – θα συνεχίσει να αυξάνεται», κατέληξε ο καθηγητής του ΠΑΔΑ.
