Η είδηση ότι πολιτικό πρόσωπο αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά και απάτη δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία για τη Νότια Αφρική.
Πολύ περισσότερο όταν αυτό το πρόσωπο σχετίζεται με τον πρώην πρόεδρο της χώρας, Τζέικομπ Ζούμα, του οποίου η διακυβέρνηση (2009-18) στιγματίστηκε από οικονομικά σκάνδαλα, αδικαιολόγητο προσωπικό πλουτισμό, κακοδιαχείριση και εκτεταμένη ευνοιοκρατία. Συνιστά όμως είδηση όταν οι δραστηριότητες του προσώπου διαπλέκονται με την εξωτερική πολιτική της χώρας, περιλαμβάνοντας μάλιστα την εξαπάτηση νοτιοαφρικανών πολιτών και την έκθεσή τους σε κίνδυνο, προς όφελος ξένων συμφερόντων.
Η κόρη του πρώην προέδρου, Ντουντουζίλε Ζούμα-Σαμπούντα, κατηγορείται ως ηγετικό στέλεχος σπείρας που παραπλανούσε Νοτιοαφρικανούς με το πρόσχημα ότι θα μετέβαιναν σε ρωσικό έδαφος ώστε να εκπαιδευτούν για έναν χρόνο, με απώτερο σκοπό να στελεχώσουν την προσωπική φρουρά του Ζούμα. Όπως όμως έγινε αντιληπτό σε δεύτερο χρόνο, οι ίδιοι επρόκειτο να αποτελέσουν την εμπροσθοφυλακή των μισθοφόρων που υποστηρίζουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στρατού στην ανατολική Ουκρανία, στην περιοχή του Ντονμπάς.
«Μας εξαπάτησαν, μας είπαν ψέματα. Δεν υπήρξε ποτέ καμία εκπαίδευση για σωματοφύλακες. Πηγαίναμε σε πόλεμο εξαρχής» δήλωσε – υπό καθεστώς ανωνυμίας – στην εφημερίδα New York Times ένας από τους 17 συνολικά άνδρες μεταξύ 20-45 ετών που
επικοινώνησαν τον περασμένο μήνα με την Πρετόρια, ζητώντας από την κυβέρνησή τους να εκκινήσει διαδικασίες για τον επαναπατρισμό τους. Το γραφείο του προέδρου Σιρίλ Ραμαφόσα επιβεβαίωσε το αίτημα και μετέφερε δημόσια τη δέσμευση του ίδιου να εργαστεί δια της διπλωματικής οδού για την επιστροφή τους, καθώς και την εντολή του για διεξαγωγή έρευνας σχετικά με την υπόθεση, που βρίσκεται πλέον στα «χέρια» των αστυνομικών αρχών.
Το κίνητρο της Ζούμα – η οποία παραιτήθηκε από τη βουλευτική της έδρα στα τέλη Νοεμβρίου – δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη, ούτε η ίδια έχει προβεί σε λεπτομερείς διευκρινίσεις. Πάντως σε αναρτήσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν δίσταζε να εκφράζει τον θαυμασμό της για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Δεσμοί με το Κρεμλίνο
Όσο για τον πατέρα της, διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με το Κρεμλίνο, ήδη από το μακρινό 1978, όταν κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του απαρτχάιντ λάμβανε στρατιωτική εκπαίδευση στην τότε ΕΣΣΔ. Δεσμοί που δεν ατόνησαν στη διάρκεια των χρόνων, αφού κατά τη δεύτερη θητεία του ο Ζούμα προωθούσε συμφωνία με την κρατική εταιρία παραγωγής πυρηνικής ενέργειας Rosatom για την κατασκευή ατομικού αντιδραστήρα (τελικά η συμφωνία, που υπογράφηκε το 2015, ακυρώθηκε από το ανώτατο Δικιαστήριο το 2017).
Και πιθανότατα εξακολουθούν να υφίστανται οι δεσμοί με το Κρεμλίνο, αν λάβει κανείς υπόψη την σταθερά αντιδυτική ρητορική του Zούμα και του κόμματός του, όπως αυτή εκφράζεται από τον θαυμασμό του για το κινεζικό μοντέλο οικονομίας ή την γενικότερα θετική στάση του προς αυταρχικά καθεστώτα όπως η φιλορωσική δικτατορία του Ιμπραήμ Τραορέ στην Μπουρκίνα Φάσο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ουκρανός υπουργός Εξωτερικών εκτιμά ότι 1.400 πολίτες από 36 κράτη της Αφρικής πολεμούν σε ουκρανικό έδαφος στο πλευρό της Μόσχας.
Οικογενειακές ιστορίες
Υπάρχει πάντως και η οικογενειακή παράμετρος, αφού της παρέμβασης του προέδρου Ραμαφόσα και των αρμόδιων αρχών προηγήθηκε η παρέμβαση της ετεροθαλούς αδελφής της κόρης Ζούμα, η οποία στην ποινική αναφορά που κατέθεσε υπέδειξε εκτός της Ντουντουζίλε ακόμη δύο πρόσωπα ως ηθικούς αυτουργούς της εξαπάτησης των 17 ανδρών. Στο ίδιο κείμενο δεν αναφέρεται κίνητρο, αλλά καταγράφεται ότι οκτώ από τους άνδρες ανήκουν στο ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον.
Η κατηγορούμενη αρκέστηκε σε γραπτή δήλωση, όπου με λακωνικό τρόπο τονίζει ότι δεν θα εξέθετε κανέναν σε κίνδυνο εν γνώσει της. Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που απασχολεί τις αρχές, αφού είναι υπόδικη για προδοσία και υποκίνηση σε βία, με το κατηγορητήριο να την θεωρεί το πρόσωπο εκείνο που με την εμπρηστική ρητορική του ενίσχυσε το κύμα βίαιων ταραχών που ξέσπασε μετά την φυλάκιση του πατέρα της τον Ιούλιο του 2021, και το οποίο οδήγησε σε συγκρούσεις που κόστισαν τη ζωή σε 354 ανθρώπους.
Υπενθυμίζεται πως ο 83χρονος Ζούμα εξασκεί το νομικά επιτρεπτό στη Νότια Αφρική έθιμο της πολυγαμίας, διατηρώντας τέσσερις παράλληλους γάμους, από τους οποίους έχει αποκτήσει περισσότερα από είκοσι παιδιά.
Παράλληλα, βρίσκεται σε μακρόχρονη νομική διαμάχη με τις δικαστικές αρχές, εξαιτίας κατηγοριών για δωροδοκία από την γαλλική εταιρία παραγωγής οπλικών συστημάτων Thales, σε μια δίκη που εκκρεμεί επί δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια. Τον προηγούμενο μήνα ο ίδιος κλήθηκε να καταβάλει ποσό της τάξης του 1,6 εκατομμυρίου δολαρίων, εν είδει αποζημίωσης για κρατικά χρήματα που οικειοποιήθηκε για να χρηματοδοτήσει την υπεράσπιση των (πολλαπλών) νομικών του υποχρεώσεων.
