Ευρωκοινοβούλιο και εθνικές κυβερνήσεις κατέληξαν σε συμφωνία για να απαγορευθούν σταδιακά, μέχρι το φθινόπωρο του 2027, όλες οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην ΕΕ, ώστε να στερηθεί η Μόσχα μια σημαντική πηγή χρηματοδότησης του πολέμου της στην Ουκρανία.
«Είναι η αυγή μιας νέας εποχής, αυτής της πλήρους ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης έναντι της Ρωσίας», χαιρέτισε ενώπιον των δημοσιογράφων η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Το τέλος των εισαγωγών το φθινόπωρο του 2027 αποτελεί συμβιβασμό ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο επιθυμούσε να ισχύσει νωρίτερα η απαγόρευση, και τα κράτη μέλη, που ήθελαν να έχουν λίγο περισσότερο χρόνο.
«Τα καταφέραμε», δήλωσε εκφράζοντας τη χαρά του ο ευρωπαίος επίτροπος για την ενέργεια Νταν Γιόργκενσεν. «Τέλος οι απόπειρες εκβιασμού. Τέλος η χειραγώγηση της αγοράς από τον Πούτιν. Είμαστε αλληλέγγυοι με την Ουκρανία», υπογράμμισε.
Για το αέριο που μεταφέρεται μέσω αγωγών, η απαγόρευση των μακροπρόθεσμων συμβολαίων αγοράς -τα πιο ευαίσθητα, διότι μερικές φορές ισχύουν για δεκάδες χρόνια- θα τεθεί σε ισχύ στις 30 Σεπτεμβρίου 2027, με την επιφύλαξη ότι τα αποθέματα θα είναι επαρκή και θα εφαρμοσθεί το αργότερο την 1η Νοεμβρίου 2027.
Για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, η απαγόρευση των μακροπρόθεσμων συμβολαίων θα εφαρμοσθεί από την 1η Ιανουαρίου 2027, σύμφωνα με προηγούμενες ανακοινώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Όσον αφορά τα συμβόλαια μικρής διάρκειας, η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ στις 25 Απριλίου 2026, για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και στις 17 Ιουνίου 2026 για το αέριο που διοχετεύεται μέσω αγωγών.
Το χρονοδιάγραμμα αυτό θα πρέπει να εγκριθεί μια τελευταία φορά από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όμως η συμφωνία που σφραγίσθηκε τη νύχτα που μας πέρασε, ανοίγει τον δρόμο για μια ψηφοφορία χωρίς σασπένς.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα μπορούν να επικαλεσθούν περίπτωση «ανωτέρας βίας», για να δικαιολογήσουν νομίμως αυτές τις διακοπές των προμηθειών, αναφέροντας την απαγόρευση των εισαγωγών που αποφασίσθηκε από την ΕΕ.
Πώς αντιδρά η Μόσχα – Το «μπαϊράκι» Ορμπάν
Η Κομισιόν επέλεξε μια νομοθετική πρόταση μάλλον, παρά τις κυρώσεις, επειδή μπορεί να υιοθετηθεί από τα κράτη μέλη με αυξημένη πλειοψηφία.
Ο στόχος είναι να αποφευχθεί ένα βέτο της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, δύο χωρών που θεωρούνται προσκείμενες στη Μόσχα και αντιτάσσονται σ’ αυτά τα μέτρα.
Ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν αψήφησε και πάλι την ΕΕ στα τέλη Νοεμβρίου, υποσχόμενος, στη διάρκεια συνάντησής του με τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Κρεμλίνο, να συνεχίσει τις εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων.
Ο συμβιβασμός που σφραγίσθηκε από τους Ευρωπαίους, προβλέπει εξάλλου ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει μέσα στους επόμενους μήνες πρόταση για να μπει τέλος μέχρι το τέλος του 2027, στις εισαγωγές ρωσικού αερίου από Βουδαπέστη και Μπρατισλάβα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε αποφασίσει ήδη από το 2022 να απεξαρτηθεί από το ρωσικό πετρέλαιο, όμως είχε παραχωρήσει εξαιρέσεις σ’ αυτές τις δύο περίκλειστες χώρες.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι Βρυξέλλες θέλουν να στερήσουν από τη Ρωσία το οικονομικό «μάνα» που αντλεί από τους υδρογονάνθρακές της.
Τον Οκτώβριο, η Ρωσία αντιπροσώπευε το 12% των εισαγωγών αερίου της ΕΕ, μειωμένο από το 45% το 2021 και πριν την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, με χώρες όπως η Ουγγαρία, η Γαλλία και το Βέλγιο να συνεχίζουν να λαμβάνουν ρωσικό αέριο, σε σε 19% το 2024.
Όμως, αν η Ευρώπη προσπάθησε να περιορίσει τις προμήθειες από αγωγούς αερίου, στράφηκε εν μέρει προς το υγροποιημένο φυσικό αέριο, που μεταφέρεται με πλοία, εκφορτώνεται σε λιμάνια, επαναφέρεται σε κατάσταση αερίου και στη συνέχεια εισέρχεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο.
Πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες (45%), η Ρωσία κατέχει κεντρική θέση με 20% των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από την ΕΕ το 2024, δηλαδή 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από τα 100 δισεκατομμύρια που εισήχθησαν.
Συνολικά, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου της ΕΕ αναμένεται να φθάσουν φέτος τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σχολιάζοντας την απόφαση της ΕΕ να διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία το 2027, στη διάρκεια ενημέρωσης για τις συνομιλίες με Γουίτκοφ και Κούσνερ σχετικά με το αμερικανικό σχέδιο τερματισμού του πολέμου με την Ουκρανία, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η Ευρώπη θα πληρώσει πολύ περισσότερα για φυσικό αέριο.
