Ο Ολυμπιακός προερχόταν από δύο άκρως επιτυχημένες χρονιές έχοντας κατακτήσει ισάριθμα πρωταθλήματα και ένα νταμπλ, όμως το πρώτο μισό της αγωνιστικής περιόδου 1981-1982 δεν εξελισσόταν καθόλου καλά.
Ο πετυχημένος πολωνός τεχνικός Κάζιμιρ Γκόρσκι αποχώρησε το καλοκαίρι του 1981 και τη θέση του πήρε ο Αυστριακός Χέλμουτ Σενέκοβιτς, ο οποίος όμως δεν μακροημέρευσε. Μια σειρά αρνητικών αποτελεσμάτων είχαν από νωρίς δημιουργήσει έντονη δυσαρέσκεια.
Είναι Δεκέμβριος του 1981, η συνεργασία του Αλκέτα Παναγούλια με την Εθνική Ελλάδος οδεύει προς το τέλος της, και ενώ ο ελληνικός αθλητικός Τύπος δήλωνε βέβαιος πως ο έλληνας τεχνικός αποχωρεί από την Εθνική «χάρη του Αρεως», αυτός τελικά αναλαμβάνει τον Ολυμπιακό, που βρίσκεται πλέον πίσω στη βαθμολογία.
Ο Αλκέτας Παναγούλιας πάντα προκαλούσε ενδιαφέρον με τον ιδιαίτερο τρόπο σκέψης του. Μία από τις πρώτες του κινήσεις ήταν να χρίσει αρχηγό της ομάδας τον Νίκο Βαμβακούλα. Οταν ρωτήθηκε για την απόφασή του αυτή απάντησε: «Οπως ξέρετε, πριν από λίγο καιρό οι παίκτες του Ολυμπιακού πέρασαν κάτι εξετάσεις στο Εργομετρικό Κέντρο της Καλογρέζας… Αυτές οι εξετάσεις περιείχαν και ψυχολογικά τεστ. Αυτά τα τεστ για τον Βαμβακούλα έδειξαν πως, αν του δοθούν υπευθυνότητες, θα ανέβει η απόδοσή του».
ο Αλκέτας Παναγούλιας θα δηλώσει στα «ΝΕΑ» της 19ης Μαΐου 1987: «Ο προπονητής είναι βασιλιάς φιλόσοφος στον χώρο του»
Σουτ
Το πρώτο του ματς στον πάγκο του Ολυμπιακού ήταν απέναντι στην Κόρινθο. Ο Ολυμπιακός επικράτησε με 3-1 και όπως αναφέρουν οι αναλύσεις «αυτή τη φορά οι παίκτες του [Ολυμπιακού] φρόντισαν να κάνουν πολλά σουτ, έστω και αν συχνά οι αποστάσεις ήταν μεγάλες και ο τρόπος που έγιναν (τα σουτ) ανορθόδοξος».
Αρκετά χρόνια αργότερα, εξάλλου, ένα βίντεο που θα διέρρεε από τα αποδυτήρια της Εθνικής Ελλάδος στο Μουντιάλ των ΗΠΑ το 1994, θα φανέρωνε με τον πιο εύγλωττο τρόπο το πάθος του Αλκέτα Παναγούλια για τα σουτ.
«Τι σας ζητάω; Κάντε σουτ. Λέει ο μ… ο προπονητής… Ας έχει παίκτες! Σουτάρετε! Ετσι μπαίνει το γκολ!».
Το μπαράζ του 1982
Πίσω στη σεζόν 1981-1982, ο Αλκέτας Παναγούλιας ζητεί επίμονα από τους παίκτες του Ολυμπιακού να έχουν σοβαρότητα και απλότητα στο παιχνίδι τους. Αν και οι Πειραιώτες συνεχίζουν να έχουν σημαντικές απώλειες βαθμών εντός του Γ. Καραϊσκάκης, σε ένα από τα πιο συναρπαστικά φινάλε πρωταθλήματος η ολοκλήρωση της τελευταίας αγωνιστικής βρίσκει τους «αιώνιους αντιπάλους», Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό, ισόβαθμους.
Οι δύο διεκδικητές του τίτλου θα έλυναν τις διαφορές τους σε αγώνα μπαράζ στον Βόλο, αρκετές εβδομάδες αργότερα, το βράδυ της 29ης Ιουνίου 1982. Οι Ερυθρόλευκοι επικράτησαν με μεγαλύτερη άνεση από ό,τι θα ανέμενε κανείς και από όσο δείχνει το τελικό σκορ (2-1). Πρωταγωνιστές των Ερυθρολεύκων για τον αγώνα αυτόν ήταν οι «συνήθεις ύποπτοι» εκείνης της χρονιάς. Ο Νίκος Αναστόπουλος (ασίστ και ένα γκολ), ο Ουρουγουανός Βιθέντε Εσταβίγιο (γκολ), καθώς και οι Βαμβακούλας, Μίχος, Κουσουλάκης, Λεμονής και Μητρόπουλος.
Μετρ της ψυχολογίας, ένας από τους πρώτους που κατάλαβε τη σημασία της επικοινωνίας με τους ποδοσφαιριστές του. Εδώ με τον Κώστα Ορφανό
Η πρώτη αποχώρηση
Λίγες ημέρες αργότερα, ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Σταύρος Νταϊφάς ανακοίνωσε την παραμονή του Αλκέτα Παναγούλια και για την επόμενη αγωνιστική σεζόν, αυτό όμως τελικά ίσχυσε κατά το ήμισυ.
Τον Φεβρουάριο του 1983, και ενώ μόλις έχει ξεκινήσει ο β’ γύρος της σεζόν 1983-1984, ο Αλκέτας Παναγούλιας αποδέχτηκε την ιδιαίτερα τιμητική και δελεαστική πρόταση για να αναλάβει την εθνική ομάδα των ΗΠΑ και κατόπιν συμφωνίας με τον Σταύρο Νταϊφά αποχώρησε από τους Ερυθρόλευκους σε φιλικότατο κλίμα. Τον αντικατέστησε ο παλιός γνώριμος Κάζιμιρ Γκόρσκι που είχε στέψει τον Ολυμπιακό πρωταθλητή το 1980 και το 1981, κάτι που τελικά επανέλαβε και τη χρονιά εκείνη.
Επιστροφή
Η ιστορία όμως του Αλκέτα Παναγούλια στον Ολυμπιακό δεν κλείνει εδώ, καθώς θα επιστρέψει τη σεζόν 1986-1987. Αντικαθιστώντας τον Αντώνη Γεωργιάδη, αναλαμβάνει την ομάδα τον Οκτώβριο του 1986 και με τη σύμφωνη γνώμη της διοίκησης θέτει ως προτεραιότητα την επιβολή πειθαρχίας στις τάξεις των ποδοσφαιριστών, τιμωρώντας ακόμα και τους σούπερ σταρ της ομάδας Αναστόπουλο και Μητρόπουλο.
Η χρονιά εκείνη, που είχε πολλές αναταράξεις με αποχές ποδοσφαιρικών ομάδων από το πρωτάθλημα λόγω διενέξεων των διοικήσεών τους με την πολιτεία για οικονομικά και γραφειοκρατικά θέματα, κύλησε ομαλά για τον Ολυμπιακό, ο οποίος κατέκτησε το πρωτάθλημα με απόσταση από τους υπόλοιπους διεκδικητές.
Λίγο μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος ο Αλκέτας Παναγούλιας θα δηλώσει στα «ΝΕΑ» της 19ης Μαΐου 1987: «Ο προπονητής είναι βασιλιάς φιλόσοφος στον χώρο του. Είναι το μόνο κοινωνικό σύνολο η ποδοσφαιρική ομάδα, που επιδέχεται δικτατορία. Εξηγώντας τη θέση του προπονητή, ανέφερα στους παίκτες μου τα εξής δύο σημεία: πρώτον, ο προπονητής έχει πάντα δίκιο. Δεύτερον, αν διαφωνείτε με τον προπονητή σκεφτείτε το πρώτο σημείο».
Οριστικό αντίο
Και αυτή πάντως η δεύτερη θητεία του στον Ολυμπιακό έληξε πρόωρα. Ο Αλκέτας Παναγούλιας αποχώρησε στο πρώτο μισό, μήνα Νοέμβριο, της σεζόν 1987-1988. Οι μόλις τέσσερις βαθμοί στις πρώτες επτά αγωνιστικές, σε συνδυασμό με την εντός έδρας (Ολυμπιακό Στάδιο) ήττα από τον Παναθηναϊκό, κατέστησαν την παραίτηση-αποχώρηση του έλληνα προπονητή επιβεβλημένη.
Ηταν η χρονιά που το πρωτάθλημα κατέκτησε η Λάρισα και για τον Ολυμπιακό θα ξεκινούσε μία από τις πιο δύσκολες αγωνιστικά περιόδους στην ιστορία του – τα λεγόμενα «πέτρινα χρόνια» –, εννέα συνεχόμενες αγωνιστικές περίοδοι χωρίς πρωτάθλημα.
Η (επίσης πρόωρη) λήξη της δεύτερης θητείας του Παναγούλια στον Ολυμπιακό σηματοδότησε την έναρξη μιας από τις πιο δύσκολες αγωνιστικά περιόδους για τους Ερυθρόλευκους
Το στοιχείο
Λίγους μήνες μετά την πρώτη άφιξή του στον πάγκο του Ολυμπιακού και λίγο πριν από την κατάκτηση του πρωταθλήματος του 1982 ο Αλκέτας Παναγούλιας μίλησε στο περιοδικό «ΟΜΑΔΑ» (14/4/1982) για τα κατά τη δική του γνώμη θετικά και αρνητικά στοιχεία της ομάδας του Ολυμπιακού.
«Για μένα το πρώτο θετικό στοιχείο του Ολυμπιακού είναι ο κόσμος του. Υπ’ αριθμόν ένας σύμμαχος και συμπαραστάτης του είναι αναμφισβήτητα ο υπέροχος κόσμος του. Είναι, θα τόνιζα, η δύναμις από την οποία πηγάζει κάθε τι καλό που μπορεί να γίνει στον Ολυμπιακό.
Ενα άλλο θετικό στοιχείο είναι η διοίκηση του συλλόγου, η οποία θέλει να κάνει έναν μεγάλο Ολυμπιακό, έτσι όπως ακριβώς τον ονειρεύεται ο κάθε φίλαθλος. Τρίτο θετικό στοιχείο είναι το δυναμικό της ομάδας. Και τονίζω ιδιαιτέρως αυτό, διότι στον Ολυμπιακό υπάρχουν σήμερα ποδοσφαιριστές, οι οποίοι όχι μόνο είναι άριστοι παίκτες, αλλά κυρίως εξαίρετα παιδιά, που μπορεί άνετα ένας προπονητής να δουλέψει μαζί τους.
Τα μειονεκτήματα θα έλεγα ότι πηγάζουν μέσα από τα πλεονεκτήματα της ομάδας, το ότι δηλαδή πρέπει πάση θυσία ο Ολυμπιακός να είναι πρώτος. Το ότι η ομάδα δεν μπορεί, δεν έχει δικαίωμα να χάσει κανένα παιχνίδι.
Οτι πρέπει να κερδίζει ΟΛΑ τα παιχνίδια μέσα και έξω από το γήπεδό της. Αυτά όλα όχι βεβαίως ότι είναι μειονεκτήματα, αλλά οπωσδήποτε επιδρούν αντίστροφα στην απόδοση της ομάδας σε ορισμένα κυρίως παιχνίδια.
Είναι όμως ανάγκη επιτακτική να αντιληφθεί ο κόσμος ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που πρέπει κάποτε να χάσει και ο Ολυμπιακός. Αλλωστε αυτό είναι και η “άγρια ομορφιά” του ποδοσφαίρου, ότι, δηλαδή, μπορεί να χάσει ο Ολυμπιακός και μέσα στο Γ. Καραϊσκάκης.
Αν το αντιληφθούν αυτό, τότε οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού θα έρχονται να περνάνε ευχάριστα απογεύματα μέσα στο γήπεδο Γ. Καραϊσκάκης».
Οσο δίκιο και αν είχε ο Αλκέτας Παναγούλιας, τα όσα ανέφερε αφορούν μεν και ισχύουν στο ποδόσφαιρο και στον αθλητισμό γενικότερα, αλλά όχι στον Ολυμπιακό. Τα χρόνια πέρασαν, νέες γενιές Ολυμπιακών διαδέχθηκαν τις παλαιότερες και καλώς ή κακώς, άλλες φορές με θετική επίδραση και άλλες με αρνητική, η υποχρέωση για νίκη παραμένει βασικό στοιχείο του ερυθρόλευκου DNA.
