Το τρίτο γράμμα της λεβάντας. Βασίλης, Βαγγέλης, Βύρωνας, Βάσω, Βιργινία. Τρία παλαμάκια, χέρια στα γόνατα. Ελιά, κυπαρίσσι, πλάτανος, μέντα, ευκάλυπτος, πεύκο, ρίγανη, έλατο. Μνήμη και Αισθήσεις.
Μετά από τρία χρόνια μπορεί κανείς να το χαρακτηρίσει σταθερό ραντεβού. Μία φορά τον μήνα, το ΚΠΙΣΝ σε συνεργασία με την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών, διοργανώνουν έναν δημιουργικό και βιωματικό περίπατο για ανθρώπους άνω των 65 ετών που θέλουν να ενισχύσουν τη μνήμη τους.
«Πρόκειται για μια δράση με πολύ μεγάλη επιτυχία, στο πλαίσιο των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων.
Μνήμη και Αισθήσεις: μια πολυαισθητηριακή εμπειρία μέσα στην αστική φύση
Το πρόγραμμα απευθύνεται είτε σε υγιή άτομα με στόχο την πρόληψη, είτε σε άτομα με άνοια -ως επί το πλείστον αρχόμενης άνοιας– με στόχο την επιβράδυνση της νόσου», αναφέρει στο ΒΗΜΑ η Πάτρα Μπλέκου, Υπεύθυνη Επικοινωνίας της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών.
«Ο περίπατος Μνήμη και Αισθήσεις στο ΚΠΙΣΝ περιλαμβάνει ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης, οι οποίες αλλάζουν κάθε φορά ανάλογα και με τη δυναμική της ομάδας.
Άλλοι άνθρωποι έχουν προβλήματα με τη βάδιση, άλλοι έχουν πόνους στα χέρια, οπότε ανάλογα με αυτό προσαρμόζονται και οι ασκήσεις.
Φωτογράφος: Ευτυχία Βλάχου
Κατά κύριο λόγο οι ασκήσεις διπλού έργου στοχεύουν και στο κομμάτι της μνήμης και στο κομμάτι της κίνησης.
Υπάρχει μια παραπάνω δυσκολία όταν πρέπει να έχει μια λεκτική ροή ενώ ταυτόχρονα περιστρέφει μια μπάλα γύρω του», αναφέρει στο ΒΗΜΑ η Μερόπη Καλύμνιου, Ψυχολόγος στην Εταιρεία Alzheimer Αθηνών και στο Κέντρο Ημέρας στο Παγκράτι, αλλά και στη Γραμμή Βοήθειας για την Άνοια 1102.
Μια ειδικά σχεδιασμένη -και δωρεάν- ξενάγηση, μια πολυαισθητηριακή εμπειρία μέσα στην αστική φύση, η οποία μέσα από δράσεις νοητικής ενδυνάμωσης θέτει σε λειτουργία όλες τις αισθήσεις. Και όχι μόνο.
Η άνοια δεν πρέπει να είναι αιτία αποκλεισμού ή στιγματισμού
Βάζει ένα ακόμα λιθαράκι στην καταπολέμηση του στίγματος. Η άνοια δεν πρέπει να είναι αιτία αποκλεισμού ή στιγματισμού, αλλά μια πρόκληση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί με συμπόνια και κατανόηση.
«Μας αρέσει που επιλέγει ο κόσμος το Κέντρο Πολιτισμού, νιώθει άνετα, νιώθει οικεία και έρχεται και επαναλαμβάνει τις επισκέψεις του.
Η προσέγγιση που ακολουθούμε, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται η άνοια και από την Εταιρεία Alzheimer και από όλους εμάς είναι διαφορετικός. Είναι ένας ενθαρρυντικός τρόπος να δεις αυτή την ασθένεια, να την αντιμετωπίσεις με μια, όσο γίνεται, θετική διάθεση.
Είναι δύσκολο, το καταλαβαίνουμε, αλλά προσπαθούμε να αντιστρέψουμε την αρνητική ψυχολογική κατάσταση των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα μνήμης», προσθέτει μιλώντας στο ΒΗΜΑ η Σοφία Ιγνατίδου, Προϊσταμένη Εμπειρίας Επισκεπτών & Προσβασιμότητας του ΚΠΙΣΝ.
Στάση 1η, ώρα για συζήτηση
«Κύριε Κώστα εσείς δεν θα μαρτυράτε», ακούω τη Μερόπη Καλύμνιου να λέει σε έναν χαμογελαστό κύριο που κάθεται ακριβώς δίπλα της στην πρώτη στάση της ξενάγησης, στη μόνιμη έκθεση του Κέντρου Πολιτισμού. Μαθαίνουμε την ιστορία της τοποθεσίας.
«Ξέρετε τι υπήρχε εδώ πριν γίνει το Κέντρο Πολιτισμού;» ρωτάει η κα Καλύμνιου και ανταλλάσσει ένα συνωμοτικό βλέμμα με τον κύριο Κώστα, που όπως μαθαίνω λίγο αργότερα έχει κάνει τον περίπατο ήδη δύο φορές στο παρελθόν κι έχει ακούσει για την ιστορία του χώρου.
Φωτογράφος: Σοφία Παπαστράτη
Η συζήτηση ξεκινά. «Ήταν ιππόδρομος». «Δεν ήξερα ότι ακόμα πιο πίσω ήταν ζωολογικός κήπος». «Ήταν τεράστια νεκρόπολη;» «Τους ξέρω τους Δεσμώτες του Φαλήρου». «Ποιος ήταν ο αρχιτέκτονας; Ο Ρέντζο Πιάνο;»
Οι 17 συμμετέχοντες στην ξενάγηση εισφέρουν με τον δικό τους τρόπο στην εξέλιξη της ξενάγησης, ενώ ταυτόχρονα περιηγούνται στον χώρο ανοίγοντας τα συρταράκια μνήμης που παραθέτουν με χρονολογική σειρά πληροφορίες και φωτογραφικά ντοκουμέντα για την ιστορία του τόπου που σήμερα στεγάζει το Κέντρο Πολιτισμού.
Ο κύριος Κώστας πιστός στην άτυπη δέσμευσή του δεν μαρτύρησε τίποτα, αφήνοντας χώρο στα νέα μέλη.
Το πρόγραμμα εξελίσσεται διαρκώς
«Το πρόγραμμα αυτό που τόσο έχει αγαπηθεί είναι μια πολύ ωραία αφορμή να δημιουργούνται και παρέες, να ξεκινούν φιλίες. Πολλοί είναι οι συμμετέχοντες που έρχονται ξανά και συναντούν ανθρώπους που δεν γνώριζαν και έχουν καταλήξει να κάνουν παρέα.
Αυτή η συνθήκη που δημιουργείται είναι και στόχος πλέον του Περιπάτου: Μνήμη και Αισθήσεις. Κι όχι μόνο αυτό. Με αφορμή την ξενάγηση ξεκινά και μια σύνδεση με το ΚΠΙΣΝ, το οποίο συνεχίζουν να επισκέπτονται, είτε μόνοι τους για να κάνουν μια βόλτα, είτε με τις οικογένειές του, με τα εγγόνια τους για παιχνίδι», επισημαίνει η κα Ιγνατίδου.
Και συνεχίζει: «Δεν επαναπαυόμαστε. Εξελισσόμαστε και επανασχεδιάζουμε το πρόγραμμα ώστε να μπορεί όποιος έχει παρακολουθήσει ξανά την ξενάγηση, την επόμενη φορά που θα έρθει να δει κάτι περισσότερο, να μάθει κάτι διαφορετικό.
Φωτογράφος: Σοφία Παπαστράτη
Αν για παράδειγμα υπάρχει μια έκθεση όπως ένα public installation, θα το εντάξουμε. Πριν τα Χριστούγεννα είχαμε ένα installation με ποδήλατα στο πάρκο που όσο έκανες πετάλι άναβαν κάποια φώτα.
Κάναμε την ξενάγηση και περάσαμε από το συγκεκριμένο σημείο. Είδαμε ανθρώπους άνω των 70 να ανεβαίνουν στα ποδήλατα και να χαίρονται σαν μικρά παιδιά.
Ήταν φοβερό το πόσοι πολλοί άνθρωποι θέλησαν να ανέβουν, να τσαλακωθούν, να σπάσουν αυτή την εικόνα που έχει κανείς για έναν άνθρωπο μεγαλύτερης ηλικίας.
Την ίδια στιγμή στα ποδήλατα υπήρχαν και πολλά άτομα νεαρής ηλικίας. Τους βλέπαμε όλους μαζί και ήταν αυτή μια πολύ συγκινητική εικόνα. Δυο γενιές μαζί να κάνουν το ίδιο πράγμα και να διασκεδάζουν».
Σπουδαία ευκαιρία κοινωνικοποίησης
Σύµφωνα µε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, ο αριθµόs των ατόµων άνω των 65 ετών που θα εμφανίσουν άνοια θα ανέλθει το 2025 σε 1.121.000.000 από 214.000.000 που ήταν το 1950.
Η νόσος Αλτσχάιµερ, που είναι n πιο συχνή µορφή της, προσβάλλει το 6% των ατόµων της τρίτης ηλικίας.
Μελέτες πληθυσμών στην Ευρώπη και την Αµερική τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι η επίπτωση της άνοιας µειώνεται ως αποτέλεσµα της αλλαγής του τρόπου ζωής και του ελέγχου των αγγειακών παραγόντων κινδύνου.
Φωτογράφος: Σοφία Παπαστράτη
Προστατευτικό ρόλο παίζουν η φυσική άσκηση, οι δραστηριότητες που διεγείρουν τις νοητικές λειτουργίες και η ενεργή κοινωνική ζωή.
«Είναι πολύ χρήσιμο το κομμάτι της κοινωνικοποίησης γιατί η απομόνωση δεν βοηθάει καθόλου και σίγουρα εξελίσσει πολύ πιο γρήγορα τα στάδια της νόσου, αν υπάρχει», επισημαίνει η κα Καλύμνιου, η οποία έχει συνεισφέρει στη σχεδίαση του προγράμματος.
«Η τρίτη ηλικία δεν έχει τόσες πολλές ευκαιρίες να κοινωνικοποιηθεί και η ξενάγηση αυτή τους δίνει την ευκαιρία να το κάνουν και να γνωρίσουν νέα άτομα με τα οποία μπορεί να κάνουν παρέα και εκτός δράσης ή να δώσουν ραντεβού τον επόμενο μήνα στην επόμενη συνάντηση.
Η συγκεκριμένη δράση για κάποια από τα άτομα που συμμετέχουν αποτελεί διέξοδο για τα ίδια αλλά και για τους φροντιστές τους», προσθέτει η κα Μπλέκου.
Στάση 2η, ώρα για ασκήσεις
Επόμενη στάση ο κατάφυτος μεσογειακός κήπος του ΚΠΙΣΝ, αφού πρώτα έχει προηγηθεί μια ξεκούραστη περατζάδα κατά μήκος του καναλιού.
H κυρία Κατερίνα και η κυρία Μάτα πήραν θέση μέσα σε δύο χρωματιστά στεφάνια που η Μερόπη Καλύμνιου είχε τοποθετήσει στο χώμα.
Η μπάλα γλιστρούσε απαλά από τα χέρια τους ενώ παράλληλα η μία απαριθμούσε φυτά και η άλλη δέντρα. Και λίγη βοήθεια κοινού, πάντα ευπρόσδεκτη.
Φωτογράφος: Σοφία Παπαστράτη
«Κόσμημα, καρέκλα, κατάρτι, κηροπήγιο», έλεγε η κυρία Ελένη περιστρέφοντας ταυτόχρονα την μπάλα γύρω από τον κορμό της, αφού η άσκησή της ήταν να βρει αντικείμενα που να ξεκινούν από το τέταρτο γράμμα της λέξης: φασκόμηλο.
«Υπάρχει πρόβλεψη για όλα. Από το πόσο θα διαρκέσει η δράση, μέχρι ότι θα νιώσουν την ανάγκη να καθίσουν και να ξεκουραστούν στα ενδιάμεσα.
Όσο για τις ασκήσεις, ανάλογα με το ποιον έχω απέναντί μου και κατά πόσο μπορεί να συμμετέχει, δίνω και τις ανάλογες ασκήσεις ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία. Οι ασκήσεις προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες των συμμετεχόντων», αναφέρει η κα Καλύμνιου.
Φωτογράφος: Σοφία Παπαστράτη
Ο περίπατος ολοκληρώνεται με ένα δυνατό παρατεταμένο χειροκρότημα, πλατιά χαμόγελα και μπόλικα «τα λέμε τον επόμενο μήνα».
Κάποιοι παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής και κάποιοι άλλοι επιλέγουν να μείνουν λίγο ακόμα για μια δοκιμή στα επιδαπέδια μεταλλόφωνα κι ένα γύρισμα στην περιστρεφόμενη λίθο από γρανίτη που στέκει περιτριγυρισμένη από φασκόμηλο, ρίγανη, θυμάρι, λεβάντα και δεντρολίβανο.
Πρεσβευτές της συμπερίληψης
«Ο κόσμος μας πλησιάζει για να μάθει· κάτι που σημαίνει ότι διαδίδεται μια κουλτούρα και κάποιοι από τους επισκέπτες μας μπορούν να γίνουν πρεσβευτές της συμπερίληψης σε άλλες στιγμές ή φάσεις της ζωής τους.
Κάπως έτσι διαδίδεται το μήνυμα. Υπάρχει ένας ‘’τρόπος εκπαίδευσης’’ όλων μας και ημών που εργαζόμαστε εδώ, αλλά και των επισκεπτών μας πάνω σε ένα θέμα το οποίο παραμένει ταμπού.
Μάθαμε και μαθαίνουμε πάρα πολλά μέσα από αυτό το πρόγραμμα, το αγαπάμε και ένα ένα στοιχείο που έχει σημασία για το Κέντρο Πολιτισμού είναι η εξέλιξή του», συμπληρώνει η κα Ιγνατίδου.
Προσβασιμότητα, συμπερίληψη, κοινωνική ενσωμάτωση, ελευθερία. Σε μια καλοδουλεμένη δράση όξυνσης της μνήμης και βαθιάς καλλιέργειας του ανήκειν.
INFO
Περίπατος στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος: Μνήμη και Αισθήσεις
- Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, 11:00
- Τρίτη 18 Μαρτίου, 11:00
Σημείο συνάντησης: Υποδοχή ΚΠΙΣΝ
Ελεύθερη Είσοδος
Συνιστάται η κράτηση θέσης.
