Τα 7 τρισ. δολάρια που χάθηκαν μέσα σε τρεις βδομάδες στα διεθνή χρηματιστήρια. Η καταβαράθρωση της πετρελαϊκής αγοράς με τις γεωπολιτικές προεκτάσεις της και τις ανησυχίες για μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση. Το Προσφυγικό και η καταφανέστατη και για τους εθελοτυφλούντες, πλέον, εξασθένηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία κινδυνεύει όχι μόνο με οικονομική αλλά και με πολιτική διάλυση –σε περίπτωση Brexit. Η πορεία του σύγχρονου καπιταλισμού στο πλαίσιο της «Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης» που ήδη βιώνει.
Αυτά είναι επιγραμματικά τα θέματα που κυριάρχησαν στο εφετινό Νταβός. Η «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση» ήταν άλλωστε το κεντρικό θέμα του Φόρουμ.
Προειδοποιήσεις
Πρόκειται για τη μετάβαση του καπιταλισμού στην εποχή της ρομποτικής και των αυτοματισμών. Η έρευνα με θέμα «Το Μέλλον της Εργασίας», την οποία διεξήγαγε το Κέντρο Ερευνών του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, προειδοποιεί άλλωστε για την έλευση κατακλυσμιαίων αλλαγών την εποχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης που θα επηρεάσουν όχι μόνο τον τρόπο με τον οποίο κινείται ο άνθρωπος στον περιβάλλοντα χώρο αλλά και τον τρόπο με τον οποίο εργάζεται.
Οχι αναίμακτα φυσικά! Πέντε εκατομμύρια θα είναι οι θέσεις εργασίας που θα «κλέψουν» τα ρομπότ από τους ανθρώπους στις 15 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη την επόμενη πενταετία, προειδοποιεί το Κέντρο Ερευνών του Φόρουμ.
Επειδή το έτος 2020 είναι όμως ακόμη μακριά –και επειδή στο κάτω-κάτω τα ρομπότ δεν απειλούν καμία εκ των θέσεων εργασίας των συμμετασχόντων στο Νταβός -, στα πάνελ του Φόρουμ αλλά και στους διαδρόμους και στις χαλαρότερες, μεταξύ τυρού και αχλαδιού, συζητήσεις, κυριάρχησαν τα εξόχως ανησυχητικά μαντάτα από τις αγορές.
Διότι ο Ιανουάριος του 2016, έτσι όπως εξελίσσεται, θα είναι ίσως ο χειρότερος από κτίσεως… κεφαλαιαγορών. Και δεν είναι μόνο οι ενεργειακές μετοχές που πληρώνουν το τίμημα της κατάρρευσης των τιμών του πετρελαίου διεθνώς. Το απότομο φρενάρισμα της ανάπτυξης στην Κίνα, όπου όλοι θέλουν να πουλήσουν τα προϊόντα τους, η κατάρρευση των άλλοτε κραταιών BRICS και η αδυναμία της Ευρώπης να ξεπεράσει το σύνδρομο του Πύργου της Βαβέλ δεν άφησαν πολλά περιθώρια για αισιόδοξες σκέψεις σε ό,τι αφορά το άμεσο μέλλον.
Οι προβλέψεις
Οι οικονομικοί και πολιτικοί ταγοί απεφάνθησαν ότι δεν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο 2008 –μεταξύ αυτών και ο «προφήτης των καταστροφών» Νουριέλ Ρουμπινί, οπότε… δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε. Η επιχειρηματική ελίτ ωστόσο (1.400 μεγαλομάνατζερ από 83 χώρες) που συμμετείχε σε έρευνα της PwC θεωρεί ότι το 2016 θα είναι χειρότερο από το 2015. Μόνο το 27% των ερωτηθέντων κρίνει ότι θα είναι καλύτερο –πέρυσι το ποσοστό των αισιόδοξων, που βέβαια έπεσαν έξω, ήταν 37%.
Η Ευρώπη ασφαλώς έλαμψε ως ο αδύναμος κρίκος της Δύσης. Και αυτό όχι μόνο λόγω Προσφυγικού. Ο Μάριο Ντράγκι υποσχέθηκε νέες ποσοτικές χαλαρώσεις, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι αν το Βερολίνο δεν θέλει, η Φρανκφούρτη δεν μπορεί.
Υπό το πρίσμα αυτό –και πέρα από τις εκκλήσεις του πάπα Φραγκίσκου προς την παγκόσμια ελίτ «να μην ξεχνά τους φτωχούς», τις εκκλήσεις του αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν προς τους «κοντόφθαλμους μάνατζερ» να ενδιαφέρονται όχι μόνο για τους μετόχους αλλά και για τους πελάτες τους, καθώς και πέρα από τις επιθέσεις κατά των «άπληστων εταιρειών ενέργειας» που εξαπέλυσε ο βραβευθείς από τη σύζυγο του Σβαμπ Λεονάρντο Ντι Κάπριο –ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι εφέτος στο Νταβός διακινήθηκαν ιδέες αναθεωρητικές του κρατούντος μοντέλου οικονομικής διακυβέρνησης, που έχει ως άξονες τη λιτότητα και τη δημοσιονομική ευταξία.
Πολλοί ομιλητές αναρωτήθηκαν μήπως ειδικά η Ευρώπη θα έπρεπε να δώσει έμφαση σε πολιτικές ενίσχυσης των δημοσίων έργων και της ζήτησης, πολιτικές τις οποίες εφάρμοσαν άλλωστε με επιτυχία οι ΗΠΑ στο μέτρο που ξεπέρασαν γρηγορότερα την κρίση. Τώρα, αν η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας κρίσης, αυτό είναι ένα ζήτημα συναφές. Αλλά για τις κρίσεις του μέλλοντός μας έχει ο Θεός…
ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΖΗΜΙΕΣ
Τι φέρνει και τι παίρνει η… «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση»
Η τεχνολογία ανέκαθεν φόβιζε τους ανθρώπους. Η ηλεκτροδότηση της Αθήνας στις αρχές του 20ού αιώνα είχε πυροδοτήσει μαχητικότατες διαδηλώσεις από τους εργαζομένους στην υπηρεσία αστικού φωτισμού που άναβαν τα φιτίλια στις κολόνες των δρόμων. Παρά ταύτα, η πρωτεύουσα ηλεκτροδοτήθηκε. Και όλα δείχνουν ότι η πορεία του 21ου αιώνα προς τη ρομποτοποίηση, τους αυτοματισμούς και την εκμετάλλευση της τεχνητής νοημοσύνης εν γένει είναι μη αναστρέψιμη. Θύματα κατά τη διάρκεια της πορείας αυτής θα υπάρξουν, αλλά είναι στη δικαιοδοσία των πολιτικών κυβερνήσεων (και όχι των αγορών) με παρεμβάσεις τους να εξομαλύνουν τη μετάβαση στην αποκληθείσα από το Φόρουμ «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση».
Η έρευνα που διενήργησε το Κέντρο Ερευνών του Φόρουμ στις 15 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, οι οποίες απασχολούν περίπου το 65% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, και τιτλοφορείται «Το μέλλον της εργασίας» κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα χαθούν λόγω της ελαχιστοποίησης των ανθρώπινων παρεμβάσεων στις γραμμές παραγωγής και στην παροχή υπηρεσιών θα φθάσει τα 7,1 εκατ. έως το έτος 2020».
Οι απώλειες αυτές θα μετριαστούν από τη δημιουργία 2,1 εκατ. νέων θέσεων εργασίας σε εξειδικευμένους τομείς, όπως είναι η πληροφορική, τα μαθηματικά και η μηχανική επιστήμη. Ετσι, συνολικά οι απώλειες θα περιοριστούν σε 5 εκατ. θέσεις εργασίας. Αίσθηση προκαλεί η πρόβλεψη ότι περισσότερο θα πληγούν οι γυναίκες, διότι «θα επωφεληθούν λιγότερο από την ανάδειξη δυναμικότερων επαγγελματικών κλάδων, οι οποίοι απαιτούν επιστημονικές δεξιότητες που εκείνες διαθέτουν σε μικρότερο ποσοστό».
«Αν δεν δοθεί γρήγορα μια στοχευμένη απάντηση, η οποία θα επιτρέπει την όσο το δυνατόν συντομότερη διαχείριση των εξελίξεων στις αγορές εργασίας, και αν δεν δημιουργηθούν τάχιστα εξειδικευμένες εργατικές δυνάμεις, οι κυβερνήσεις θα αντιμετωπίσουν οξύτατα κοινωνικά προβλήματα λόγω της αυξανόμενης ανεργίας και της αύξησης των ανισοτήτων. Διότι οι επιχειρήσεις θα δουν τις αγορές τους να συρρικνώνονται και τους καταναλωτές να φτωχαίνουν» προειδοποίησε ο ιδρυτής και διοργανωτής του Φόρουμ, Κλάους Σβαμπ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
