Κάποτε όσοι παραθέριζαν στη Ρόδο επέστρεφαν με μια καινούργια ομπρέλα στις αποσκευές τους, αγορασμένη φθηνότερα χάρη στο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που απολάμβαναν τα Δωδεκάνησα. Ως και τη δεκαετία του 1980 οι αεροπορικοί επιβάτες του εξωτερικού «τσάκιζαν» τις κούτες των τσιγάρων, τα ουίσκι, τις ελβετικές σοκολάτες και τα γαλλικά αρώματα στα καταστήματα αφορολογήτων ειδών των αεροδρομίων. Ακόμη και εν πτήσει τα πληρώματα των αεροσκαφών πωλούσαν αφορολόγητα.
Ολα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Η φορολόγηση έχει γίνει πλέον μια πολύ πιο σοβαρή υπόθεση και για τους φορολογούντες και για τους φορολογουμένους. Οι «φορολογικοί παράδεισοι» τέθηκαν υπό διωγμόν, ακόμη κι αν πρόκειται για αεροπορικούς θυλάκους αφορολόγητων ειδών. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, η 30ή Ιουνίου 1999 ήταν η τελευταία ημέρα κατά την οποία ένας επιβάτης μπορούσε να αγοράσει κάτι αφορολόγητο.
Ασφαλώς άλλο πράγμα είναι η πράξη και άλλο η θεωρία και οι καλές (ή κακές) προθέσεις. Δεκάδες άρθρα είχαν δημοσιευθεί τότε στον ελληνικό Τύπο για τον «ξαφνικό θάνατο των ΚΑΕ» –λόγω της εφαρμογής, τότε, του λεγόμενου «ξαφνικού θανάτου» στις παρατάσεις των ποδοσφαιρικών αγώνων, της λήξης δηλαδή του αγώνα υπέρ της ομάδας που σημείωνε τέρμα, η έκφραση είχε γίνει της μόδας.
Και όμως! Τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών εξακολουθούν να υπάρχουν και να ευημερούν (όχι μόνο ως εταιρεία ΚΑΕ, αλλά και ως καταστήματα επώνυμων αλυσίδων λιανικής με διεθνή παρουσία) στα ελληνικά και στα ξένα αεροδρόμια. Στην ουσία, ωστόσο, ελάχιστα προϊόντα πωλούνται σε τιμές χαμηλότερες από αυτές του εμπορίου –ιδιαιτέρως σε όσους ταξιδεύουν εντός Ευρώπης.
Σύμφωνα με έρευνα της Skyscanner, που δημοσίευσε η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», «οι μπουτίκ duty free μπορούν θεωρητικά να πωλήσουν τα προϊόντα τους σε τιμές φθηνότερες από αυτές της αγοράς, όμως αυτό δεν συμβαίνει με τα περισσότερα προϊόντα». Ακριβέστερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, μόνο τα αρώματα πωλούνται φθηνότερα στα καταστήματα που λειτουργούν στα διεθνή αεροδρόμια σε σύγκριση με τις τιμές τους στα αρωματοπωλεία ή και στα σουπερμάρκετ.
Φθηνότερα αρώματα
Η «Figaro» αναφέρει ότι τα εν λόγω καταστήματα πωλούν προϊόντα που υπόκεινται σε ΦΠΑ. Ομως τα ίδια τα καταστήματα δεν καταβάλλουν φόρους στις χώρες στις οποίες λειτουργούν. Γι’ αυτό και θα μπορούσαν να κάνουν σημαντικές εκπτώσεις. Πληρώνουν, ωστόσο, ακριβά ενοίκια στα διεθνή αεροδρόμια για να εξασφαλίσουν τους απαραίτητους χώρους πώλησης των προϊόντων τους. Ισως γι’ αυτό, σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα, τα περισσότερα προϊόντα δεν πωλούνται σε τιμές ανταγωνιστικές.
Σε ό,τι αφορά τη Γαλλία, η έρευνα της Skyscanner αφορά προϊόντα (αλκοόλ, καπνό, αρώματα και γλυκίσματα) που πωλούνται και σε σουπερμάρκετ της αγοράς (στα Carrefour, Leclerc, Intermarche Monoprix συγκεκριμένα). Η γενική διαπίστωση είναι ότι μόνο τα αρώματα πωλούνται σε φθηνότερη τιμή (17% κατά μέσον όρο) συγκριτικά με τις τιμές της αγοράς.
Παρά ταύτα, και πάλι οι τιμές πώλησης των αρωμάτων ποικίλλουν από αεροδρόμιο σε αεροδρόμιο. Σύμφωνα με τη Skyscanner, το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης είναι το φθηνότερο (για παράδειγμα η εταιρεία παίρνει το άρωμα My Burberry στο μπουκαλάκι των 90 ml) μεταξύ των αεροδρομίων του Παρισιού, της Νίκαιας, της Λυών, της Νέας Υόρκης, της Σιγκαπούρης, της Ρώμης, του Βερολίνου, του Δουβλίνου, του Λονδίνου, της Κοπεγχάγης, της Γενεύης και του Οσλο, που καλύπτει η έρευνα.
Προσοχή στα «premium»
Οι ερευνητές της Skyscanner προειδοποιούν για τις παγίδες που κρύβουν τα προϊόντα «premium» και οι ειδικές συσκευασίες που μπορεί να βρει κανείς μόνο στα αεροδρόμια.
Και συνιστά στους ταξιδιώτες να συγκρίνουν τις τιμές που βρίσκουν στα καταστήματα των αεροδρομίων με τις τιμές της αγοράς με τη βοήθεια των έξυπνων κινητών τους –πού καιρός για συγκρίσεις, βέβαια, όταν κινδυνεύεις να χάσεις την πτήση…
Εν πάση περιπτώσει, το επιβατικό κοινό κατακλύζει τα «duty free» για να αγοράσει όχι μόνο τα γνωστά (τσιγάρα, ποτά, αρώματα και σοκολάτες), αλλά και τσάντες, παπούτσια και ρούχα από τις επώνυμες «μπουτίκ» που λάμπουν εκθαμβωτικά στους καλογυαλισμένους χώρους των αεροδρομίων.
Χρυσές δουλειές
Το γεγονός είναι ότι τα duty free σφύζουν από ζωή. Και ότι πάμπολλες φορές οι σύγχρονοι αεροπορικοί επιβάτες πληρώνουν 30 ή 20 ή και… 2 ευρώ για να ταξιδέψουν από μια ευρωπαϊκή χώρα στην άλλη, αλλά αφήνουν πολλαπλάσια χρήματα στα αεροδρόμια. Αυτό δείχνουν τα στοιχεία της Παγκόσμιας Ενωσης Καταστημάτων Αφορολογήτων (Tax Free World Association ή TFWA). Το 2014 ο τζίρος του κλάδου έφθασε τα 63,5 δισ. δολάρια παγκοσμίως, από 60 δισ. δολάρια που ήταν το 2013. Και, σύμφωνα με τις προβλέψεις της TFWA, το έτος 2020 ο τζίρος των ανά την υφήλιο αφορολόγητων καταστημάτων των αεροδρομίων θα φθάσει τα 85 δισ. δολάρια.
HeliosPlus
