Είναι ο Ερντογάν πανίσχυρος όσο δείχνει;

Δεν νίκησε απλώς. Σάρωσε. Ηταν ένας πραγματικός θρίαμβος για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βρέθηκε αντιμέτωπος στις κάλπες της περασμένης Κυριακής με την πιο κρίσιμη στιγμή της ως τώρα εξουσίας του. Λαϊκές διαμαρτυρίες, σκάνδαλα διαφθοράς, «φούσκα» στην οικονομία, αυταρχισμός με τις απαγορεύσεις του Twitter και του YouTube. Διεθνής κατακραυγή και μια πολεμική προβοκάτσια που έστηνε σε βάρος της Συρίας. Πάνω απ’ όλα, ο «εμφύλιος των ευσεβών», μεταξύ της κυβέρνησης και των ανθρώπων του ιμάμη Φετχουλάχ Γκιουλέν, που βρίσκονται πίσω από τις αποκαλύψεις για τις μίζες, απείλησε για πρώτη φορά την πολιτική επιβίωση του «σουλτάνου του Βοσπόρου».

Αλλά να που ο Ερντογάν κέρδισε με 45,5% τις τοπικές εκλογές, και μαζί το «διπλό τρόπαιο»: τους δήμους Κωνσταντινούπολης και Αγκυρας. Είναι λοιπόν τόσο παντοδύναμος όσο φαίνεται σήμερα; Εκ πρώτης όψεως, ναι.

Τίποτε δεν μοιάζει ικανό να κλονίσει τη μεγάλη βάση του AKΡ στα βάθη της Ανατολίας, εκεί όπου εκατομμύρια ψηφοφόροι δεν ξέρουν καν τι εστί Internet. Είναι φτωχοί και πιστοί μουσουλμάνοι που βρήκαν ψωμί, δουλειά, σχολεία, νοσοκομεία και θρησκευτικές ελευθερίες στα χρόνια του ισλαμιστή πρωθυπουργού.

Καλό παράδειγμα είναι η πόλη Κόνια (Ικόνιο), με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Ιστορική πρωτεύουσα των Σελτζούκων Τούρκων, απέχει 10 ώρες οδικώς από την Κωνσταντινούπολη και είναι μία από τις «τίγρεις της Ανατολίας». Η βιομηχανική παραγωγή και τα έργα έχουν τριπλασιαστεί επί Ερντογάν, οι εξαγωγές φθάνουν σήμερα σε 130 χώρες και τα ποσοστά του ΑΚΡ δεν πέφτουν κάτω από το 70%.

Τα σκάνδαλα όχι απλώς δεν τάραξαν τους οπαδούς, αλλά τους συσπείρωσαν. Εχουν πειστεί ότι όλα αυτά είναι μέρος ενός «βρώμικου σχεδίου» από αδίστακτους και ανήθικους πολιτικούς εχθρούς, οι οποίοι θέλουν να υπονομεύσουν τη χώρα και τον μεγάλο ηγέτη της. Οι ψηφοφόροι στο Ικόνιο έχουν λόγους που πίνουν νερό στο όνομα του Ερντογάν. Επί των ημερών του άνοιξαν τέσσερα πανεπιστήμια, ανακαινίστηκαν ιστορικά τζαμιά, κατασκευάστηκαν εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ένα νέο γήπεδο ποδοσφαίρου. Εγκαινιάστηκε τρένο εξπρές για την Αγκυρα και το ήδη εντυπωσιακό αεροδρόμιο επεκτείνεται.

«Ο πολύς κόσμος που τον ψηφίζει στις αγροτικές περιοχές και στις αναδυόμενες βιομηχανικές πόλεις δεν αισθάνεται ακόμη οικονομικές δυσκολίες. Οι περισσότεροι ξεκίνησαν από χαμηλά, είδαν τη ζωή τους να βελτιώνεται ραγδαία τα τελευταία 10 χρόνια και είναι ακόμη πολύ αισιόδοξοι για την οικονομία» λέει στο «Βήμα» ο Εμρέ Ερντογάν (απλή συνωνυμία), από το κέντρο πολιτικών ερευνών Infakto, στην Κωνσταντινούπολη.

Μεγαλύτερη απειλή για την παντοδυναμία του πρωθυπουργού Ερντογάν είναι η οικονομία. Πολλοί πιστεύουν ότι θα χάσει από τη στιγμή που θα αρχίσει να αδειάζει η τσέπη των Τούρκων. Σημάδια επικίνδυνης υπερθέρμανσης φαίνονται ήδη στον ορίζοντα. Το οικονομικό θαύμα μπορεί να τελειώνει. Ετσι δείχνουν οι μελλοντικοί ρυθμοί ανάπτυξης, που δεν θα είναι πλέον αρκετοί για να δημιουργούν θέσεις εργασίας για τα εκατομμύρια των νεαρών Τούρκων. Το ιδιωτικό χρέος των νοικοκυριών έχει φουσκώσει και η τουρκική λίρα έχει χάσει το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου σε λιγότερο από έναν χρόνο. Το μπουμ των κατασκευών, με τα μεγάλα έργα που σφράγισαν τη χρυσή δεκαετία του Ερντογάν, απαίτησε μεγάλο βραχυπρόθεσμο δανεισμό, πολύ «ζεστό χρήμα» από ξένους πιστωτές και επενδυτές. Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό που έρχεται;

Προς το παρόν ο Ερντογάν είναι κυρίαρχος στην εσωτερική πολιτική, χωρίς σοβαρό αντίπαλο εν όψει, ούτε στην κεμαλική αντιπολίτευση ούτε μέσα στο κόμμα. Μάλλον θα δει το αποτέλεσμα της Κυριακής σαν λευκή επιταγή για να αποφασίσει πώς θέλει να κυβερνήσει τα επόμενα χρόνια. Ως ο πρώτος εκλεγμένος από την κάλπη πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας ή ως πρωθυπουργός που θα έχει κερδίσει μια τέταρτη, ανεπανάληπτη, συνεχή θητεία;

Προεδρικές εκλογές θα γίνουν οπωσδήποτε εφέτος το καλοκαίρι. Οι βουλευτικές είναι προγραμματισμένες για τον Μάιο του 2015. Αλλά καβάλα στο κύμα της πρόσφατης νίκης του ο Ερντογάν μπορεί να θελήσει να τις κάνει πρόωρα, ίσως και με διπλές κάλπες τον Αύγουστο.

«Κέρδισε μια μάχη αλλά όχι τον πόλεμο» λέει στο «Βήμα» ο Ιλτέρ Τουράν, του Πανεπιστημίου Μπιλγκί, στην Κωνσταντινούπολη. Και εξηγεί: «Η νίκη στις δημοτικές δεν θα μειώσει την κλιμακούμενη ένταση στην τουρκική κοινωνία. Εχουμε άλλες δύο εκλογικές αναμετρήσεις μπροστά μας, και όλοι ετοιμάζονται για την επόμενη μεγάλη σύγκρουση».