Παράσταση για έναν ρόλο ήταν η μαραθώνια συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες –άρχισε την περασμένη Δευτέρα και ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης. Αντικείμενο της συνεδρίασης ήταν η προετοιμασία της πολυσυζητημένης και πολυαναμενόμενης, μετά το χρηματοοικονομικό πατατράκ των τελευταίων ετών, τραπεζικής ένωσης της Ευρώπης. Αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής ήταν ο γερμανός υπουργός ΟικονομικώνΒόλφγκανγκ Σόιμπλε, πράγμα λογικό και αναμενόμενο με δεδομένους τους συσχετισμούς δυνάμεων στη σημερινή (όχι και τόσο ενωμένη) Ευρώπη.
Με το πιστόλι στον κρόταφο
Υπογραφές δεν «έπεσαν», διότι οι κρίσιμες λεπτομέρειες που αφορούν το ποιος θα επιβαρύνεται με το κόστος κατάρρευσης μιας τράπεζας συμφωνήθηκε να καθοριστούν σε έκτακτη υπουργική συνάντηση την ερχόμενη Τετάρτη, παραμονή της Συνόδου Κορυφής των κρατών-μελών της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη και την Παρασκευή στη βελγική πρωτεύουσα.
Το φλέγον ζήτημα, δηλαδή, ποια ευθύνη δηλαδή θα έχουν –όπως εμφατικά απαιτεί η Γερμανία –και πόσο βαθιά θα βάζουν το χέρι στην τσέπη για να σώσουν μια παραπαίουσα τράπεζα οι ιδιοκτήτες της (οι μέτοχοι), οι δανειστές της (οι ομολογιούχοι) και, σε έσχατη ανάγκη, οι πελάτες της (οι καταθέτες), αναμένεται να καθοριστεί ασμένως και με το πιστόλι στον κρόταφο λίγες ώρες προτού συνεδριάσουν οι πρωθυπουργοί και οι πρόεδροι της ΕΕ για να το εγκρίνουν. «Τίποτε δεν συμφωνήθηκε ώσπου να συμφωνηθούν τα πάντα» δήλωσε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Συμβουλίου ο Σόιμπλε. Για να εξηγήσει ότι «η Ευρώπη λειτουργεί λίγο πιο πολύπλοκα από τις ΗΠΑ» και εν τέλει να αποφανθεί το εξής ωραίο: «Στείλαμε από κοινού ένα μήνυμα στις αγορές ότι ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας είναι σταθερός»! Πού να συμφωνούσαν κιόλας δηλαδή… Αλλά και να συμφωνούσαν τι; Οτι ουδείς μπορεί να εμπιστεύεται πλέον μια τράπεζα για να επενδύσει σε αυτήν, να τη δανείσει ή ακόμη και να καταθέσει τις οικονομίες του, εκτός και αν αυτή είναι γερμανική και μάλιστα υπό κρατικό έλεγχο, Landesbank για παράδειγμα;
Εν πάση περιπτώσει, ο γερμανός υπουργός επέστρεψε στο Βερολίνο από τις Βρυξέλλες έχοντας δώσει ελάχιστα και έχοντας πάρει πολλά εν όψει της έκτακτης συνάντησής του με τους ομολόγους του την Τετάρτη. Δέχθηκε, ας πούμε, τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού Ταμείου με «προίκα» περίπου 55 δισ. ευρώ (το 1% των καλυπτόμενων αποθεματικών) για τη στήριξη των τραπεζών εφόσον δεν αρκούν τα κουρέματα που θα έχουν υποστεί οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες, αλλά κέρδισε μια ολόκληρη… 10ετία για την έναρξη της λειτουργίας του Ταμείου αυτού!
Θα λειτουργούν τρεις νέες Αρχές
Κατά τη μακρά μεταβατική περίοδο των 10 ετών που δόθηκε για να μαζευτούν μόλις 55 δισ. ευρώ, το κόστος της διάσωσης ή της χρεοκοπίας της τράπεζας θα βαρύνει τις εθνικές κυβερνήσεις. Το κύριο μέλημα του Βερολίνου είναι διπλό: να προστατεύσει τους γερμανούς φορολογουμένους από το ενδεχόμενο να επωμισθούν οικονομικά βάρη τραπεζών σε άλλες χώρες-μέλη και να φροντίσει ώστε οι υπό κρατικό ή δημόσιο έλεγχο τοπικές γερμανικές τράπεζες να μην περιέλθουν υπό την εποπτεία των νέων ευρωπαϊκών οργάνων, που θα δημιουργηθούν στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης. Και αυτό επειδή φοβάται η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ μήπως οι νέες ενιαίες ευρωπαϊκές τραπεζικές Αρχές αποφασίσουν να βάλουν λουκέτο σε μερικές μικρές τοπικής εμβέλειας και συμφερόντων γερμανικές τράπεζες, οι οποίες είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένες.
Με βάση το σχέδιο απόφασης των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ που κυκλοφόρησε, στο πλαίσιο της σκοπούμενης τραπεζικής ένωσης θα λειτουργούν ένα εποπτικό όργανο, ένα εκτελεστικό και ένα χρηματοδοτικό των λύσεων που θα επιλέγονται για τους ευρωπαϊκούς τραπεζικούς ομίλους που θα αντιμετωπίζουν προβλήματα. Το εποπτικό όργανο είναι ο Ενιαίος Μηχανισμός Εποπτείας (SSM) που θα διαπιστώνει αν κάποιος τραπεζικός όμιλος κινδυνεύει. Το εκτελεστικό όργανο θα είναι ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης (SRM) που θα αποφασίζει αν θα διασωθεί η τράπεζα (όχι βεβαίως όπως λειτουργούσε έως εκείνη τη στιγμή αλλά με άλλη μορφή, ενδεχομένως «σπασμένη» σε καλή και κακή) ή αν θα κλείσει. Παρενθετικά θα πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι η ελληνική απόδοση τουSingleResolution Mechanism(SRM) με τον όρο «Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης» δεν είναι ακριβής, διότι οι τράπεζες στο στάδιο αυτό δεν θα εξυγιαίνονται (την εξυγίανση θα την έχουν ήδη «υποστεί» κατά σειράν οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες) αλλά θα διαλύονται ή θα κλείνουν. Το χρηματοδοτικό όργανο είναι το προαναφερθέν Ταμείο των 55 δισ. ευρώ.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) υποστήριξε σθεναρά να λειτουργήσουν τα τρία όργανα ταυτοχρόνως ώστε, αν διαπιστώσει ο Μηχανισμός Εποπτείας ότι κάποια τράπεζα παραπαίει, να παρέμβει ο Μηχανισμός Εξυγίανσης για να αποφασίσει για το μέλλον της τράπεζας και στη συνέχεια το Ταμείο να αναλάβει το κόστος της εξυγίανσης ή της χρεοκοπίας. Εις μάτην τα επιχειρήματα της ΕΚΤ. Η δημιουργία τουSSMέχει ήδη αποφασιστεί να λειτουργήσει εντός του 2014. Κατόπιν αιτήματος της γερμανικής πλευράς, τοSRMαποφασίστηκε να λειτουργήσει το 2016 ενώ το Ταμείο 10 χρόνια αργότερα.
Η εφαρμογή της «εσωτερικής διάσωσης» (bail-in) των τραπεζών με τα κουρέματα μετόχων, ομολογιούχων και καταθετών (όχι κάτω των 100.000 ευρώ ανά όνομα καταθέτη πάντως) μπορεί να ξεκινήσει το 2016, δύο χρόνια νωρίτερα από τα αρχικώς συμφωνηθέντα στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Ιουνίου. Βάσει του σχεδίου, το bail-in θα αφορά υποχρεωτικά τουλάχιστον το 8% των συνολικών υποχρεώσεων της τράπεζας. Στη συνέχεια θα ακολουθεί bail-out από το κοινοτικό Ταμείο (σε βάθος δεκαετίας) και (έως τότε) από τις εθνικές κυβερνήσεις. Η παρέμβασή τους δεν θα ξεπερνά το 5% των υποχρεώσεων της τράπεζας ενώ θα απαιτείται και έγκριση από τις Βρυξέλλες.
Οι κόκκινες γραμμές του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε
Uber ales οι γερμανοί φορολογούμενοι και οι τοπικές τράπεζες
Η διετής αναβολή της έναρξης λειτουργίας τουSRM οφείλεται στο γεγονός ότι το Βερολίνο προσπαθεί να αποτρέψει τη στενή επιρροή του Μηχανισμού Εξυγίανσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα έχει βαρύνοντα λόγο στη λειτουργία και στις αποφάσεις του. Το Βερολίνο επιθυμεί την απόφαση για το αν (και πώς) θα εξυγιανθεί ή αν θα κλείσει μια τράπεζα να την επηρεάζουν κυρίως τα κράτη-μέλη, φοβούμενο για την τύχη των Landesbankenκαι των άλλων τοπικών τραπεζών.
Uber ales οι γερμανοί φορολογούμενοι και οι τοπικές τράπεζες
Η διετής αναβολή της έναρξης λειτουργίας τουSRM οφείλεται στο γεγονός ότι το Βερολίνο προσπαθεί να αποτρέψει τη στενή επιρροή του Μηχανισμού Εξυγίανσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα έχει βαρύνοντα λόγο στη λειτουργία και στις αποφάσεις του. Το Βερολίνο επιθυμεί την απόφαση για το αν (και πώς) θα εξυγιανθεί ή αν θα κλείσει μια τράπεζα να την επηρεάζουν κυρίως τα κράτη-μέλη, φοβούμενο για την τύχη των Landesbankenκαι των άλλων τοπικών τραπεζών.
Τη δεκαετή παράταση της ίδρυσης και λειτουργίας του Ενιαίου Ταμείου υπαγόρευσε η φροντίδα της γερμανικής κυβέρνησης ώστε να μην επωμίζονται οι γερμανοί φορολογούμενοι τα προβλήματα που θα αντιμετωπίζουν οι τράπεζες των ευρωπαίων εταίρων τους. Συναίνεσε, δηλαδή, ο Σόιμπλε στη δημιουργία του Ταμείου, αλλά εξασφάλισε χρόνο ώστε να αποκτήσει μια κάποια «δύναμη πυρός». Φρόντισε, δηλαδή, να μη γίνει αισθητή από τον γερμανό φορολογούμενο η προικοδότηση του Ταμείου με τα 55 δισ. ευρώ.
Η γερμανική πλευρά πέτυχε επίσης –πάντα βάσει του «ντραφτ» των υπουργών Οικονομικών –την εξασφάλιση αυξημένων δικαιωμάτων ψήφου στις μεγάλες χώρες σε περίπτωση διαφωνιών σε ό,τι αφορά τη διάσωση ή όχι μιας τράπεζας. Οπως χαρακτηριστικά γράφουν οι «Financial Times»,«οι ψήφοι της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας θα αρκούν για να ασκείται βέτο στη διάσωση κάποιας τράπεζας που θα αποφασίζει το SRM».
Την ερχόμενη Τετάρτη οι ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών καλούνται να λύσουν και το φλέγον ζήτημα του ποιος θα παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις στο ευρωπαϊκό σύστημα χρηματοπιστωτικής προστασίας. Οπως διευκρίνισε ο γάλλος υπουργόςΠιερ Μοσκοβισί,«η Γερμανία απορρίπτει κατηγορηματικά την ιδέα να εγγυηθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), κατά τη μεταβατική περίοδο, τη χρηματοδότηση των λύσεων που θα προτείνουν τα νέα όργανα». Υπενθυμίζεται ότι ο ESM θα αντικαταστήσει σε λίγους μήνες το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF) με αποστολή να εγγυάται την οικονομική σταθερότητα των κρατών-μελών. Εύκολα υποθέτει κανείς την αιτία της διαφωνίας του Βερολίνου: η προστασία του γερμανού φορολογουμένου! Εν προκειμένω οESM έχει μάλιστα ισχυρή δύναμη πυρός 500 δισ. ευρώ, στην οποία συνεισέφεραν κατά το αναλογούν –δίχως εξάλλου να ερωτηθούν –οι φορολογούμενοι και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε με κανέναν τρόπο να τεθεί η «προίκα» αυτή σε κίνδυνο.
Η έκθεση των μικρών υπό κρατικό έλεγχο γερμανικών τραπεζών στην τοξική subprime market αποκαλύφθηκε την άνοιξη του 2008, ένα εξάμηνο προτού «σκάσει» η Lehman Brothers. «Γνωρίζοντας πολύ καλά ότι τους περιβάλλει ένα δίχτυ προστασίας, οι μάνατζερ των υπό κρατικό έλεγχο τραπεζών τζογάρισαν σαν να μην υπήρχε αύριο τα περιουσιακά στοιχεία των εργοδοτών τους» έγραφε ο Βόλφγκανγκ Ρόιτερ στο «Spiegel».
«Πρότυπο η Κύπρος»
Διευκρινίσεις από Ντεϊσελμπλούμ και Μπαρνιέ
Νέο νόημα στην έννοια της τραπεζικής πίστης προσέδωσαν την περασμένη εβδομάδα οι αρμόδιοι για την οικονομική ζωή της ευρωζώνης υπουργοί και επίτροποι. Από το 2016 οι τράπεζες που καταρρέουν θα στέλνουν τον λογαριασμό σε εκείνους που τις εμπιστεύθηκαν για να επενδύσουν σε αυτές (μέτοχοι), για να τις δανείσουν (ομολογιούχοι) και για να αποταμιεύσουν τις οικονομίες τους (καταθέτες).
«Οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι δεν θα πληρώνουν στο μέλλον τα λάθη των τραπεζών», είπε μέσω twitter ο αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντεϊσελμπλούμ μιλώντας στο αμερικανικό κανάλι CNBC ξεκαθάρισε ότι «οι προβληματικές τράπεζες θα αναδιαρθρώνονται ή θα εκκαθαρίζονται με βάση τη διαδικασία που εφαρμόστηκε στην Κύπρο». Κάποιοι αμερικανοί φορολογούμενοι που τον έβλεπαν σίγουρα θα σκέφθηκαν, πάντως, ότι οι ίδιοι επωφελήθηκαν από τις διασώσεις τραπεζών, ασφαλιστικών, ακόμη και αυτοκινητοβιομηχανιών που έκανε η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον. Από την κρατικοποίηση και την επανιδιωτικοποίηση της AIG, για παράδειγμα, αποκόμισαν 22,7 δισ. δολάρια.
«Πρότυπο η Κύπρος»
Διευκρινίσεις από Ντεϊσελμπλούμ και Μπαρνιέ
Νέο νόημα στην έννοια της τραπεζικής πίστης προσέδωσαν την περασμένη εβδομάδα οι αρμόδιοι για την οικονομική ζωή της ευρωζώνης υπουργοί και επίτροποι. Από το 2016 οι τράπεζες που καταρρέουν θα στέλνουν τον λογαριασμό σε εκείνους που τις εμπιστεύθηκαν για να επενδύσουν σε αυτές (μέτοχοι), για να τις δανείσουν (ομολογιούχοι) και για να αποταμιεύσουν τις οικονομίες τους (καταθέτες).
«Οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι δεν θα πληρώνουν στο μέλλον τα λάθη των τραπεζών», είπε μέσω twitter ο αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντεϊσελμπλούμ μιλώντας στο αμερικανικό κανάλι CNBC ξεκαθάρισε ότι «οι προβληματικές τράπεζες θα αναδιαρθρώνονται ή θα εκκαθαρίζονται με βάση τη διαδικασία που εφαρμόστηκε στην Κύπρο». Κάποιοι αμερικανοί φορολογούμενοι που τον έβλεπαν σίγουρα θα σκέφθηκαν, πάντως, ότι οι ίδιοι επωφελήθηκαν από τις διασώσεις τραπεζών, ασφαλιστικών, ακόμη και αυτοκινητοβιομηχανιών που έκανε η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον. Από την κρατικοποίηση και την επανιδιωτικοποίηση της AIG, για παράδειγμα, αποκόμισαν 22,7 δισ. δολάρια.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
