Λιτότητα διαρκείας εισηγείται στην ελληνική κυβέρνηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μετά την απόρριψη της τιτλοποίησης, ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφης θα πρέπει να αναζητήσει νέα μέτρα που θα αποδώσουν 1,5 δισ. ευρώ (0,8% του ΑΕΠ) το 2006 και να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ για να βγει από το καθεστώς της επιτήρησης (άρθρο 104, παράγραφος 9 του Συμφώνου Σταθερότητας). Οι Βρυξέλλες όμως δεν σταματούν εδώ. Απαιτούν η δημοσιονομική προσαρμογή να συνεχιστεί το 2007 και τα επόμενα χρόνια με πολιτικές που θα μειώνουν το έλλειμμα κατά 0,5% του ΑΕΠ ετησίως (αντιστοιχεί σε 1 δισ. ευρώ) για να σταθεροποιηθεί και εν συνεχεία να μειωθεί το δημόσιο χρέος, που είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σε αυτό το κλίμα η κυβέρνηση θα επιδιώξει να υπάρξει πολιτική «ανοχή» του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών (Eco/Fin) για να εγκριθεί η τιτλοποίηση, που θα της αποδώσει 2 δισ. ευρώ του χρόνου, και έτσι να αποσυμπιεστεί εν όψει μιας δύσκολης χρονιάς, στο τέλος της οποίας θα γίνουν και οι δημοτικές εκλογές.
«Θα ξεπεράσουμε τον σκόπελο των ελλειμμάτων χωρίς τη λήψη εισπρακτικών μέτρων» δηλώνει ο υπουργός Οικονομίας, ο οποίος εξηγεί ότι «το έλλειμμα από 6,6% του ΑΕΠ το 2004 θα μειωθεί στο 2,8% το 2006, δηλαδή κατά 3,8 εκατοστιαίες μονάδες. Αυτή η προσαρμογή γίνεται κατά τα τρία τέταρτα με διαρθρωτικά μέτρα. H τιτλοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο δεν αποτελεί παρά μόνο το ένα τέταρτο της προσαρμογής ή το 4% των συνολικών εσόδων του προϋπολογισμού».
Αυτό είναι το επιχείρημα που ανέπτυξε και στον επίτροπο κ. Χοακίν Αλμούνια, ο οποίος τελικά υποχώρησε από την αρχική του θέση περί απόρριψης της λύσης της τιτλοποίησης και για το 2005.
Ο κ. Αλογοσκούφης θεωρεί ότι η Ελλάδα έπεσε θύμα της σκλήρυνσης της στάσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απέναντι σε όλες τις χώρες – ανάμεσά τους και μεγάλες – που έχουν υπερβολικά ελλείμματα. Ωστόσο η στάση που τήρησε κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ο κ. Αλμούνια αφύπνισε την κυβέρνηση, η οποία για τρίτη φορά σε θέματα οικονομίας – μετά το νομοσχέδιο για τον βασικό μέτοχο και τα πρόστιμα για τις παρατυπίες του Γ´ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης – εμφανίζει στο εσωτερικό μια εξωραϊσμένη εικόνα για τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση. H αλήθεια φαίνεται πως είναι διαφορετική… «H δημοσιονομική απογραφή έγινε “μπούμερανγκ” αφού πολλαπλασίασε τις πιέσεις για μείωση του ελλείμματος και αύξησε τα μέτρα… “παρακολούθησης” από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία».
* Εναλλακτικές λύσεις
Υστερα από αυτές τις εξελίξεις το οικονομικό επιτελείο προετοιμάζει εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων, αφού η οικονομική πολιτική (που ούτως ή άλλως το 2006 θα κινηθεί χωρίς παροχές) δεν εγκρίνεται από την EE, αλλά ταυτόχρονα φαίνεται ότι έχει οδηγηθεί στα όριά της.
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων κ. Πλ. Σακελλάρης, ο οποίος σηκώνει και μεγάλο βάρος από τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, διαβεβαιώνει ότι η δημοσιονομική πολιτική θα κινηθεί στους άξονες του προϋπολογισμού – πιθανόν με πολύ μικρές αλλαγές σε επιμέρους μεγέθη – και θα έχει στόχο να περιορίσει και άλλο τις δαπάνες και να ενισχύσει τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου.
Προς αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση θα ενεργοποιήσει όλους τους μηχανισμούς που διαθέτει (εφοριακούς, τελωνειακούς, αξιοποίηση περιουσίας, ταχύτερες αποκρατικοποιήσεις), αλλά δεν έχει ακόμη διαμορφώσει σαφή θέση τι θα κάνει με την εισοδηματική πολιτική και τις προσλήψεις. Ασφαλώς και οι αυξήσεις θα είναι συγκρατημένες και οι προσλήψεις θα πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο.
* Εισηγήσεις και προτάσεις
Στα άμεσα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα ο κ. Αλμούνια προτείνει επί της ουσίας την αύξηση της έμμεσης φορολογίας (συντελεστές ΦΠΑ, ειδικοί φόροι στα καύσιμα και στον καπνό) και τη δραστική περικοπή των κοινωνικών δαπανών, δηλαδή του επιπέδου των συντάξεων και των δαπανών υγείας.
Τα μέτρα αυτά – πλην της εξοικονόμησης πόρων από το σωστό μάνατζμεντ των νοσοκομείων – αποκλείει στην παρούσα φάση η κυβέρνηση. Μάλιστα ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής είπε ψυχρά στον κ. Αλμούνια ότι «αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα θα γίνουν την επόμενη τετραετία».
Για τις διαρθρωτικές αλλαγές – πολιτική την οποία συμμερίζεται η κυβέρνηση – ο κ. Αλμούνια εισηγείται παρεμβάσεις σε τρεις τομείς:
1. Στο συνταξιοδοτικό σύστημα με στόχο τον περιορισμό των δαπανών, που εκτιμάται ότι θα ανέλθουν από 12% του ΑΕΠ που είναι σήμερα στο 22% του ΑΕΠ το 2050. H παρέμβαση θα γίνει την επόμενη τετραετία, αλλά άμεσα θα ξεκινήσει ο διάλογος για να προσδιοριστεί επακριβώς η έκταση του προβλήματος.
2. Στις εργασιακές σχέσεις. Οι Βρυξέλλες εισηγούνται την ενίσχυση του θεσμού της μερικής απασχόλησης (part time) και τη χαλάρωση της νομοθεσίας για τις απολύσεις, που κατ’ αυτούς αποτελεί εμπόδιο στην κινητικότητα των εργαζομένων (γρήγορες απολύσεις – γρήγορες προσλήψεις). H κυβέρνηση δεν θέλει να προχωρήσει σε μέτρα που αφορούν την αλλαγή του καθεστώτος των απολύσεων, αλλά υποστηρίζει τις πολιτικές για ευελιξία στην αγορά εργασίας. Σε αυτή την κατεύθυνση στοχεύουν και οι αλλαγές στο ωράριο των καταστημάτων αλλά και των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς έτσι μπορεί να αυξηθεί η παραγωγικότητα που βρίσκεται στο 33%, η χαμηλότερη στην EE.
3. Στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της απελευθέρωσης των αγορών προϊόντων, της ενέργειας και των δικτύων. H κυβέρνηση συμφωνεί με αυτή την πολιτική, που συναντά όμως έντονες αντιδράσεις, ειδικά στον χώρο της ενέργειας. Ωστόσο είναι δύσκολο εγχείρημα καθώς υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της οικονομίας.
ΔΥΣΚΟΛΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Το μεγάλο παζάρι της κυβέρνησης
Ενα δύσκολο τετράμηνο με μαραθώνιες διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες και σκληρές μάχες στη Βουλή με επίκεντρο την οικονομία και τον νέο προϋπολογισμό θα περάσει η κυβέρνηση. Συγκεκριμένα:
* Οκτώβριος: H Ελλάδα θα υποβάλει ως το τέλος του μήνα το σχέδιο του προϋπολογισμού του 2006 και την έκθεση για τις διαρθρωτικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
* Νοέμβριος: H Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τις επίσημες προβλέψεις της για το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος ως τα μέσα Νοεμβρίου. Εν συνεχεία θα εκτιμήσει τα μέτρα που παρουσίασε η Ελλάδα και θα διατυπώσει τις συστάσεις της προς το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών (Eco/Fin). Οι εκτιμήσεις αυτές θα είναι προσωρινές.
* Δεκέμβριος: Στη συνεδρίαση του Eco/Fin θα συζητηθούν οι προσωρινές εκτιμήσεις της Επιτροπής, η οποία θα λάβει οδηγίες για να καταρτίσει την τελική έκθεση που θα υποβληθεί εκ νέου στο Συμβούλιο.
H Βουλή θα συζητήσει και θα εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2006. H ψηφοφορία έχει τη βαρύτητα ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.
* Ιανουάριος: Στις αρχές του νέου έτους θα συνεδριάσει το Eco/Fin για να εκτιμήσει τη δημοσιονομική κατάσταση και να επικυρώσει ή όχι τις συστάσεις της Επιτροπής.
H κυβέρνηση θα αναγγείλει την εισοδηματική πολιτική, τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών και θα τεθούν σε ισχύ οι αλλαγές στη φορολογία ακινήτων.
Εκρηξη ελλειμμάτων και χρέους ΣΕ 9 ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Αύξηση των ελλειμμάτων και του δημοσίου χρέους, πάνω από τους στόχους των Προγραμμάτων Σταθερότητας, σε 9 από τις 25 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, διαπίστωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη φθινοπωρινή έκθεσή της. Το γεγονός αυτό οδήγησε τον ισπανό επίτροπο κ. Χοακίν Αλμούνια να καταγγείλει τη «δημιουργικότητα στη λογιστική» στην οποία, όπως είπε, συμμετέχουν ιδιωτικές εταιρείες (τράπεζες και συμβουλευτικοί οίκοι), αλλά και να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση. Ετσι ερμηνεύουν κύκλοι του υπουργείου Οικονομίας την ωμή παρέμβασή του στα θέματα του προϋπολογισμού που ακόμη δεν έχει φτάσει στην τελική του μορφή και δεν έχει ψηφιστεί από το εθνικό κοινοβούλιο.
Ωστόσο η ουσία δεν αλλάζει, καθώς η απειλή των ελλειμμάτων πλανάται σε όλη την Ευρώπη και απασχολεί τις περισσότερες κυβερνήσεις.
Εκτός στόχων βρίσκονται 11 χώρες και η καθεμία για τον δικό της λόγο.
H Τσεχία, για την αύξηση του ελλείμματος το 2003 λόγω των ενισχύσεων στην Czech Telecom και της Czech Railway Transport Administration.
H Λιθουανία, για τα ελλείμματά της το 2003 και το 2004 εξαιτίας της αλλαγής καταγραφής των δημόσιων οικονομικών.
Το Λουξεμβούργο, λόγω της αλλαγής του συστήματος φορολογικών εσόδων, για το 2004.
H Ουγγαρία, λόγω της καταγραφής του 13ου μισθού των κυβερνητικών υπαλλήλων το 2004 που επιβάρυνε τις δαπάνες.
H Πολωνία, για το έλλειμμα του 2004, λόγω της αναθεώρησης του τρόπου με τον οποίο άλλοι απολογισμοί γίνονταν αποδεκτοί.
H Σλοβενία για τα ελλείμματά της το 2001 και το 2003.
H Σλοβακία για την άνοδο του ελλείμματος το 2001 και το 2002.
Για το ιδιαίτερο υψηλό τους χρέος ελέγχονται η Τσεχία, η Σλοβακία και η Γερμανία στην περίπτωση της οποίας το πρόβλημα δημιουργήθηκε καθώς θεωρήθηκε δανεισμός της κυβέρνησης η τιτλοποίηση μέσω της τράπεζας Kredistanstaid for Wiederaufbau (KFW).
