ΝΕΟ ΤΟΠΙΟ διαμορφώνει στην αγορά η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ανάβοντας το «πράσινο φως» για απελευθέρωση του ανταγωνισμού και μειώσεις τιμών σε εκατοντάδες προϊόντα. Οι λίστες που συγκρατούν ψηλά τις τιμές στα ράφια των αλυσίδων κηρύσσονται παράνομες και ο ΣΕΣΜΕ καλείται – εμμέσως πλην σαφώς – να τις αποσύρει, ενώ όσοι δεν συμμορφωθούν απειλούνται με εξοντωτικά πρόστιμα. Με πόρισμα-φωτιά η Επιτροπή αποκαλύπτει ότι στην ελληνική αγορά οι τιμές στα σουπερμάρκετ δεν διαμορφώνονται από τον ελεύθερο ανταγωνισμό αλλά προκαθορίζονται και διατηρούνται τεχνητά σε υψηλά επίπεδα. H εισήγηση της Γραμματείας της Επιτροπής Ανταγωνισμού (EA), η οποία παραδόθηκε στους εμπλεκομένους προχθές το απόγευμα, είναι συντριπτική όχι μόνο για έξι γνωστές αλυσίδες αλλά και για τον ίδιο τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΣΕΣΜΕ). Οι εταιρείες και ο σύνδεσμός τους κατηγορούνται – αν και επιμένουν να διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους ότι τους αξίζει έπαινος αντί τιμωρίας – για λειτουργία καρτέλ με εναρμονισμένες πρακτικές, ασύμβατες με τη λειτουργία του ελεύθερου ανταγωνισμού και την προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή. H συνέχεια στην πλέον πολύκροτη υπόθεση που έχει απασχολήσει ποτέ την ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, καθώς εμπλέκονται σε αυτήν τα μεγαλύτερα ονόματα του εμπορίου και της βιομηχανίας καταναλωτικών προϊόντων, αναμένεται εξίσου καταλυτική. Ενώ στις 19 Νοεμβρίου οι κατηγορούμενες επιχειρήσεις έχουν κληθεί να παρουσιάσουν τις οριστικές θέσεις τους ενώπιον της Ολομελείας της Επιτροπής, η οποία ως τα τέλη του έτους αναμένεται να λάβει τις τελικές αποφάσεις της, πιθανολογείται κυβερνητική νομοθετική πρωτοβουλία και αλλαγή του νόμου που αρκετές αλυσίδες χρησιμοποιούν ως προκάλυμμα για να διατηρούν ψηλά τις τιμές στα ράφια. H διάταξη που απαγορεύει τις πωλήσεις «κάτω του τιμολογιακού κόστους» θα δώσει τη θέση της, όπως η EA σαφώς αφήνει να εννοηθεί ότι απαιτείται, σε μια νέα, που θα κατεβάζει τον πήχη των τιμών.
H εισήγηση της Γραμματείας της Επιτροπής Ανταγωνισμού σηματοδοτεί, θα μπορούσε βάσιμα κανείς να πει, τη διάλυση του ιδιότυπου καρτέλ των σουπερμάρκετ και την αρχή του τέλους του καθεστώτος των υψηλών τιμών.
H έρευνα της EA κινήθηκε αυτεπαγγέλτως με εντολή του προέδρου της κ. Σπ. Ζησιμόπουλου στις 2 Ιουνίου 2004, δύο ημέρες αφότου «Το Βήμα» αποκάλυψε: Πρώτον, ότι σε «μυστικό δείπνο» που διοργάνωσαν αλυσίδες στο ξενοδοχείο Sofitel της περιοχής του αεροδρομίου των Σπάτων αξίωσαν από τις ισχυρότερες εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων – επί ποινή αποκλεισμού τους από τα ράφια – να λάβουν τιμολογιακά και άλλα μέτρα που οδηγούν σε συνολική άνοδο των τιμών, στρεφόμενες εναντίον άλλων αλυσίδων. Και, δεύτερον, ότι ο ίδιος ο ΣΕΣΜΕ με λίστες που έχει εκδώσει επιβάλλει στους προμηθευτές να παραλείπουν από τα τιμολόγια πώλησης προς τα μέλη του τις εκπτώσεις που παρέχουν, ώστε εν ονόματι του νόμου για το «τιμολογιακό κόστος» να συγκρατεί με αυτόν τον τεχνητό τρόπο ψηλά τις τιμές, πλήττοντας τα συμφέροντα των καταναλωτών. Αμφότερες οι αποκαλύψεις επιβεβαιώθηκαν από την πολύμηνη έρευνα της EA, η οποία έλαβε καταθέσεις από μεγάλες επιχειρήσεις και προχώρησε σε εφόδους και κατάσχεση εγγράφων στα γραφεία του ΣΕΣΜΕ καθώς και βιομηχανικών οργανώσεων.
* H υπόθεση Sofitel
Για την υπόθεση των συναντήσεων που έλαβαν χώρα στο Sofitel η επιτροπή διαπίστωσε, μετά από επιτόπιο έλεγχο που διενήργησε στο ξενοδοχείο, ότι πραγματοποιήθηκαν δύο πανομοιότυπες συγκεντρώσεις, μία στις 26 Φεβρουαρίου, ως εκδήλωση της αλυσίδας Ατλάντικ, και μία στις 23 Απριλίου, πάλι ως εκδήλωση αλυσίδας – αυτή τη φορά της Metro του προέδρου του ΣΕΣΜΕ.
Ειδικά μάλιστα για τη δεύτερη συγκέντρωση κατά την κράτηση είχε επισημανθεί ότι «το όνομα της εταιρείας δεν πρέπει να αναφερθεί οπουδήποτε στο ξενοδοχείο!!!», δίνοντας έμφαση με τρία θαυμαστικά στο τέλος, όπως σημειώνει η επιτροπή, «προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι όποιες πιθανότητες να διαφύγει της προσοχής κάποιου και γίνει οποιαδήποτε ανακοίνωση».
Για την πρώτη συνάντηση υπήρχε η εξής ειδική επισήμανση: «Επιθυμούμε να μην υπάρξει γραπτή ανακοίνωση σε πίνακα για αυτή τη συνάντηση». Αντίστοιχη ειδική επισήμανση – «H εταιρεία Μετρό δεν πρέπει να αναφερθεί» – υπήρχε και για τη δεύτερη εκδήλωση.
Προηγουμένως ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ κ. Π. Παντελιάδης, της εταιρείας Μετρό, σύμφωνα με αλληλογραφία που εντόπισε η έρευνα, απαντούσε αρνητικά σε επιστολή του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) κ. Δ. Δασκαλόπουλου για συνάντηση των δύο συνδέσμων, αντί εκπροσώπων μεμονωμένων εταιρειών, αναφέροντας: «Γνωρίζω ότι ομάδα μεγάλων ελληνικών αλυσίδων κάλεσε επιλεκτικά μεγάλους προμηθευτές για να συζητήσουν ορισμένα θέματα που απασχολούν και τις δύο πλευρές. Ξέρω ότι η συνάντηση θα γίνει σε υψηλό επίπεδο εκπροσώπων. Φοβούμαι ότι αν κάποιος δεν έχει κληθεί σαν εκπρόσωπος εταιρείας δεν θα του επιτρέψουν την είσοδο». Τόσο ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ όσο και ο πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επωνύμων Προϊόντων (ΕΣΒΕΠ) κ. I. Τισίζης ζητούσαν οι όποιες συζητήσεις να γίνουν σε επίπεδο συνδέσμων. Σκοπός όμως των διοργανωτών αυτών των άνευ ατζέντας συναντήσεων, καθώς φαίνεται, δεν ήταν η επίλυση γενικών προβλημάτων.
Στην πραγματικότητα η πρωτοβουλία ανήκε στις έξι αλυσίδες που ανέλαβαν τελικά, ενώπιον της επιτροπής, αυτή την ευθύνη και διώκονται πλέον για παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού. Προσκεκλημένες ήταν οι ισχυρότερες βιομηχανικές και εισαγωγικές εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων και τα θέματα των συζητήσεων δεν είχαν τον χαρακτήρα που οι εκπρόσωποι των αλυσίδων ανέφεραν όταν κλήθηκαν από την επιτροπή για εξηγήσεις.
* H ατζέντα των συναντήσεων
H EA συνέλεξε καταθέσεις – «θα δούμε τι θα πράξουμε με όσους διασύρουν τον κλάδο» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η ηγεσία του ΣΕΣΜΕ – για την πραγματική ατζέντα των συναντήσεων. Οπως διαπιστώθηκε, «τα κύρια θέματα συζήτησης ήταν η ανάπτυξη των εκπτωτικών καταστημάτων στη χώρα και τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας καθώς και οι πωλήσεις προϊόντων κάτω του τιμολογιακού κόστους». Οι «οικοδεσπότες» ζήτησαν – μεταξύ άλλων – να πάψει η παραγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας για ανταγωνιστική εκπτωτική αλυσίδα, όπως είναι η Λιντλ. Επίσης ζήτησαν από τους προμηθευτές να «επεμβαίνουν» σε περιπτώσεις που άλλη ανταγωνιστική αλυσίδα, όπως είναι η Καρφούρ, πωλεί κάτω του τιμολογιακού κόστους έτσι ώστε το συνολικό επίπεδο τιμών των προϊόντων στα ράφια των σουπερμάρκετ τελικά να αυξηθεί. Οι εμπλεκόμενες αλυσίδες, παρ’ όλο που αρνήθηκαν κατηγορηματικά όλα αυτά, δεν έπεισαν την επιτροπή.
«Ο επιδιωκόμενος σκοπός των συναντήσεων, έστω και εάν του αποδίδεται επισήμως ο χαρακτήρας εθιμοτυπικής ανταλλαγής απόψεων για την εικόνα της αγοράς, δεν αρκεί για να διαψεύσει τις πληροφορίες που συνέλεξε η Γραμματεία της Επιτροπής περί προσπάθειας των διοργανωτών να αποσπάσουν από τους προμηθευτές τους τη δέσμευση μποϊκοτάζ συγκεκριμένων ανταγωνιστικών τους επιχειρήσεων» τονίζεται στην εισήγηση. Την άποψη αυτή, προστίθεται, «ενισχύει η πάγια προσπάθεια των εμπλεκομένων μερών του ΔΣ του ΣΕΣΜΕ να χρησιμοποιήσουν στην αντιπαράθεσή τους με τις εν λόγω επιχειρήσεις τους προμηθευτές, κάνοντας χρήση της πίεσης που μπορεί να ασκήσει έναντι των τελευταίων η προοπτική αποκλεισμού τους από την αγορά εκ μέρους της πλειοψηφίας των μελών του ΣΕΣΜΕ».
Οι έξι αλυσίδες κατηγορούνται ότι «επεχείρησαν με συντονισμένο μεταξύ τους τρόπο να μεθοδεύσουν τον αποκλεισμό από τις πηγές προμήθειάς τους ορισμένες επιχειρήσεις, λόγω των έντονων ανταγωνιστικών πιέσεων που ασκούν απέναντί τους», επηρεάζοντας παράλληλα ανοδικά τις τιμές και καταστρατηγώντας κάθε έννοια ελεύθερου ανταγωνισμού. Οι συναντήσεις στο Sofitel εντάσσονται σε «γενικότερο πλαίσιο χάραξης κοινής πολιτικής και δράσης».
* Οι επίμαχες λίστες
Συντριπτικές είναι οι διαπιστώσεις της έρευνας της EA για τις λίστες που έχει συντάξει την περίοδο 2001-2002 ο σύνδεσμος των σουπερμάρκετ απαγορεύοντας την αναγραφή στα τιμολόγια των πραγματικών εκπτώσεων που δίνουν οι προμηθευτές στις αλυσίδες. Οι ισχυρισμοί ότι οι λίστες αυτές δήθεν ήταν αποτέλεσμα «συμφωνίας κυρίων» με τη συμμετοχή του τότε υπουργού Ανάπτυξης καταρρίπτονται πλήρως. Αντιθέτως, οι λίστες θεωρούνται βασικός συντελεστής της ακρίβειας.
«H μονομερής κατάρτιση από το ΔΣ του ΣΕΣΜΕ καταλόγου μεταφοράς ποσοστού παροχών εκτός τιμολογίου επί τιμολογίου και η αποστολή αυτού προς τα μέλη του και τα μέλη του ΣΕΒΤ, με τη σύσταση εφαρμογής του, συνιστά κλασική περίπτωση απόφασης ένωσης επιχειρήσεων, αντίθετης προς το άρθρο 1 παρ. 1 του N. 703/77» τονίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας.
Ουδεμία εξάλλου νομική συνέπεια, ως προς την εφαρμογή του άρθρου αυτού όσον αφορά την εν λόγω λίστα, έχει – όπως αναφέρεται – και οποιαδήποτε τυχόν προφορική συναίνεση του τότε υπουργού Ανάπτυξης, ακόμη και με τη μορφή της Συμφωνίας Ανάληψης Δεσμεύσεων που είχε υπογραφεί στις 10.9.2001. «Απλή πεποίθηση των επιχειρήσεων ότι ενεργούν σύμφωνα με το πνεύμα του νόμου δεν αρκεί» τονίζεται. Προστίθεται δε ότι από το κείμενο της εν λόγω Συμφωνίας ουδόλως προκύπτει συμφωνία του υπουργού ή και του άλλου υπογράφοντος συνδέσμου ΣΕΒΤ για μονομερή, από πλευράς ΣΕΣΜΕ, καθορισμό καταλόγου μεταφοράς ενιαίου ποσοστού παροχών εκτός τιμολογίου επί τιμολογίου. Ακόμη και αν θεωρηθεί ότι πράγματι ο τότε υπουργός Ανάπτυξης γνώριζε την πρωτοβουλία αυτή του ΣΕΣΜΕ, «ουδόλως απαλλάσσεται ο ΣΕΣΜΕ των ευθυνών του».
Στην πραγματικότητα ο τότε υπουργός κ. N. Χριστοδουλάκης διέψευσε κατηγορηματικά και ενώπιον της επιτροπής τους ισχυρισμούς της ηγεσίας του συνδέσμου των σουπερμάρκετ ότι η λίστα συνετάγη με τη σύμφωνη γνώμη του.
Σε επιστολή του άλλωστε ο ΣΕΣΜΕ δήλωνε απερίφραστα ότι ο κατάλογος που κατήρτισε έγινε «σε εφαρμογή υποσχέσεων» και όχι σε εκτέλεση οιασδήποτε ανειλημμένης νομικής δέσμευσης. Τα μέλη της επιτροπής του ΣΕΣΜΕ που συνέταξε τη λίστα, ερωτηθέντα σχετικώς, απάντησαν ότι δεν γνώριζαν την ύπαρξη κάποιας νομικής δέσμευσης. «Συνεπώς» συμπεραίνει η εισήγηση της Γραμματείας της EA «οποιαδήποτε επίκληση τυχόν δεσμευτικότητας της Συμφωνίας Ανάληψης Δεσμεύσεων, η οποία οδήγησε στην ανάληψη της πρωτοβουλίας του ΣΕΣΜΕ για τη σύνταξη της εν λόγω λίστας, είναι νομικά αβάσιμη».
H Γραμματεία της EA καταλογίζει στον ΣΕΣΜΕ ότι «επιβάλλοντας στην πλειοψηφία των περιπτώσεων την καταγραφή στα τιμολόγια μηδενικών έως εξαιρετικά μικρών ποσοστών εκπτώσεων, καθιερώνει στην αγορά ένα πλασματικό τιμολογιακό κόστος εξαιρετικά υψηλότερο της πραγματικής τιμής που καταβάλλεται στους προμηθευτές και κάτω του οποίου η ύπαρξη της νομοθετικής διάταξης περί απαγόρευσης των πωλήσεων κάτω του τιμολογιακού κόστους δεν επιτρέπει στον ανταγωνισμό να διαμορφώσει χαμηλότερες τιμές».
Λαμβάνοντας υπόψη και σχετική αλληλογραφία που εντόπισε, η επιτροπή κατηγορεί τον σύνδεσμο των σουπερμάρκετ ότι «μερίμνησε ώστε να διαμορφώνεται ενιαίο το τελικό τιμολογιακό κόστος χωρίς καμία διαφοροποίηση από αλυσίδα σε αλυσίδα, ώστε να διασφαλίζεται και η βιωσιμότητα των περισσότερων και μικρότερων μελών του» εις βάρος των καταναλωτών. Δεδομένου ότι στα σουπερμάρκετ το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων ποικίλλει λόγω των διαφορών παραγωγικότητας και μεγέθους, η λίστα του ΣΕΣΜΕ κρίνεται ότι «μεταφράζεται εξ ορισμού στην καθιέρωση ενός επιπέδου κατώτατων τιμών στο λιανεμπόριο πολύ υψηλότερου από αυτό που θα προέκυπτε από την απρόσκοπτη λειτουργία του ανταγωνισμού».
* Πλασματικό κόστος
Με τη λίστα – καταλήγει η επιτροπή – διαμορφώνεται «ένα πλασματικό τιμολογιακό κόστος, συστηματικά κατά πολύ μεγαλύτερο του πραγματικού κόστους με το οποίο τα σουπερμάρκετ προμηθεύονται τα εν λόγω προϊόντα». H ίδια αυτή λίστα θεωρείται «ευθεία παρέμβαση στο επίπεδο τιμών της αγοράς» καθώς «διευρύνεται τεχνητά το εύρος της ζώνης που διαφεύγει των ανταγωνιστικών πιέσεων». Εν ολίγοις, προστίθεται, ο ενιαίος κατάλογος που καταρτίστηκε από τον ΣΕΣΜΕ «μειώνει τεχνητά το πεδίο δράσης του ανταγωνισμού στο επίπεδο του λιανεμπορίου, περιορίζοντας τις δυνατότητες μείωσης των τιμών».
H επιτροπή συνεκτίμησε, φαίνεται, την άποψη που ο ΣΕΒΤ είχε διατυπώσει σε επιστολή του προς το υπουργείο Ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία «το λιανικό εμπόριο δεν δέχεται να αναγράφεται επί των τιμολογίων η έκπτωση που του παρέχεται από τη βιομηχανία και έτσι δεν περνά στον καταναλωτή η χαμηλότερη τιμή που του δίνει η βιομηχανία…».
H έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «αποδεικνύεται πλήρως ο αντιανταγωνιστικός χαρακτήρας της συμπεριφοράς του ΣΕΣΜΕ, είναι per se απαγορευμένος», εφόσον είναι προφανές ότι αποσκοπεί στον περιορισμό, στην παρεμπόδιση ή στη νόθευση του ανταγωνισμού. H επιτροπή επικαλείται μάλιστα μια ανάλογη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να τονίσει ότι η λίστα ισοδυναμεί με «καθορισμό τιμών» και τελικά «αποθαρρύνει τις επιχειρήσεις εκείνες των οποίων το κόστος είναι μικρό να χαμηλώσουν τις τιμές και προσφέρει τεχνητό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις με μεγαλύτερο κόστος».
Σύμφωνα με έγγραφα που συνέλεξε η επιτροπή, αξιοποιώντας και την αλληλογραφία μεταξύ ΣΕΣΜΕ και ΣΕΒΤ, προκύπτει ότι στο 66% των 180 εταιρειών που αφορά η λίστα του πρώτου, η επιτρεπόμενη από αυτόν αναγραφή έκπτωσης στα τιμολόγια είναι μηδενική. Στο 8% επιτρέπεται η αναγραφή έκπτωσης 3%, στο 18% έκπτωσης 5%, στο 7% των επιχειρήσεων 10% και στο υπόλοιπο 1% των επιχειρήσεων επιτρέπεται η αναγραφή έκπτωσης είτε 2% είτε 7%.
«Ουσιαστικά και τυπικά καταστρατηγείται το πνεύμα της κοινής μας παράστασης προς το υπουργείο Ανάπτυξης που οδήγησε στη διάταξη για απαγόρευση της πώλησης κάτω του κόστους, διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι και όπως αποδεικνύεται από το συνολικό άθροισμα των πιστωτικών σημειωμάτων που εκδίδονται στο τέλος του χρόνου, η πραγματική έκπτωση που παρέχει η βιομηχανία στο εμπόριο είναι της τάξης του 15% το ελάχιστο και φτάνει σε πολλούς κλάδους το 50%…» ανέφερε μια επιστολή του ΣΕΒΤ προς τον ΣΕΣΜΕ το 2002. Απαντώντας σε αυτή την επιστολή ο ΣΕΣΜΕ ανέφερε: «Παραθέτετε λίστα προϊόντων στα οποία πράγματι αυξήσαμε τις τιμές για να είμαστε σύννομοι μια και πριν από την 31.12.01 τα πουλούσαμε κάτω του κόστους. Θα θέλατε άραγε να συνεχίσουμε παρανομούντες και χάνοντας προς όφελος υψηλών πωλήσεων κάποιων προϊόντων;…».
Εξι εταιρείες με μερίδιο άνω του 50%
Πέραν του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος σοβαρές κατηγορίες για παράβαση του νόμου περί ανταγωνισμού αντιμετωπίζουν, κατ’ αλφαβητική σειρά, οι ακόλουθες έξι επιχειρήσεις:
1. ΑΛΦΑ BHTA Βασιλόπουλος: H εταιρεία έχει περιέλθει υπό τον έλεγχο του πολυεθνικού βελγικού ομίλου G. Delhaize, έχει εισαχθεί στο Χρηματιστήριο Αθηνών και είναι η μεγαλύτερη από όσες εμπλέκονται στην υπόθεση. Δραστηριοποιείται σε ολόκληρη τη χώρα μέσω και της αλυσίδας Τροφό, την οποία εξαγόρασε προ τριών ετών. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 901,5 εκατ. ευρώ.
2. ΑΤΛΑΝΤΙΚ: Διαθέτει 169 καταστήματα λιανικής και 23 χονδρικής. Δραστηριοποιείται στην αγορά και μέσω των θυγατρικών της Βήτα-Πι και Κυψέλη, ενώ είναι εισηγμένη στη Σοφοκλέους. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 537,6 εκατ. ευρώ.
3. ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ: Λειτουργεί 166 καταστήματα και απασχολεί 5.924 άτομα. Διαθέτει περίπου 638 προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και έχει επεκταθεί στο εξωτερικό με επτά καταστήματα στα Σκόπια και ένα κατάστημα στο Βελιγράδι. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 665,1 εκατ. ευρώ.
4. ΜΑΣΟΥΤΗΣ: Είναι η μοναδική που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Δραστηριοποιείται στην αγορά super market και cash & carry με το σήμα της επωνυμίας της, διαθέτει 260 προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και απασχολεί 2.300 άτομα. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 434,7 εκατ. ευρώ.
5. ΜΕΤΡΟ: Αριθμεί 38 σουπερμάρκετ και 25 cash & carry με το σήμα Metro, διαθέτει 687 προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και απασχολεί 2.308 άτομα. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 422,8 εκατ. ευρώ.
6. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ: Δραστηριοποιείται στην αγορά super market στον Νομό Αττικής με το εμπορικό σήμα Σκλαβενίτης και αριθμεί 36 καταστήματα στα οποία απασχολούνται 6.000 άτομα. Ο τζίρος της το 2003 ήταν ύψους 764,8 εκατ. ευρώ.
Εναντίον αυτών των έξι επιχειρήσεων έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για τις συναντήσεις στο Sofitel. Το μερίδιο αγοράς των εταιρειών αυτών το 2003, σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, «ξεπερνάει το 50% στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας».
Στην υπόθεση εμπλέκεται και η αλυσίδα Trofino, η οποία με 11 καταστήματα το περασμένο έτος πραγματοποίησε τζίρο 19 εκατ. ευρώ, αλλά μάλλον δεν έχει απαγγελθεί κατηγορία εις βάρος της, αν και η επιτροπή αναφέρεται σε επτά επιχειρήσεις οι οποίες συμμετείχαν σε εναρμονισμένη πρακτική. Την πρωτοβουλία για τις συναντήσεις στο Sofitel είχαν, σύμφωνα με την έρευνα, οι έξι επιχειρήσεις.
BAPIA ΠΡΟΣΤΙΜΑ Απειλούνται οι έξι επιχειρήσεις και ο ΣΕΣΜΕ
Με βαριά πρόστιμα απειλούνται τόσο οι έξι επιχειρήσεις-διοργανωτές των συναντήσεων στο Sofitel όσο και, κυρίως, ο ίδιος ο ΣΕΣΜΕ, αν και γίνεται σαφές ότι η επιτροπή είναι διατεθειμένη να λάβει σοβαρά υπόψη της τυχόν νέες εξηγήσεις ή διευκρινίσεις για την πολιτική που προτίθενται να ακολουθήσουν οι αλυσίδες όσον αφορά την τήρηση του νόμου και την αποκατάσταση υγιών συνθηκών ανταγωνισμού.
H αρμόδια Γραμματεία της δηλώνει ότι επιφυλάσσεται να προτείνει το ύψος του προστίμου που πρέπει να επιβληθεί για κάθε παράβαση «δεδομένου ότι δεν έχει συγκεντρώσει τα απαραίτητα στοιχεία για τον υπολογισμό αυτού».
H εισήγηση προτείνει την επιβολή προστίμου σε καθεμία από τις έξι επιχειρήσεις που διοργάνωσαν τις δύο συναντήσεις στο Sofitel, αφού «τις συναντήσεις αυτές τις συγκάλεσαν οι επιχειρήσεις ατομικά και όχι σε επίπεδο Συνδέσμου». Σύμφωνα με αυτήν, η παράβαση του άρθρου 1 παρ. 1 του N. 703/77 από τις έξι αλυσίδες συνίσταται στην «εναρμονισμένη πρακτική των επιχειρήσεων και στην προσπάθειά τους να αποκλείσουν ανταγωνιστές τους από την αγορά» και η διάρκειά της υπολογίζεται σε τρεις μήνες, από τον Φεβρουάριο ως τον Απρίλιο του 2004.
Εναντίον των έξι επιχειρήσεων συντρέχει, κατά την εισήγηση, και «η ιδιαιτέρως επιβαρυντική περίπτωση της δόλιας παράβασης των διατάξεων περί ανταγωνισμού», καθώς κατηγορούνται ότι «γνώριζαν τον αντιανταγωνιστικό χαρακτήρα των συναντήσεων αυτών» και για τον λόγο αυτόν ζήτησαν από το ξενοδοχείο Sofitel να τις κρατήσει μυστικές.
Πέραν αυτού όμως η Γραμματεία της επιτροπής προτείνει την «επιβολή προστίμου στον ΣΕΣΜΕ ως ένωσης επιχειρήσεων, για απαγορευμένη συμφωνία από το 2001 ως σήμερα, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα συλλεγέντα στοιχεία η λίστα εξακολουθεί να εφαρμόζεται».
H επιτροπή σημειώνει ότι θα λάβει υπόψη της για τον καθορισμό των προστίμων τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες «οι οριζόντιες συμφωνίες που αφορούν άμεσο ή έμμεσο καθορισμό τιμών θεωρούνται ιδιαίτερα σοβαρές», προσθέτοντας ότι «οι παραβάσεις με διάρκεια από ένα έως πέντε έτη θεωρούνται μεσαίας διάρκειας παραβάσεις και επιβάλλεται προσαύξηση μέχρι 50% επί του προστίμου».
Σύμφωνα με την εισήγηση, στην περίπτωση του ΣΕΣΜΕ «συντρέχουν και οι δύο επιβαρυντικές περιστάσεις, δεδομένου ότι η παράβαση είναι διαρκής από το 2001 μέχρι σήμερα και συνίσταται στον έμμεσο καθορισμό τιμών, μια εκ των σοβαρότερων παραβιάσεων του άρθρου 1 παρ. 1 του N. 703/77 και του άρθρου 81 της Συνθήκης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων». Σαν να μην έφθανε αυτό, και θέλοντας – προφανώς – να δείξει ότι ο πέλεκυς μπορεί να είναι βαρύς, η επιτροπή σημειώνει ότι σε περιπτώσεις ενώσεων επιχειρήσεων, όπως ο ΣΕΣΜΕ, «το πρόστιμο επιβάλλεται επί του συνολικού κύκλου εργασιών των μελών της ένωσης».
Τι σημαίνει αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό αν ληφθεί υπόψη ότι ο συνολικός τζίρος των δέκα μεγαλύτερων αλυσίδων της χώρας μόνο το έτος 2003 ήταν της τάξεως των 5,8 δισ. ευρώ. Οι επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΣΜΕ ανέρχονται σε 94, εκ των οποίων 41 εδρεύουν στην Αττική και 53 στην επαρχία, συμπεριλαμβανομένης της γαλλικών κυρίως συμφερόντων εταιρείας Καρφούρ.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ «Αλλάζουμε τον νόμο»
ΑΡΜΟΔΙΟΣ παράγων του υπουργείου Ανάπτυξης δήλωσε προς «Το Βήμα της Κυριακής», προχθές, ότι σύντομα το υπουργείο θα αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία τροποποιώντας τη διάταξη που δεν επιτρέπει στις αλυσίδες να πωλούν κάτω του λεγομένου «τιμολογιακού κόστους αγοράς».
H διάταξη αυτή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ΣΕΣΜΕ έχει απαγορεύσει στους προμηθευτές των αλυσίδων να αναγράφουν στα αρχικά τιμολόγια τις εκπτώσεις που παρέχουν, κρατάει ψηλά τις τιμές. «Τα επιχειρήματα που έχουμε ακούσει ως τώρα από την πλευρά του ΣΕΣΜΕ δεν είναι πειστικά» ανέφερε ο ίδιος παράγων, προσθέτοντας ότι ο διάλογος, σε κάθε περίπτωση, είναι χρήσιμος, αλλά δεν απαιτείται η συγκατάθεση των αλυσίδων για την ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας. Θα επιχειρηθεί, όπως άφησε να εννοηθεί, ήπια προσαρμογή.
Ωστόσο η ηγεσία του ΣΕΣΜΕ την εβδομάδα που πέρασε δήλωσε ότι θεωρεί «περιττή» κάθε τροποποίηση και ότι επιμένει να παραμείνει η ισχύουσα διάταξη ως έχει.
Αντιδρώντας σε δηλώσεις που έκαναν εκπρόσωποι των αλυσίδων όταν έγινε γνωστό ότι παραπέμπονται στην Ολομέλεια της EA, ο υφυπουργός Ανάπτυξης κ. I. Παπαθανασίου σημείωσε ότι «υπάρχουν νόμοι και οφείλουν όλοι να τους τηρούν, όσο ισχυροί και ανέλεγκτοι κι αν αισθάνονται. Οι συμπράξεις, οι εναρμονισμένες πρακτικές και η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης εκ μέρους επιχειρήσεων αποτελούν παράνομη δραστηριότητα. Το προεδρείο του ΣΕΣΜΕ έχει τη δυνατότητα να τεκμηριώσει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ότι δεν υιοθέτησε, όλα τα τελευταία χρόνια, αυτές τις παράνομες πρακτικές». H κυβέρνηση, προσέθεσε, στηρίζει το έργο της ανεξάρτητης Επιτροπής Ανταγωνισμού.
