Ο κόσμος των καλλυντικών

«Πίσω από τα μπουκάλια αρωμάτων ­ πραγματικά κομψοτεχνήματα ­ τις πολύχρωμες συσκευασίες και τα βαζάκια, κρύβεται ένας κόσμος άγνωστος για τους περισσότερους τουλάχιστον καταναλωτές… ένας κόσμος που αποτελείται από χιλιάδες συστατικά, χρωστικές ουσίες, συντηρητικά…. ένας κόσμος που επηρεάζει άμεσα την εξωτερική εμφάνιση και την ψυχική ισορροπία κάθε ανθρώπου» όπως υποστηρίζει η ΕΚΠΟΙΖΩ. Για να κατοχυρωθείτε λοιπόν ότι τα καλλυντικά που αγοράζετε αξίζουν τα χρήματα που διαθέτετε και είναι ασφαλή για την υγεία σας, θα αναφέρουμε τι πρέπει να προσέξετε.

Τα καλλυντικά προϊόντα διατίθενται ελεύθερα στην ελληνική αγορά. Θα πρέπει όμως να επισημάνουμε τι ορίζει η νομοθεσία. Αναφορικά με τη σύνθεση, η νομοθεσία: α) απαγορεύει να περιέχονται στη σύνθεση των καλλυντικών προϊόντων σχεδόν 400 ουσίες.

Η απαρίθμηση όλων αυτών των ουσιών δεν είναι δυνατή, ενδεικτικά όμως μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες, που θεωρούνται και πιο γνωστές, τουλάχιστον στο καταναλωτικό κοινό όπως: αντιβιοτικά, κάδμιο και ενώσεις του, χλώριο, ιώδιο, φώσφορο, στρυχνίνη και τα άλατά της, τοξίνες και ορούς, χλωροφόρμιο κτλ., β) επιτρέπει τη χρησιμοποίηση ορισμένων ουσιών, χρωστικών ουσιών, συντηρητικών και φίλτρων υπεριωδών ακτίνων, αλλά καθορίζει ρητά τη μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα, το πεδίο εφαρμογής ή και τη χρήση τους, την ημερομηνία ως την οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και επιβάλλει όρους και προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

* Οι επιτρεπόμενες ουσίες

Για παράδειγμα:

* η ουσία βορικό οξύ, που μπορεί να περιέχεται στο ταλκ, πρέπει να είναι σε ποσότητα ως και 5%, να μη χρησιμοποιείται σε προϊόντα περιποίησης παιδιών κάτω των τριών ετών, ενώ στην ετικέτα θα πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφεται η προειδοποίηση: «να μη χρησιμοποιείται για την περιποίηση παιδιών κάτω των τριών ετών»,

* η χρωστική ουσία χρωματισμού «πράσινο» (κωδικός χρώματος 10006) επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για προϊόντα που πρόκειται να έρθουν σε σύντομη επαφή με το δέρμα,

* το συντηρητικό ιωδικό νάτριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ποσότητα ως και 0,1% και αποκλειστικά για προϊόντα που ξεπλένονται μετά τη χρήση τους,

* ορισμένα φίλτρα υπεριωδών ακτίνων επιτρέπονται ή απαγορεύονται οριστικά (τα φίλτρα αυτά είναι ουσίες που περιέχονται σε καλλυντικά προϊόντα αντιηλιακής προστασίας και προστατεύουν το δέρμα από ορισμένες επιβλαβείς επιδράσεις των υπεριωδών ακτινοβολιών). Αναφορικά με την επισήμανση, η νομοθεσία ορίζει ότι τα καλλυντικά προϊόντα μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο αν στο δοχείο (μπουκάλι, βαζάκι, σωληνάριο κτλ.) και στη συσκευασία αναγράφονται ανεξίτηλα, ευανάγνωστα και ευδιάκριτα οι εξής πληροφορίες:

α) Το όνομα ή η εταιρική επωνυμία και η διεύθυνση ή η έδρα του παραγωγού ή του υπευθύνου για τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά.

β) Το περιεχόμενο σε βάρος ή σε όγκο, εκτός αν το δοχείο ή / και η συσκευασία είναι πολύ μικρά.

γ) Η ημερομηνία λήξης της ελάχιστης περιόδου διατήρησης του προϊόντος. Ο καταναλωτής όμως πρέπει να γνωρίζει ότι το καλλυντικό θα συνεχίσει να έχει τις ιδιότητες ως την ημερομηνία αυτή, μόνο εφόσον το καλλυντικό διατηρηθεί υπό φυσιολογικές και κανονικές συνθήκες. Επίσης πρέπει να επισημανθεί ότι η αναγραφή της ημερομηνίας δεν είναι υποχρεωτική στα καλλυντικά για τα οποία η περίοδος διατήρησής τους υπερβαίνει τους 30 μήνες.

δ) Οι ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση τους (όροι χρησιμοποίησης και προειδοποίησης). Οταν αυτό είναι πρακτικά αδύνατον, εξαιτίας των μικρών διαστάσεων του προϊόντος, τότε οι σχετικές ενδείξεις θα πρέπει να γνωστοποιούνται σε συνοδευτικό φυλλάδιο και να αναγράφονται και στην ελληνική γλώσσα.

ε) Ο αριθμός παρτίδας της παραγωγής, τουλάχιστον στη συσκευασία, ο οποίος αναγράφεται συνήθως ως αριθμός παρτίδας Νο. ή Lot Νο. ή Batch Νο.

* Πού θα απευθυνθείτε

Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι ένα καλλυντικό προϊόν προβάλλει ψευδείς ισχυρισμούς, όσον αφορά τις ιδιότητές του, ή έρθετε αντιμέτωποι με πρόβλημα π.χ. αλλεργικής φύσης, το οποίο προκλήθηκε κατόπιν φυσιολογικής χρήσης του προϊόντος, η ΕΚΠΟΙΖΩ συνιστά να καταγγείλετε στον ΕΟΦ (Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, Μεσογείων 284, τηλ. 6545.193-5) το γεγονός ­ εφόσον έχετε επισκεφθεί κάποιον δερματολόγο ­ ώστε μετά τη σχετική έρευνα να μπορεί να αποσυρθεί από την αγορά και να επιβληθούν οι πρέπουσες κυρώσεις.

Η διαδικασία είναι απλή, εφόσον, χωρίς καμία επιβάρυνση, μπορείτε να καταθέσετε εγγράφως στον ΕΟΦ τα σχετικά με το πρόβλημα στοιχεία, το δείγμα του προϊόντος, τον αριθμό παρτίδας παραγωγής, το όνομα του καταστήματος από το οποίο αγοράστηκε κτλ. Ο ΕΟΦ θα προχωρήσει στην εργαστηριακή ανάλυση ή / και θα συνεργαστεί με τους αρμόδιους γιατρούς, ώστε να εντοπιστεί η ουσία που δημιούργησε το πρόβλημα ή την αιτία γενικότερα. Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται τρεις ως πέντε μήνες μετά, αλλά η περίοδος αναμονής μπορεί να είναι και μικρότερη, ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα της περίπτωσης. Για τη φροντίδα του παιδιού

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, τα καταναλωτικά προϊόντα, η ιδιαίτερη προσοχή που δίνεται στην υγεία και στην περιποίηση του παιδιού αλλά και η εργασία της μητέρας, οδηγούν στην αυξημένη κατανάλωση προϊόντων βρεφικής φροντίδας. Το μερίδιο αγοράς που καταλαμβάνουν τα προϊόντα αυτά μπορεί να είναι μικρότερο από το μερίδιο των άλλων καλλυντικών, αλλά αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Λόγω λοιπόν της αύξησης της κατανάλωσης αυτών των προϊόντων, αλλά και επειδή απευθύνονται σε μια τόσο ευάλωτη ομάδα του πληθυσμού, η ΕΚΠΟΙΖΩ έκανε έναν έλεγχο που αφορά την ασφάλεια που παρέχουν. Σκοπός επίσης της έρευνας είναι να ελέγξουν κατά πόσο ενημερώνεται ο καταναλωτής από την επισήμανση (ετικέτα, συσκευασία) των προϊόντων αυτών.

Δείγματα: Τα δείγματα αγοράστηκαν από σουπερμάρκετ, φαρμακεία και ειδικά καταστήματα (ειδών μητρότητας, εγκυμοσύνης κτλ.) ακριβώς όπου και όπως αγοράζονται από τον καταναλωτή. Τα είδη των προϊόντων που επελέγησαν ήταν: κρέμες προστασίας και ενυδάτωσης, λοσιόν, λάδια, ταλκ, υγρά μωρομάντιλα, ενώ αγοράστηκαν όλες οι δημοφιλείς μάρκες που κυκλοφορούν (Fissan, Penaten, Chicco, Proderm, Johnson, Babycare, Mustella, Mothercare, Prenatal, Klorane, Daipers, Pampers, Nunny’s, Panty Slip).

Αποτελέσματα: Ο μικροβιολογικός έλεγχος και ο προσδιορισμός της ασφάλειας των ανωτέρω προϊόντων έδειξε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σχετικά με την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα προϊόντα αυτά. Αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να σημαίνει ότι πράγματι οι συνθήκες παραγωγής των προϊόντων αυτών είναι άριστες, περισσότερο όμως σημαίνει ότι χρησιμοποιούνται πολλά συντηρητικά (παρ’ όλο που η νομοθεσία θέτει ανώτατο όριο για την προσθήκη ενός εκάστου συντηρητικού, δεν ορίζει μέγιστο αριθμό συντηρητικών).

Υπήρξαν λίγα δείγματα (ποσοστό 5% επί του συνόλου) που εμφάνισαν αυξημένη παρουσία μικροοργανισμών, όχι όμως παθογόνων.

Ετικέτα: Η ετικέτα των προϊόντων παιδικής φροντίδας θα πρέπει να ενημερώνει πλήρως τον καταναλωτή. Οι ετικέτες των προϊόντων που αγόρασε η ΕΚΠΟΙΖΩ ελέγχθηκαν για να εκτιμηθεί ακριβώς πόσο ενημερώνουν τον καταναλωτή και πόσο είναι σύμφωνες με τη νομοθεσία.

Ημερομηνία λήξης: Είναι υποχρεωτική από τη νομοθεσία, μόνο όταν τα προϊόντα έχουν χρόνο ζωής λιγότερο από 30 μήνες. Εύλογα προκύπτει η απορία: τι γίνεται με όσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και παραπάνω; Μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για πάντα;

Ενδείξεις: Ποσοστό 68% των προϊόντων που ελέγχθηκε είχε ενδείξεις πάνω στη συσκευασία, ενώ το υπόλοιπο 32% δεν είχε. Οταν δεν υπάρχουν ενδείξεις, είναι δύσκολο για τον καταναλωτή να καταλάβει ακριβώς για ποιο σκοπό πωλείται το συγκεκριμένο προϊόν.

Προφυλάξεις: Μόνο ποσοστό 23% των προϊόντων που ελέγχθηκε ανέφερε στη συσκευασία τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται από τους χρήστες. Εδικά οι μάρκες Mustella, Chicco, Prenatal και Proderm δεν ανέφεραν προφυλάξεις σε κανένα από τα προϊόντα τους.

Οδηγίες χρήσης: Ποσοστό 43% των δειγμάτων δεν είχε οδηγίες χρήσης. Οι μάρκες με την πλέον ελλιπή πληροφόρηση ήταν οι Fissan, Chicco και Penaten. Ο τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί το κάθε προϊόν καθορίζει και την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του, γι’ αυτό οι οδηγίες χρήσης θα έπρεπε να υπάρχουν πάντα στη συσκευασία εύκολα και κατανοητά για τον καταναλωτή.

Συστατικά: Αν κανείς λάβει υπόψη ότι η αναγραφή των συστατικών δεν ήταν υποχρεωτική από τη νομοθεσία κατά τον χρόνο αγοράς των προϊόντων, τότε το ποσοστό 68% που βρέθηκε να έχει τα συστατικά στη συσκευασία του μπορεί να χαρακτηριστεί αρκετά υψηλό. Δυστυχώς όμως σε κανένα προϊόν η λίστα των συστατικών δεν ήταν γραμμένη στην ελληνική γλώσσα. Μπορεί ο καταναλωτής να μην είναι ειδικός, υπάρχουν όμως μερικές φορές που πρέπει να ξέρει αν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο συστατικό στο προϊόν που χρησιμοποιεί (είτε για τυχόν αλλεργίες είτε για άλλους λόγους).

Ετικέτα στα ελληνικά: Ποσοστό 32% των προϊόντων που ελέγχθηκε δεν είχε συνολική επισήμανση στα ελληνικά. Κανένα από τα προϊόντα της Klorane και της Mustella δεν είχε έστω και κάποια αναφορά στα ελληνικά ούτε καν ως προς το είδος του προϊόντος.

Από τα αποτελέσματα λοιπόν της έρευνας, η ΕΚΠΟΙΖΩ υποστηρίζει ότι πρέπει να προσέξετε τα εξής:

Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τη μικροβιακή ασφάλεια των προϊόντων περιποίησης που αγοράζετε για τα μωρά σας. Ταλκ, λοσιόν, λάδια, μωρομάντιλα, κρέμες, γαλακτώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα για την προστασία και ενυδάτωση του βρεφικού δέρματος. Εχετε υπόψη όμως ότι η υπερβολική χρήση των προϊόντων αυτών μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα. Προτιμάτε προϊόντα τα οποία έχουν επισήμανση στα ελληνικά.