Εκλέγεται πρόεδρος της αχανούς Ρωσικής Ομοσπονδίας σήμερα, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, για τρίτη φορά, χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο ούτε σαφές πολιτικό πρόγραμμα. Η φιλοσοφία του συνοψίζεται σε ένα πράγμα: την αποκατάσταση του «ρωσικού μεγαλείου». Η συνταγή της κυριαρχίας του; Ισχυρή οικονομία, βασισμένη στον ενεργειακό πλούτο, χειραγώγηση της αντιπολίτευσης, φίμωση των ΜΜΕ, προσωπολατρία και, πάνω απ’ όλα, πίστη στην ισχυρή πατρίδα. Επί Βλαντίμιρ Πούτιν το λαμπρό εθνικό παρελθόν έχει μεταφραστεί σε νέο αυτοκρατορικό όραμα. Χτίστηκε επάνω σε ένα φαντασιακό ιδεολογικό κατασκεύασμα και στην κρυφή υπερηφάνεια που εμπνέει ακόμα σε πολύ κόσμο η δόξα της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ. Αλλά έπειτα από 12 χρόνια κάτι έχει αρχίσει να κινείται στην αντιπολίτευση. Το έδειξαν 50.000 Ρώσοι που διαδήλωσαν εναντίον του «τσάρου» στους δρόμους της Μόσχας, καταγγέλλοντας έλλειμμα δημοκρατίας και νοθεία στις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου.

«Η Ρωσία έζησε τσαρισμό, μπολσεβικισμό, σταλινισμό, υπαρκτό σοσιαλισμό και περεστρόικα. Κάθε περίοδος είχε τη δική της ιδεολογία, αλλά η σύγχρονη Ρωσία δεν είχε καμία. Τη βρήκε το 2000, όταν εφευρέθηκε ο «πουτινισμός», από το όνομα ενός ηγέτη που ανέστησε την ιδέα του μεγαλείου της πατρίδας» λέει μιλώντας προς «Tο Βήμα» ο Ζιλιέν Νοσετί, του Κέντρου για τη Ρωσία, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI).

Στο τελευταίο προεκλογικό του σόου, ο απερχόμενος πρωθυπουργός Πούτιν μίλησε σε στάδιο της Μόσχας όπου συνέρρευσαν 130.000 οπαδοί του. Πολλοί ήταν εργάτες και δημόσιοι υπάλληλοι που μεταφέρθηκαν μεθοδικά με πούλμαν από διάφορες επαρχίες.
«Για την πατρίδα! Για τον Στάλιν! Για τον Πούτιν!» ήταν ένα από τα συνθήματα που φώναξαν πολλές φορές.
Εκείνος πήγε πίσω, μέχρι τους Ναπολεόντειους πολέμους, για να καταλήξει: «Η μάχη για τη Ρωσία συνεχίζεται. Θα νικήσουμε! Είμαστε λαός νικητών. Είναι γραμμένο στα γονίδιά μας, από γενιά σε γενιά».
«Ο Πούτιν θέλησε να πάρει τη ρεβάνς για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Πιστεύει ότι οι Ρώσοι πρέπει να νιώθουν υπερήφανοι για την πρώην υπερδύναμη, και ότι, ως νικητής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ιωσήφ Στάλιν έχει σημαντική θέση στο πάνθεον της ρωσικής ιστορίας, παρά τα «λάθη» που έγιναν» λέει ο Νοσετί.
Για να χτίσει και ο ίδιος προφίλ νικητή στα πεδία των μαχών θεμελίωσε στην αρχή την εξουσία του σε έναν «πατριωτικό πόλεμο» στην Τσετσενία.
Η αντιπολίτευση κατήγγειλε σαν «προεκλογικό θέαμα» την πρόσφατη αποκάλυψη ότι τσετσένοι «τρομοκράτες» συνωμοτούσαν στην Οδησσό για να τον δολοφονήσουν. «Καλλιέργησε συστηματικά την προσωπολατρία, για να εξισώσει την ηγεσία του με τη συνεχιζόμενη ύπαρξη μιας ισχυρής Ρωσίας» εκτιμά ο Νοσετί.
Ετσι, ο κόσμος είδε έναν 59χρονο να δαμάζει τίγρεις, να παίζει τζούντο, να μπαίνει στο κόκπιτ βομβαρδιστικού Τουπόλεφ, να καβαλάει άλογα, γυμνός από τη μέση και επάνω, αρρενωπός και στιβαρός, το όνειρο κάθε νεαρής ρωσίδας. Είναι αυτό που εταιρείες δημοσκοπήσεων ονομάζουν «παράγοντα Βιάγκρα».
Κάποιοι έφτασαν να πουν ότι βρήκε έναν αρχαίο ελληνικό αμφορέα στον βυθό, την ώρα που έκανε… υποβρύχιες καταδύσεις – πράγμα τόσο εξωφρενικό που το διέψευσε, τελικά, το Κρεμλίνο.
Εκτός από το δικό του ίματζ, προβάλλει την εικόνα «μιας Ρωσίας πανίσχυρης στην άμυνα, με σφαίρες επιρροής όπως στην Ουκρανία, και επιθετική ρητορική στην εξωτερική πολιτική απέναντι στη Δύση, όπως φαίνεται από τη σκληρή γραμμή στο ζήτημα του Ιράν και της Συρίας. Στην οικονομία εκμεταλλεύθηκε τις υψηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου για να αυξήσει το βιοτικό επίπεδο των Ρώσων, πράγμα που κατάφερε. Αλλά για να διατηρηθεί αυτή η ανάπτυξη θα πρέπει η τιμή να παραμείνει σταθερά άνω των 118 δολ. το βαρέλι, απίθανο λόγω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης» λέει στο «Βήμα» ο Αλεξάντερ Μότιλ, σοβιετολόγος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, στο Πανεπιστήμιο Rutgers, στο Νιου Τζέρσι των ΗΠΑ.
Προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις του δίνουν 52% – 56%, ποσοστό που δυτικοί ηγέτες μόνο να ονειρευτούν μπορούν.
Και όμως, την περασμένη Κυριακή, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, 34.000 Μοσχοβίτες πιάστηκαν από το χέρι σε μια ανθρώπινη αλυσίδα, στον περιφερειακό γύρω από το κέντρο της πρωτεύουσας. Με λευκά κασκόλ και κορδέλες, λευκά μπαλόνια και λουλούδια, το χρώμα του κινήματος, έστησαν πανηγύρι διαμαρτυρίας κατά του Πούτιν.
«Είναι νωρίς ακόμα για να μιλήσουμε για «ρωσική άνοιξη», αλλά πιστεύω ότι αυτή θα είναι η τρίτη και τελευταία θητεία του στην προεδρία» λέει στο «Βήμα» ο Αλεξέι Μαλασένκο, του Ιδρύματος Carnegie στη Μόσχα.
Τι μπορούν να κάνουν σήμερα στις κάλπες όσοι έχουν αγανακτήσει; «Αποχή ή να ψηφίσουν κάποιον άλλον, οποιονδήποτε, μόνο και μόνο για να μη πάρει ο Πούτιν το 50% που χρειάζεται για να εκλεγεί από τον πρώτο γύρο» λέει ο Μαλασένκο.

Τέσσερις αντίπαλοι για έναν «τσάρο»
Σεργκέι Μιρόνοφ
Ο κ. «Αριστερό πόδι»
Εκανε το αμίμητο, το 2000: ζήτησε από τον κόσμο να ψηφίσει Πούτιν, την ώρα που ήταν και ο ίδιος υποψήφιος για την προεδρία. Με κάτι τέτοια, ο 59χρονος Σεργκέι Μιρόνοφ της κεντροαριστερής Δίκαιης Ρωσίας ξεπληρώνει τον «τσάρο», στον οποίο χρωστάει την πολιτική του καριέρα. Ο Πούτιν τον έφερε στη Μόσχα από την Αγία Πετρούπολη, τον έβαλε στον στενό κύκλο του Κρεμλίνου και κανόνισε να τον εκλέξουν πρόεδρο στην Ανω Βουλή. Εκτοτε θεωρείται αντίπαλός του μόνο στα χαρτιά, ενώ στη Δίκαιη Ρωσία έχει κολλήσει η ρετσινιά ότι είναι το «αριστερό πόδι» του κυβερνώντος κόμματος. Το ποσοστό του είναι γύρω στο 3%.

Μιχαήλ Πρόχοροφ
Πρωτάρης και πλεϊμπόι
Μοναδικός υποψήφιος χωρίς κόμμα, ο δισεκατομμυριούχος πλεϊμπόι Μιχαήλ Πρόχοροφ είναι πρωτάρης στην πολιτική. Ηγήθηκε για λίγο, πέρυσι, του μικρού δεξιού κινήματος Δίκαιος Αγώνας, με τις ευλογίες του Κρεμλίνου, και βρήκε κάποια ανταπόκριση στην αστική μεσαία τάξη. Από τότε ακολουθεί δική του πορεία. Στα 46, είναι ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία, με προσωπική περιουσία 18 δισ. δολαρίων. Ιδιοκτήτης της αμερικανικής ομάδας μπάσκετ New Jersey Nets, με ρυθμιστικά μερίδια σε ρωσικές μεταλλουργικές εταιρείες, δεσμεύθηκε να διαθέσει χρόνο και χρήμα για το καλό της πατρίδας. Εμφανίζεται στις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης και συγκεντρώνει 5% στην πρόθεση ψήφου.

Γκενάντι Ζιουγκάνοφ
Κόκκινη αντιπολίτευση
Με σύνθημα «Ειρήνη και ψωμί για κάθε σπίτι» κατεβαίνει στις εκλογές ο 67χρονος Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, βετεράνος ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος και υποψήφιος πρόεδρος σε όλες τις αναμετρήσεις από το 1996. Κληρονόμος του ΚΚΣΕ, το κόμμα του είναι το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης. Υπόσχεται αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και περισσότερο κρατικό έλεγχο στην οικονομία. Ο ίδιος έχει ρεύμα στους πιο ηλικιωμένους νοσταλγούς της ΕΣΣΔ – οι άλλοι λένε ότι ζει μέσα στη ναφθαλίνη. Εχει προειδοποιήσει ότι, αν ο Πούτιν ξανακάνει νοθεία στις κάλπες, ο λαός θα βγει στους δρόμους, όπως στην Αραβική Ανοιξη. Δεν παίρνει πάνω από 11% στις δημοσκοπήσεις.

Βλαντίµιρ Ζιρινόφσκι
«Στο Ιράν, στην Τουρκία!»
Το ακροδεξιό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα είναι το ιδιωτικής χρήσεως πολιτικό όχημα του αρχηγού Βλαντίμιρ Ζιρινόφσκι. Υπερεθνικιστής, με αντιδυτικά και αντισημιτικά ξεσπάσματα, στα 59 του είναι έμπειρος λαϊκιστής. Οι ακραίες θέσεις, η εκκεντρική συμπεριφορά και τα σκάνδαλα στα οποία έχει εμπλακεί πείθουν το 9% των ψηφοφόρων. Λέει ότι θέλει να προσαρτήσει στη ρωσική επικράτεια την Πολωνία, τη Φινλανδία και την Αλάσκα, να εκτοπίσει τους εβραίους και να βομβαρδίσει με ναπάλμ την Τσετσενία. Αλλο εξωτικό όνειρο; Να δει ρώσους στρατιώτες να πλένουν τις μπότες τους στα ζεστά νερά του Περσικού και της Μεσογείου, αφού θα έχουν κατακτήσει Ιράν και Τουρκία.

«Ρωσία Inc.»
«Η διαφθορά είναι η μεγαλύτερη μπίζνα»
«Φανταστείτε τον σαν μεγιστάνα ενός επιχειρηματικού κολοσσού που θα τον ονόμαζα «Ρωσία Inc.». Τη διευθύνει με ένα σύστημα κάθετης διοίκησης, βασισμένο από την κορυφή ως τη βάση στην αυθαιρεσία, στην ευνοιοκρατία και στη διαφθορά. Στα χρόνια του Πούτιν η διαφθορά έχει γίνει η μεγαλύτερη εμπορική επιχείρηση, η μεγαλύτερη μπίζνα του ρωσικού έθνους» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Φραντς Τζ. Σεντελμάγερ, γερμανός διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ασφαλείας MARCompany, με έδρα το Σεντ Λούις, στις ΗΠΑ.
«Μιλάμε για ένα σύστημα στο οποίο η Αστυνομία, οι δικαστές, η γραφειοκρατία και οι τοπικοί πολιτικοί παράγοντες δωροδοκούνται, μέσα σε ένα καλά οργανωμένο δίκτυο προστασίας που φθάνει ως τα ανώτατα κλιμάκια του Κρεμλίνου. Αυτοί οι κλεπτοκράτες, και οι νέοι ολιγάρχες, είναι η πραγματική βάση στήριξης του Πούτιν. Ενας λαός 180 εκατομμυρίων ανθρώπων θέλει το μερίδιο που δικαιούται από τον εθνικό πλούτο, αλλά αυτόν τον εκμεταλλεύονται λιγότεροι από ένα εκατομμύριο διεφθαρμένοι γραφειοκράτες και «ημέτεροι» που κλέβουν και ξοδεύουν» καταγγέλλει ο γερμανός επιχειρηματίας.
Ο ίδιος έχει «πικρή πείρα, από πρώτο χέρι». Γνώρισε προσωπικά τον Πούτιν τη δεκαετία του ’90, όταν ήταν αντιδήμαρχος στην Αγία Πετρούπολη. Η εταιρεία του συνεργάστηκε στενά με τον μέλλοντα πρόεδρο για την εκπαίδευση, τον εξοπλισμό και τη χρηματοδότηση της GRAD, επίλεκτης μονάδας της Αντιτρομοκρατικής, που ανήκε στην FSB, τη διάδοχο της KGB.
«Μέχρις ότου ο (σ.σ.: τότε πρόεδρος) Γέλτσιν αποφάσισε να εθνικοποιήσει την εταιρεία και να προικίσει την FSB με όλα τα περιουσιακά στοιχεία που είχα στη Ρωσία. Το κράτος αρνήθηκε πεισματικά να με αποζημιώσει για ό,τι απαλλοτρίωσε, αλλά και για τα κέρδη που έχασα. Στο τέλος ζήτησα διεθνή διαιτησία, στη Στοκχόλμη, βάσει διμερούς Συνθήκης που είχαν υπογράψει Γερμανία και Ρωσία για την προστασία των επενδύσεων».
Δικαιώθηκε σε μια πολύκροτη υπόθεση που έμεινε γνωστή ως «Σεντελμάγερ εναντίον Ρωσικής Ομοσπονδίας» και έχει δημιουργήσει νομικό προηγούμενο. Είναι πάντως ο μοναδικός ξένος επενδυτής που κατόρθωσε να εισπράξει αποζημίωση ύψους 4,9 εκατ. ευρώ από το ρωσικό Δημόσιο.
«Τίποτε δεν έχει αλλάξει από την εποχή του Γέλτσιν. Δεν είναι μόνον ο κόσμος που πρέπει να «λαδώνει» τους πάντες για να κάνει τη δουλειά του. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι επιχειρήσεις, αλλιώς δεν έχεις καμία ελπίδα, είτε είσαι ρώσος είτε ξένος επενδυτής» λέει ο κ. Σεντελμάγερ.

Αντιπολιτεύεται με σπρέι ο «Μπάνκσι» της Μόσχας
Ο τοίχος έχει τη δική του ιστορία
Τον λένε «Μπάνκσι» της Μόσχας, «Μπάνκσκι», επί το ρωσικότερο. Ο μυστηριώδης καλλιτέχνης του δρόμου, γνωστός με τον κωδικό P183, στολίζει τους τοίχους της πρωτεύουσας με γκραφίτι που στέλνουν πολιτικά μηνύματα.

Ανάμεσα στις πιο γνωστές τοιχογραφίες του είναι ένας διαδηλωτής που κρατάει μια τεράστια κροτίδα λάμψης με πραγματικές φλόγες που καίνε το βράδυ, μια κάμερα ασφαλείας εξοπλισμένη με πολυβόλα και ένα κοριτσάκι που κρεμάει χριστουγεννιάτικες μπάλες σε συρματοπλέγματα. Αλλες φορές ζωγραφίζει κατευθείαν επάνω στο χιόνι, σε πλατείες. Αλλά πάντα επιτίθεται, με όπλο το σπρέι, στο σύστημα.
Εγινε διάσημος όταν φωτογραφίες της εφήμερης τέχνης του κυκλοφόρησαν στον Τύπο σε όλον τον κόσμο. Οι Αρχές δεν θαυμάζουν τη δουλειά του. Σβήνουν τα γκραφίτι με γκρίζα μπογιά όσο πιο γρήγορα μπορούν και πολύ θα ήθελαν να μάθουν την ταυτότητά του. Ακούγεται ότι το μικρό του είναι Πάβελ και ότι είναι 28 ετών.

Η Λιουντμίλα, η ντάτσα και τα σίδερα της ψηφιακής φυλακής
* Θραύση στο YouTube κάνει βιντεοκλίπ που δείχνει τον Πούτιν πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, χάρη σε ψηφιακό µοντάζ. Μιµείται ρεπορτάζ της κρατικής τηλεόρασης, αλλά το σπικάζ λέει ότι ο πρωθυπουργός συνελήφθη για διασπάθιση δηµοσίου χρήµατος, κατάχρηση εξουσίας και συµµετοχή σε τροµοκρατικές ενέργειες.

* Πού χάθηκε η Λιουντµίλα; Το µυστήριο της εξαφάνισης της πρώην και µέλλουσας πρώτης κυρίας έχει γίνει θέµα στη Μόσχα. Τελευταία φορά την είδαν δηµοσίως στο πλευρό του Πούτιν τον Οκτώβριο του 2010. Οι πιο τραβηγµένες φήµες; Την έχουν κλείσει σε µοναστήρι, ή κάπου µέσα στο Κρεµλίνο, παρά τη θέλησή της.
* Η ρωσική ιστοσελίδα του WikiLeaks δηµοσίευσε φωτογραφίες µε το «παλάτι του Πούτιν», µία έπαυλη σε στυλ νεοµπαρόκ στη Μαύρη Θάλασσα. Πίσω από την αποκάλυψη βρίσκεται ο επιχειρηµατίας Σεργκέι Κολέσνικοφ. Κατήγγειλε ότι η ντάτσα χτίζεται µε 350 εκατ. δολάρια από «φιλανθρωπικές δωρεές» για την αγορά ιατρικού εξοπλισµού.
* «Περπατώντας χωρίς τον Πούτιν» λέγεται η οργάνωση της νεολαίας που ίδρυσε η αντιπολίτευση στην Αγία Πετρούπολη. Είναι η απάντηση στο «Περπατώντας Μαζί», το νεολαιίστικο κίνηµα του Κρεµλίνου, που διαφηµίζει ότι έχει 100.000 µέλη, αλλά σύµφωνα µε καταγγελίες πανεπιστήµια εκβίαζαν φοιτητές να γράφονται στις τάξεις του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ