1. Η Αρχή
«Η επίσημη ιστορία της Λατινικής Αμερικής συρρικνώνεται σε μια στρατιωτική παρέλαση δικτατόρων με κολαριστές στολές. Εγώ δεν είμαι ιστορικός. Είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συμβάλει στη διάσωση της λεηλατημένης μνήμης ολόκληρης της Αμερικής, αλλά κυρίως της Λατινικής Αμερικής, γης αγαπημένης και περιφρονημένης. Θα ήθελα να συνομιλήσω μαζί της, να μοιραστώ τα μυστικά της, να μάθω πώς φτιάχτηκε, από ποιες πράξεις αγάπης και βιασμού προέρχεται».
Στείλτε sms γράφοντας ΒΗΜΑFM (κενό) ΟΝΟΜΑ και αποστείλετε στο 54010
Με τη Μνήμη της Φωτιάς, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο «ξαναγράφει» την ιστορία της Λατινικής Αμερικής, βασιζόμενος σε μύθους, προφητείες και πραγματικά γεγονότα. Στην «Αρχή», τον πρώτο τόμο τηςτριλογίας, καταγράφεται η ιστορία της Λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανή εποχή ώς τις αρχές του 18ου αιώνα.{{{ moto }}}
2. Τα πρόσωπα και οι μάσκες
Στην Αρχή, τον πρώτο τόμο της τριλογίας (κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πάπυρος το 2009), καταγράφεται η ιστορία της Λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανή εποχή ώς τις αρχές του 18ου αιώνα. Στον δεύτερο τόμο, Τα πρόσωπα και οι μάσκες, μέσα από τετρακόσιες και πλέον αφηγήσεις που αναπτύσσονται χρονολογικά, επισκοπείται ο 18ος και ο 19ος αιώνας, εποχή επώδυνη μα και γόνιμη, κατά την οποία οι λαοί της αμερικανικής ηπείρου αναζητούν την πραγματική τους ταυτότητα, πίσω από τις μάσκες που τους επέβαλαν οι αποικιοκράτες, για να κατακτήσουν εντέλει την αυτοδιάθεσή τους και τα δικαιώματά τους.
Στείλτε sms γράφοντας ΒΗΜΑFM (κενό) ΟΝΟΜΑ και αποστείλετε στο 54010
Είναι η εποχή που γίνεται αισθητός ο απόηχος του Διαφωτισμού, της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης, η Αϊτή γίνεται η πρώτη χώρα στην οποία καταργείται η δουλεία, είναι η εποχή του Σιμόν Μπολίβαρ, του Χοσέ Μαρτί, του Χοσέ Αρτίγκας, αλλά και του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, του Λίνκολν, του Τζερόνιμο. Οι Ευρωπαίοι απομυζούν τον ορυκτό πλούτο της Λατινικής Αμερικής, η Αγγλία επιβάλλει, μέσω των δανείων, τον οικονομικό της έλεγχο στα λατινοαμερικανικά κράτη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητες πλέον, εκκαθαρίζουν τους Ινδιάνους στα εδάφη τους και εκδηλώνουν τον επεκτατισμό τους. Και η ιδιαίτερη γραφή του Γκαλεάνο αναπλάθει την ιστορία, την κάνει να μιλά σε πρώτο πρόσωπο, «την ξεθάβει κάτω από τα μπρούντζινα αγάλματα και τα μαρμάρινα μνημεία».
3. Ο αιώνας του ανέμου
1986 / Μοντεβιδέο. Προς τον Αρνάλδο Ορφίλα Ρεϊνάλ, Εκδοτικός Οίκος Εικοστός Πρώτος Αιώνας. Αγαπητέ Αρνάλδο: Σου στέλνω τον τελευταίο τόμο της «Μνήμης της Φωτιάς». Όπως βλέπεις, τελειώνει το 1984. Γιατί όχι πριν, ή μετά, δεν ξέρω. Ίσως επειδή αυτή ήταν η τελευταία χρονιά της εξορίας μου, το τέλος ενός κύκλου, το τέλος ενός αιώνα. Ή μπορεί επειδή έτσι το ’θελε το ίδιο το βιβλίο. Πάντως το βιβλίο κι εγώ ξέρουμε πως η τελευταία σελίδα είναι επίσης και η πρώτη. Συχώρεσέ με αν βγήκε κάπως μεγάλο. Το γράψιμό του ήταν σκέτη χαρά για το χέρι μου. Και τώρα νιώθω περισσότερο από ποτέ άλλοτε υπερήφανος που γεννήθηκα στην Αμερική, σε αυτά τα σκατά, σε αυτή τη μαγική γη, την εποχή του αιώνα του ανέμου. Δεν λέω περισσότερα, τα επιπλέον θα ήταν βέβηλα. Σε φιλώ, Εδουάρδο».
Με την επιστολή αυτή κλείνει Ο αιώνας του ανέμου, το τελευταίο μέρος της εμβληματικής τριλογίας του Εδουάρδο Γκαλεάνο Μνήμη της φωτιάς, μιας επικής προσπάθειας, με όπλο την ιστορία και τη λογοτεχνία, να ανακτηθεί και να αποκατασταθεί η κατακερματισμένη μνήμη της Λατινικής Αμερικής αλλά και της αμερικανικής ηπείρου γενικότερα. Ο αιώνας του ανέμου είναι ο 20ός αιώνας, που στο βιβλίο αρχίζει το έτος 1900 στο άσημο χωριουδάκι Σαν Χοσέ ντε Γκράσια του Μεξικού, όπου οι κάτοικοί του προετοιμάζονται για το τέλος του κόσμου. Το τέλος όμως δεν θα ’ρθει· η ζωή συνεχίζεται… Ο 20ός αιώνας είναι εποχή παράφορη, θυελλώδης για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής, όπως άλλωστε ήταν και όλοι οι άλλοι αιώνες της ιστορίας τους. Ο Γκαλεάνο, αποτυπώνει σε κάθε αφήγημα-βινιέτα και μια ψηφίδα από τη μνήμη του 20ού αιώνα. Κάθε ψηφίδα είναι είναι ένα κομμάτι ιστορίας, μύθου ή βιώματος σε χρόνο ενεστώτα: το ιστορικό γεγονός κατά κάποιον τρόπο εκδραματίζεται και αποκτά μια διάσταση που ξεπερνά τα όρια που θέτουν οι χρονολογίες.
Στείλτε sms γράφοντας ΒΗΜΑFM (κενό) ΟΝΟΜΑ και αποστείλετε στο 54010
Η ιστορία του 20ού αιώνα είναι κι αυτή η ιστορία του αέναου αγώνα για την επιβίωση, για την αξιοπρέπεια, για την ελευθερία. Στο παλίμψηστο της μνήμης του αιώνα εμφανίζονται μορφές όπως ο Εμιλιάνο Σαπάτα, ο Πάντσο Βίγια, ο Τσάρλι Τσάπλιν και ο Μπάστερ Κίτον, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Όσκαρ Νιμάγερ, η Φρίντα Κάλο, ο Κάρλος Γκαρδέλ, ο Τρότσκι, ο Πελέ και ο Γκαρίντσα, ο Κένεντι, ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα, η Εύα Περόν, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο Σαντίνο, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο Πινοτσέτ και οι Μητέρες της Πλατείας Μαΐου, και κυρίως η εμβληματική μορφή του Μιγκέλ Μάρμολ, προσώπου- σύμβολο, που όλη του η ζωή ήταν ένα παιχνίδι με τον θάνατο· εμφανίζονται σύμβολα του αμερικανικού 20ού αιώνα όπως ο καφές, η τζαζ, το ποδόσφαιρο, η κόκα κόλα, οι ποιητές της παρακμής στο Μοντεβιδέο, το ταγκό· παρουσιάζεται ο αγώνας των λαών του Μεξικού, της Νικαράγουας ή της Γουατεμάλας ενάντια στην υποτέλεια, παρουσιάζεται η θλιβερή χορεία των δικτατόρων που απομύζησαν τον πλούτο και το αίμα των λαών τους ως ενεργούμενα του μεγάλου τους προστάτη, των Ηνωμένων Πολιτειών. Το παλίμψηστο έχει εκατοντάδες όψεις-ψηφίδες, που όλες συναποτελούν την ανακτημένη μνήμη. Η ιστορία όμως δεν τελειώνει: «Πάντως το βιβλίο κι εγώ ξέρουμε πως η τελευταία σελίδα είναι επίσης και η πρώτη».
Εκδόσεις Πάπυρος
