Όταν ο ναυτεργάτης Νίκος Γεωργίου πριν από 24 χρόνια ξεφόρτωνε πλοία στο λιμάνι του Πειραιά, οι περισσότεροι Γερμανοί γνώριζαν το λιμάνι μόνο από τραγούδια-σουξέ.

Σήμερα, οι σύγχρονες εγκαταστάσεις φόρτωσης και εκφόρτωσης, όπου στις καλές εποχές διακινούνται πάνω από 1,5 εκατ. εμπορευματοκιβώτια, θεωρούνται απόδειξη ότι η οικονομικά πληγείσα χώρα μπορεί ακόμη να σωθεί μόνη της. Ωστόσο, ελπίδα και ασιοδοξία δεν υφίστανται σε αφθονία, τουλάχιστον όχι στους λιμενεργάτες του Πειραιά.

Εδώ και 17 μήνες οι Κινέζοι έχουν το πρόσταγμα. Για 35 χρόνια, με δυνατότητα για άλλα πέντε, ο όμιλος Cosco του Πεκίνου έχει τα δικαιώματα χρήσης για το λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων. Ποσόν 3,4 δις. ευρώ αναμένεται να εισρεύσει από τη συμφωνία στα ταμεία του ελληνικού δημοσίου. Επί της ουσίας, μία αξιόλογη συμβολή στη μάχη της Ελλάδας κατά της κρίσης και ένας καλός οιωνός για μελλοντική οικονομική συμπαράσταση από την Άπω Ανατολή. Ωστόσο, ο Γεωργίου βλέπει διαφορετικά την κατάσταση. «Εδώ επικρατεί ο ζοφερότερος Μεσαίωνας», λέει.

Ο 46χρονος είναι στο μεταξύ πρόεδρος του πανίσχυρου συνδικάτου των λιμενεργατών στον Πειραιά. Το τίμημα για τη συμφωνία με την Κίνα είναι υπερβολικό για τους συναδέλφους του, λέει. 250 εργαζόμενοι έχουν ήδη απολυθεί ή συνταξιοδοτήθηκαν πρόωρα, σχεδόν το ένα έκτο των εργαζομένων. Αντί για έμπειρους λιμενεργάτες με 120 ευρώ μεικτά την ημέρα, η Cosco προσλαμβάνει ανειδίκευτους εργάτες με ημερομίσθιο 40 έως 50 ευρώ – φυσικά χωρίς επιδόματα για νυχτερινά ή δουλειά μέσα στο Σαββατοκύριακο και χωρίς εγγύηση απασχόλησης. «Οι Κινέζοι εφαρμόζουν τη συμπίεση μισθών προς τα κάτω (Lohndumping), διαφορετικά δεν θα ήταν ανταγωνιστικοί», λέει ο Γεωργίου. «Εμείς οι Έλληνες έχουμε μείνει πίσω σ’ αυτό».

Οι ανησυχίες του ανώτατου εκπροσώπου των λιμενεργατών είναι κατανοητές. Γιατί, αναζητώντας πλούσιους φίλους, η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Γιώργου Παπανδρέου, που διαλύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, τους βρήκε στην κομμουνιστική ηγεσία του Πεκίνου. Τώρα η νέα καπιταλιστική υπερδύναμη με εκτιμώμενα συναλλαγματικά αποθέματα 3200 δις δολαρίων περίπου, έρχεται να αρπάξει τις ευκαιρίες όσον αφορά την επικείμενη ιδιωτικοποίηση ελληνικών δημοσίων επιχειρήσεων.

Για παράδειγμα η Cosco θέλει να αποκτήσει άλλο 23,1% του ΟΛΠ, ενώ και για τον διεθνή αερολιμένα Αθηνών, στον οποίο η γερμανική Hochtief κατέχει μέχρι το 2026 το 40%, το Πεκίνο πλειοδοτεί. Οι Κινέζοι μπορεί να έδωσαν την μεγαλύτερη προσφορά, αλλά έθεσαν και τους περισσότερους όρους, λέει το πρωθυπουργικό γραφείο. Πρόκειται για περίπου μισό δις. ευρώ και ένα 20ετές συμβόλαιο από το 2026 μέχρι το 2046.

Κοντά στον Πειραιά το Πεκίνο αγόρασε την έκταση για ένα κέντρο μεταφοράς αγαθών από το πλοίο στο τρένο, καθώς και για ένα κέντρο συσκευασίας, ενώ οι κινέζοι αγοραστές ενδιαφέρονται και για άλλα λιμάνια, όπως στο Τυμπάκι στη νότια Κρήτη. Στη Θεσσαλονίκη, το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, σταμάτησε προσωρινά η διαδικασία πώλησης ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων σε έναν από τρεις ταυτόχρονα ενδιαφερόμενους κινεζικούς ομίλους που κατέθεσαν προσφορές, επειδή εντάθηκαν οι διαμαρτυρίες των πολιτών.

Οι Έλληνες πολιτικοί δυσκολεύονται να καταλάβουν τις ανησυχίες των πολιτών, επειδή βλέπουν στη βοήθεια από την Άπω Ανατολή κυρίως τη διάσωση από τη δημοσιονομική δυσπραγία. Η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Εύα Καϊλή, για παράδειγμα, ελπίζει σε επενδύσεις των Κινέζων: «Δεν πρέπει να φοβόμαστε τους επενδυτές», λέει.

Ο παραιτηθείς μαζί με τον Παπανδρέου Υφυπουργός Χάρης Παμπούκης θεωρεί μάλιστα την κινέζικη συμμετοχή στον λιμένα εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά «την επενδυτική ναυαρχίδα της Κίνας στην Ελλάδα». Ο ίδιος πάντως ελπίζει ότι «η κινεζική κυβέρνηση θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις της να επενδύσουν στην Ελλάδα».

«Οι καλοί φίλοι είναι εκεί για να βοηθήσουν, όταν παραστεί ανάγκη», είχε διαβεβαιώσει το καλοκαίρι ο κινέζος Πρωθυπουργός Βεν Τζιαμπάο τον τότε ομόλογό του Παπανδρέου στην Αθήνα. Εκείνος ήταν πολύ ευχαριστημένος και τότε υπογράφηκαν πάνω από είκοσι προσύμφωνα για κινεζικές επενδύσεις.

«Έρχονται οι Κινέζοι», πανηγύριζαν στους τίτλους τους οι ελληνικές εφημερίδες. Όλα φαίνονταν ότι θα εξελίσσονταν προς το συμφέρον και των δύο πλευρών: Η Αθήνα θα πάρει χρήματα για να μπαλώσει τις δημοσιονομικές τρύπες, ενώ το Πεκίνο θα αποκτήσει έναν νέο εταίρο στη Δύση και την πολυπόθητη «πύλη στην Ευρώπη».

Διαφιλονικούμενο παραμένει όμως το ζήτημα της ωφέλειας της κινεζικής βοήθειας. Εξίσου αβέβαιο είναι το αν όλες οι συμφωνίες θα εφαρμοστούν πράγματι, καθώς και το ποσό, το οποίο το Πεκίνο έχει μέχρι τώρα επενδύσει για την αγορά ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Επανειλημμένα ο Βεν Τζιαμπάο είχε ανοίξει ‘παράθυρο’ για τέτοιες αγορές, ωστόσο για το ακριβές ύψος τους υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες όπως και για το συνολικό ποσό των μέχρι τώρα επενδύσεων. «Αγοράζουμε και κατέχουμε ελληνικά ομόλογα», δηλώνει ένας κινέζος διπλωμάτης στην Αθήνα «και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αγοράσουμε περισσότερα».

Τι ακριβώς σημαίνει αυτό ο Κινέζος δεν θέλησε να πει. Ειδικοί πιστεύουν ότι η Κίνα έχει επενδύσει περίπου το 70% των συναλλαγματικών της αποθεμάτων σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα και μόνο το 25% σε ευρώ, κατά το πλείστον βέβαια σε ασφαλή γερμανικά χρεόγραφα. Εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η αγορά ομολόγων σε ευρώ από χώρες που διέρχονται κρίση, όπως η Ελλάδα ή η Πορτογαλία, ανέρχεται σε μονοψήφιο αριθμό δις. ευρώ

Αυτή η εκτίμηση ενισχύεται και από τον Γκάο Ξίκινγκ, πρόεδρο του κινεζικού δημοσίου ταμείου CIC, που επενδύει τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας στο εξωτερικό. «Δεν είμαστε διασώστες», δήλωσε ο Gao το Σεπτέμβριο στο περιθώριο της συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον. «Πρέπει να σώσουμε τους εαυτούς μας».

Αλλά και ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ημικρατικής China Merchants Bank Μα Βαϊχούα δήλωσε στο Φόρουμ για την Παγκόσμια Οικονομία στην κινεζική πόλη Delian «Κανένας έξυπνος άνθρωπος δεν επενδύει σε τέτοια ομόλογα. Δεν μπορούμε να θυσιάσουμε τα συμφέροντά μας, για να βοηθήσουμε άλλους».

Ποια συμφέροντα εννοεί καθίσταται γρήγορα σαφές, όταν τα αφεντικά των κινεζικών ομίλων εκμεταλλεύονται την ανάγκη των ευρωπαϊκών χωρών που διέρχονται κρίση για στρατηγικά επιλεγμένες επενδύσεις. Αυτό το έμαθαν καλά από καιρό ο κομμουνιστές από τον καπιταλιστικό ταξικό εχθρό τους.

Έτσι, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών υπέγραψαν συμφωνία για ένα αναπτυξιακό ταμείο, το οποίο θα διαθέσει στους έλληνες εφοπλιστές δάνεια σχεδόν τεσσάρων δις ευρώ – με την προϋπόθεση εκείνοι να ναυπηγήσουν νέα πλοία σε κινεζικά ναυπηγεία. «Κανένα κράτος στον κόσμο δεν πρόκειται να μας βοηθήσει από οίκτο», δηλώνει ο πρόεδρος του Ελληνοκινεζικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Κωνσταντίνος Γιαννίδης, σχεδόν απολογούμενος.

Ο κρατικός ενεργειακός όμιλος Dongfang υπέγραψε τον Ιούνιο συμφωνία με την DTS για «μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασία» όσον αφορά την κατασκευή φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων και ανεμογεννητριών, συνολικού ύψους δύο δις ευρώ περίπου.

«Το μοναδικό που έχουμε εμείς οι Έλληνες είναι ο ήλιος», εξηγεί ο πρόεδρος της DTS Βασίλης Δρίτσας, «αλλά οι Κινέζοι έχουν τα χρήματα». Η συμφωνία όμως κλείστηκε με επώδυνους όρους. Επειδή η DTS παρέχει κυρίως μία νέα πατέντα, η οποία στρέφει αυτόματα τις ηλιακές κυψέλες, ανάλογα με τη θέση του ήλιου, προκειμένου οι ηλιακοί συλλέκτες να δέχονται τη βέλτιστη ακτινοβολία.

Τα χιλιάδες ηλιακά πάνελ, τα οποία κατασκευάζονται για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα, πρέπει να αγοραστούν από κινέζους παραγωγούς. Από ποιους και από πού όμως; «Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε δει ακόμη χρήματα», παραδέχεται ο Δρίτσας. Κι όμως, οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, με πρώτη και καλύτερη την ηλιακή, είναι εκείνες προς τις οποίες στρέφονται οι ελπίδες για μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.

H Sky Solar Group, μία κινεζική αναπτυξιακή εταιρία για εναλλακτικές μορφές ενέργειας, θέλει να αποκτήσει άδειες για 194 προγράμματα ηλιακής ενέργειας παραγωγής 300 μέχρι 500 κιλοβάτ το καθένα, για τα οποία το συνολικό ποσό επένδυσης ανέρχεται σε 250 εκατ. Ευρώ περίπου. Αλλά και εδώ οι Κινέζοι εξασφάλισαν το καλύτερο κομμάτι της συμφωνίας. Οι επενδυτές απαιτούν «άδειες με ώριμα δικαιώματα», επομένως άδειες κατασκευής. Οι εγκαταστάσεις και οι τεχνολογίες πρέπει να αγοραστούν στην Κίνα.

Ο Γιώργος Αργίτης, καθηγητής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θεωρεί, αντίθετα με τους απεγνωσμένους πολιτικούς, συνολικά τις κινεζικές επενδύσεις μάλλον επιβλαβείς. Όπως λέει: «Οι γιγαντιαίες ανταγωνιστικές κινεζικές επιχειρήσεις καταστρέφουν την ούτως ή άλλως αδύναμη ελληνική παραγωγική βάση».

Ο ίδιος προειδοποιεί «Η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει το γεωπολιτικό ερώτημα ποιον ρόλο αναμένεται να παίξει η Κίνα μελλοντικά στη Γηραιά Ήπειρο». Ωστόσο, το δέλεαρ για την άμεσα αναγκαία βοήθεια φαίνεται ότι υπερισχύει των επιφυλάξεων: «Οι προοπτικές είναι καλές, στην Κίνα υπάρχει πολύ χρήμα», λέει η 36χρονη περιφερειακή διευθύντρια Ν.Α. Ευρώπης της Sky Solar Τσανκ Ρονγκχούι.

«Είμαστε πιο ανταγωνιστικοί από τους Ευρωπαίους». Η ίδια τονίζει: «Δεν πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, δεν θα το επιτρέψουν αυτό οι ευρωπαίοι εταίροι». Και σε περίπτωση που όντως συμβεί κάτι τέτοιο; «Τότε θα είμαστε οι τελευταίοι που θα χρεοκοπήσουμε» προσθέτει.