Εκατό άνθη λωτού ξεδιπλώνονται στον θεατρικό ουρανό τής πιο περιζήτητης παράστασης «Kagemi» του ιαπωνικού χορευτικού συγκροτήµατος Sankai Juku, που θα δούµε σε λίγες ηµέρες και στην Αθήνα (εµφανίσεις σε 40 χώρες και σε 700 πόλεις). Και ο ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Ούσιο Αµαγκάτσου εύχεται «η µαγεία τους να χαρίσει λίγη οµορφιά και γαλήνη στους Ελληνες».
Ο Αµαγκάτσου διστάζει να απαντήσει στο πώς αισθάνεται που επιστρέφει στην Ελλάδα σε µια περίοδο βαθιάς κρίσης. «Τα πολιτικά και οικονοµικά ζητήµατα είναι πολύ ευαίσθητα για να τα σχολιάσει κανείς» λέει. «Είµαι ένας ιάπωνας καλλιτέχνης και νιώθω πολύ άβολα να εκφέρω άποψη για µια κατάσταση την οποία δεν καταλαβαίνω πολύ καλά. Αυτό που µπορώ να πω είναι ότι η Ιαπωνία ήρθε αντιµέτωπη µε µια πολύ βαθιά ύφεση τη δεκαετία του ’90 και, παρ’ όλα αυτά, τα κατάφερε. Είµαι σίγουρος ότι και η Ελλάδα θα βρει την απαιτούµενη δύναµη να κάνει το ίδιο». Στα γιαπωνέζικα ο τίτλος της παράστασης παραπέµπει στον καθρέφτη, όπως εξηγεί ο 62χρονος Αµαγκάτσου. ∆εν τον απασχολεί όµως η πτυχή της αντανάκλασης όσο η αίσθηση του πώς µπορεί να φαίνεται κανείς µέσα από έναν καθρέφτη.
«Θέλησα έναν οριζόντιο καθρέφτη έτσι ώστε το κάθετο (του ανθρώπινου σώµατος) να µετατραπεί σε οριζόντιο, παρουσιάζοντας µια διαφορετική διάσταση. Αυτό το πετυχαίνω εµφανίζοντας 100 άνθη λωτού που ξεδιπλώνονται στον ουρανό». Μιλώντας για δυσκολίες ο πολυσχιδής χορογράφος – ο οποίος ανήκει στη δεύτερη γενιά δηµιουργών του ιαπωνικού butoh, έχει παράλληλα σπουδάσει θέατρο, ενώ εδώ και αρκετά χρόνια ασχολείται και µε τη σκηνοθεσία όπερας – αναφέρεται στον καταστροφικό σεισµό που έπληξε πριν από µερικούς µήνες την Ιαπωνία, µε τις γνωστές οδυνηρές συνέπειες. Πώς επηρέασε όλο αυτό τον ίδιο και την τέχνη του;
«Ολοι επηρεαστήκαµε και φυσικά, ως καλλιτέχνης και χορογράφος του butoh ο οποίος ασχολείται µε τα στοιχεία της φύσης, τη γέννηση, τον θάνατο, το νερό, την άµµο κτλ., τέτοια γεγονότα ερεθίζουν πολύ το µυαλό µου. Γεννήθηκα στις ακτές της Ιαπωνίας και φυσικές καταστροφές όπως ο σεισµός και το τσουνάµι υπήρξαν πράγµατα τα οποία όχι απλώς επηρέασαν αλλά διαµόρφωσαν την τέχνη µου. Ισως όχι οφθαλµοφανώς και συνειδητά αλλά στο βάθος του νου µου. Είµαστε τόσο συνηθισµένοι σε τέτοιου είδους φυσικές καταστροφές που θα τολµούσα να πω ότι ανήκουν στο πολιτιστικό µας υπόβαθρο». Εκφράζει όµως και µια έκπληξη: «Μετά τον σεισµό και το τσουνάµι τον περασµένο Μάρτιο υπήρξαν αµέτρητα δηµοσιεύµατα στον διεθνή Τύπο και το σύµπαν ολόκληρο ασχολήθηκε µε τους 20.000 νεκρούς. Ωστόσο, η χώρα µου είναι προετοιµασµένη για τέτοιες καταστάσεις. Οι κατασκευαστικοί κανόνες τις λαµβάνουν υπόψη τους έτσι ώστε να περιορίζονται οι αρνητικές συνέπειες, οι ακτές µας είναι “οχυρωµένες”. Ολοι νιώσαµε έκπληξη, λοιπόν, όταν συνειδητοποιήσαµε ότι έναν χρόνο νωρίτερα, για τον σεισµό στην Αϊτή, που άφησε πίσω του 200.000 νεκρούς – τους δεκαπλάσιους από όσους στην Ιαπωνία – , ούτε αντίστοιχο ενδιαφέρον υπήρξε στα media ούτε τόσο µεγάλη ανησυχία. Κατά κάποιον τρόπο το βρίσκω άδικο για τα αϊτινά θύµατα».
Παρά την εµφανή χειραφέτησή του τόσο από τους ιδρυτές του butoh όσο και από άλλους χορογράφους της προηγούµενης γενιάς, ο Αµαγκάτσου έχει διατηρήσει τα λευκά σώµατα και τα ξυρισµένα κεφάλια των χορευτών του. «Το γεγονός αυτό µου επιτρέπει να “παίζω” µε το γένος των χορευτών και να τους δίνω τη δυνατότητα να ερµηνεύσουν µια µεγάλη ποικιλία χαρακτήρων» εξηγεί. Ωστόσο δεν φαίνεται να συµµερίζεται τις απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί για την αισθητική των Sankai Juku και οι οποίες τους θέλουν να εκφράζουν την Ανατολή ιδωµένη µέσα από τα µάτια της ∆ύσης. «∆εν µου αρέσει να βλέπω τα έργα µου µέσα από αυτή την οπτική γωνία» λέει ο Αµαγκάτσου. «Οι βασικοί άξονες της δηµιουργίας µου έχουν να κάνουν µε τις διαφορές και το παγκόσµιο».
Ο Αμαγκάτσου γνώρισε το μπαλέτο όταν σπούδαζε θέατρο στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές του ’70.
Την ίδια περίπου περίοδο, καθώς οι σωματικές μέθοδοι έκφρασης τον κέρδιζαν όλο και περισσότερο, γνώρισε και το butoh. Τον επηρέασε ιδιαίτερα όχι μόνο επειδή ήταν ιαπωνικό είδος αλλά και γιατί απαιτούσε τελείως διαφορετικούς τρόπους «χρήσης» του ανθρώπινου σώματος σε σχέση με άλλες μορφές χορού. Ιδρυσε τους Sankai Juku (το «Εργαστήρι του βουνού και της θάλασσας» επί το ελληνικότερον, ονομασία που υποδηλώνει τη δυναμική ηρεμία και τη γαλήνη που χαρακτηρίζουν τη δουλειά της ομάδας) το 1975. Στην αρχή έδιναν παραστάσεις σε μικρά, «πρωτοποριακά» θέατρα του Τόκιο. Για πρώτη φορά προσκλήθηκαν στην Ευρώπη το 1980, στο Φεστιβάλ του Νανσί, και έκτοτε ανοίχτηκε γι΄αυτούς μια λαμπρή καριέρα, η οποία σφραγίστηκε από θριάμβους σε όλον τον κόσμο. Aπό το 1981, μάλιστα, το Παρίσι και το Theatre de la Ville, όπου δόθηκε και η πρεμιέρα του «Kagemi» το 2000, αποτελούν τη βάση τους.
Ο Αμαγκάτσου θέλησε γρήγορα να αφήσει το προσωπικό του αποτύπωμα στο butoh – το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα του στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ως αντίδραση των νέων στη μεταπολεμική τάση προσέγγισης του αμερικανικού μοντέλου ζωής, παρά τη νωπή ακόμη εμπειρία του πυρηνικού ολοκαυτώματος σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι – προσδίδοντας στο είδος μια εικόνα πιο διάφανη, ξεκάθαρη και κοσμογονική.
To «Κagemi» θα παρουσιαστεί την 1η, στις 2 και 3 Δεκεμβρίου στο Παλλάς. Ωρα έναρξης 21.00.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
