Το καλειδοσκόπιο της επιστήμης

«Ζωοδόχος πηγή» σε φεγγάρι του Κρόνου Info: 4 τουλάχιστον δορυφόροι στο Ηλιακό Σύστημα εκτιμάται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς To μεγαλύτερο σιντριβάνι του Ηλιακού Συστήματος αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο χάρη στο καινούργιο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Το καμάρι της αστρονομίας κατέγραψε τους πίδακες παγοκρυστάλλων του Εγκέλαδου, δορυφόρου του Κρόνου, οι οποίοι πιστεύεται ότι πηγάζουν από έναν κρυμμένο ωκεανό. Το νερό που εκτοξεύεται από ρωγμές στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου απλώνεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακρύτερα στο Διάστημα από ό,τι γνωρίζαμε ως τώρα, ανακοίνωσαν ερευνητές της NASA. Οι νέες παρατηρήσεις επιβεβαιώνουν μάλιστα ότι το νερό που διαρρέει είναι το υλικό από το οποίο αποτελείται ένας από τους διάσημους δακτυλίους του Κρόνου. Λεπτομέρειες και νέες εικόνες δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα, καθώς η δημοσίευση της μελέτης εκκρεμεί (η παραπάνω εικόνα προέρχεται από το σκάφος Cassini της NASA, το οποίο ανακάλυψε τους πίδακες την περασμένη δεκαετία). Δεδομένου ότι το σύστημα του Κρόνου απέχει πολύ από τον Ηλιο, θα περίμενε κανείς ότι το νερό υπάρχει εκεί μόνο υπό τη μορφή πάγου. Ολόκληρος ο Εγκέλαδος καλύπτεται εξάλλου από πάγο, και είναι μάλιστα το λευκότερο σώμα στο Ηλιακό Σύστημα. Στο βάθος του όμως κρύβει θερμότητα: οι ισχυρές παλιρροϊκές δυνάμεις που δέχεται ο δορυφόρος από τον Κρόνο περιοδικά τεντώνουν και συμπιέζουν το εσωτερικό του, προκαλώντας έτσι τριβή που λιώνει τον πάγο – αρκετά ώστε να σχηματίζει έναν ωκεανό βάθους 25-30 χιλιομέτρων ο οποίος καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια του Εγκέλαδου. Υπολογίζεται ότι ο εν λόγω ωκεανός είναι μεγαλύτερος σε όγκο από όλους μαζί τους ωκεανούς της Γης. Εκτός από υγρό νερό, ο Εγκέλαδος προσφέρει και δύο άλλα απαραίτητα συστατικά της ζωής: πηγές πρώτων υλών και ενέργειας. Το αλμυρό νερό που πετάγεται στο Διάστημα περιέχει φιλικά προς τη ζωή μόρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και αμμωνία. Αυτές και άλλες ουσίες, εκτιμούν οι αστροβιολόγοι, μπορεί να πηγάζουν από υδροθερμικές οπές στον βυθό του ωκεανού, ιδανικά σημεία για πειραματισμούς της εξέλιξης. Υπόγειοι ωκεανοί εκτιμάται ότι κρύβονται και σε τρεις δορυφόρους του Δία, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, τους οποίους θα μελετήσουν την επόμενη δεκαετία το ευρωπαϊκό σκάφος JUICE και το αμερικανικό Europa Clipper. =========== Πράσινο φως για το εμφύτευμα του Μασκ Info: 42 τουλάχιστον οι ασθενείς σε όλον τον κόσμο με πειραματικά τσιπ εγκεφάλου-υπολογιστή. Αδεια για τις πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους έλαβε την περασμένη εβδομάδα η Neuralink, η εταιρεία του Ιλον Μασκ που υπόσχεται να επιτρέψει στους τυφλούς να δουν και στους παράλυτους να περπατήσουν (αν και πιθανόν ονειρεύεται να μας μετατρέψει όλους σε cyborg!). Η αμερικανική υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τις δοκιμές ενός τσιπ που συνδέεται χειρουργικά στον εγκέφαλο και αποκωδικοποιεί τα σήματά του, έτσι ώστε ο χρήστης να μπορεί να επικοινωνεί με υπολογιστές μέσω της σκέψης. Ο Μασκ οραματίζεται εγκεφαλικά εμφυτεύματα για προβλήματα κινητικότητας και όρασης αλλά και για παθήσεις όπως η κατάθλιψη, ο αυτισμός και η παχυσαρκία. Απώτερος στόχος του όμως είναι να επιτρέψει στους ανθρώπους να συνδέονται στο Διαδίκτυο με τηλεπάθεια ή να απολαμβάνουν απεριόριστη μνήμη. Ο εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος, ιδρυτής των εταιρειών Tesla και SpaceΧ, έγινε πέρυσι είδηση όταν δήλωσε πως είναι τόσο βέβαιος για την ασφάλεια της διαδικασίας ώστε θα εμφύτευε τσιπ ακόμα και στα παιδιά του. Μάλλον υπερέβαλλε, δεδομένου ότι η FDA είχε νωρίτερα απορρίψει την πρώτη αίτηση της Neuralink για κλινικές δοκιμές. Οι ανησυχίες εστιάζονταν στην μπαταρία λιθίου του εμφυτεύματος, η οποία θα μπορούσε δυνητικά να υπερθερμανθεί πάνω στο κεφάλι, αλλά και σε θέματα ασφάλειας των ηλεκτροδίων της συσκευής, τα οποία «ράβονται» στον εγκέφαλο από ένα ρομπότ «σαν ραπτομηχανή». Το πράσινο φως της περασμένης εβδομάδας δείχνει ότι η εταιρεία απάντησε σε αυτές τις ανησυχίες. Συνεχίζει ωστόσο να ερευνάται από τις αμερικανικές ομοσπονδιακές αρχές για τις συνθήκες μεταχείρισης των πειραματοζώων της – χοίρους, κατσίκες και πιθήκους. Σε ένα περιστατικό του 2021, τσιπ λάθος μεγέθους εμφυτεύτηκαν σε 25 χοίρους που τελικά θανατώθηκαν. Μέχρι σήμερα, η Neuralink έχει προχωρήσει μόνο σε μία επίδειξη της τεχνολογίας της, ένα περυσινό βίντεο στο οποίο ένας μακάκος έπαιζε το βιντεοπαιχνίδι Pong με το μυαλό του. Στο μεταξύ όμως ο ανταγωνισμός έχει προχωρήσει, καθώς αντίστοιχα τσιπ άλλων εργαστηρίων έχουν εμφυτευτεί πειραματικά σε ασθενείς με προβλήματα όπως τετραπληγία ή πλάγια μυατροφική σκλήρυνση. Κυριότεροι ανταγωνιστές της Neuralink θεωρούνται οι επίσης αμερικανικές Synchron και Blackrock Neurotech, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει κλινικές δοκιμές. Η Neuralink υποστηρίζει πάντως ότι η τεχνολογία της πλεονεκτεί επειδή χρησιμοποιεί περισσότερα ηλεκτρόδια, ώστε να καταγράφει τη δραστηριότητα περισσότερων νευρώνων στον εγκέφαλο. ============== Υποβρύχια ορυχεία σκοντάφτουν σε οικολογικό θησαυρό Info: 35-70 δισ. δολάρια η αξία των μετάλλων σε μια πλούσια έκταση βυθού όσο η Ελλάδα. Αιθέρια κνιδόζωα με πλοκάμια που αιωρούνται στο σκοτάδι. Σπόγγοι σαν γυάλινοι πολυέλαιοι κρεμασμένοι ανάποδα στο βυθό. Θαλάσσια σαλιγκάρια που μοιάζουν φτιαγμένα από ζελατίνη. Ενα απέραντο οικοσύστημα, εν πολλοίς άγνωστο στην επιστήμη, κρύβεται στην περιοχή όπου σχεδιάζονται τα πρώτα ορυχεία βαθιάς θάλασσας. Σύμφωνα με νέα εκτίμηση που δημοσιεύεται στο Current Biology, περίπου 5.000 νέα είδη έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα στη Ζώνη Κλάριον-Κλίπερτον, μια περιοχή στον Ειρηνικό τρεις φορές μεγαλύτερη από την Ινδία, ανάμεσα στο Μεξικό και στη Χαβάη. Ο βυθός, σε βάθος 4-6 χιλιομέτρων, είναι γεμάτος «πολυμεταλλικούς κονδύλους», σώματα σε μέγεθος πατάτας που αποτελούνται από μέταλλα όπως χαλκό, νικέλιο, κοβάλτιο, μαγνήσιο, σίδηρο και σπάνιες γαίες – μέταλλα που θα χρειαστούμε για τις μπαταρίες, τις ανεμογεννήτριες και άλλον εξοπλισμό της οικονομίας χαμηλού άνθρακα. O αρμόδιος φορέας του ΟΗΕ, η Διεθνής Αρχή Θαλάσσιων Βυθών, θα αρχίσει εφέτος τον Ιούλιο να δέχεται αιτήσεις μεταλλευτικών εταιρειών που θέλουν να κοσκινίσουν τον βυθό για τους πολύτιμους κονδύλους. Οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα ορυχεία βαθιάς θάλασσας έχουν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από ό,τι τα ορυχεία στην ξηρά, όμως ειδικοί και οικολογικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι η ακόρεστη όρεξη για μέταλλα θα οδηγήσει στην καταστροφή εστιών βιοποικιλότητας που μόλις τώρα αρχίζουμε να γνωρίζουμε. ==================== Πώς το χρόνιο στρες κάνει το έντερο να υποφέρει Info: 300 δισ. δολάρια η ετήσια οικονομική ζημιά από το στρες στις ΗΠΑ. Από την υπέρταση και τις καρδιοπάθειες μέχρι την παχυσαρκία και την κατάθλιψη, πολλές παθήσεις είναι γνωστό ότι πυροδοτούνται ή επιδεινώνονται από το χρόνιο ψυχολογικό στρες. Το ίδιο ισχύει με τις φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Κρον. Μελέτη που δημοσιεύεται στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Cell» αποκαλύπτει τον μηχανισμό του φαινομένου. Η αλυσίδα ξεκινά όταν ο στρεσαρισμένος εγκέφαλος παράγει μόρια που δίνουν εντολή στα επινεφρίδια να εκκρίνουν γλυκοκορτικοειδή, ορμόνες που επιδρούν σε όλο το σώμα. Στο έντερο, τα μόρια αυτά διεγείρουν νευρικά κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους απελευθερώνουν ουσίες που προκαλούν φλεγμονή. Τα ευρήματα προκαλούν έκπληξη, δεδομένου ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι γιατροί αντιμετωπίζουν τη φλεγμονή του εντέρου με γλυκοκορτικοειδή φάρμακα, γνωστά στην καθομιλουμένη ως «κορτιζόνη». Οι ερευνητές εικάζουν ότι οι ορμόνες αυτές μπορεί να καταστέλλουν τη φλεγμονή όταν χορηγούνται για μικρό χρονικό διάστημα ως φάρμακα, όταν όμως τα υψηλά επίπεδα γίνονται χρόνια λόγω του στρες, η επίδραση αντιστρέφεται και το πρόβλημα φουντώνει. Προφανώς τα ευρήματα αυτά θα ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν από την ιατρική κοινότητα. ======================== Κλωνοποιημένες καλλονές Info: 26 είδη ζώων έχουν κλωνοποιηθεί μέχρι σήμερα. Τα καλλιστεία και οι αγώνες ταχύτητας καμηλών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι λαοφιλείς διοργανώσεις με έπαθλα εκατομμυρίων. Το Κέντρο Αναπαραγωγικής Τεχνολογίας στο Ντουμπάι υπηρετεί αυτή την ασυνήθιστη βιομηχανία κλωνοποιώντας κάθε χρόνο δεκάδες βραβευμένα ζώα. Εκατοντάδες ωάρια που συλλέγονται από σφαγεία απαιτούνται για τη δημιουργία κάθε κλώνου, δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής του κέντρου Νίσαρ Ουάνι, ο κτηνίατρος που κατάφερε πρώτος να κλωνοποιήσει καμήλες το 2009. Το οικονομικό κίνητρο είναι μεγάλο και οι ιδιοκτήτες των ζώων συχνά δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο. Το 2021, περισσότερες από 40 καμήλες αποκλείστηκαν από τα ετήσια καλλιστεία στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας επειδή είχαν κάνει Botox ή άλλες αισθητικές επεμβάσεις! Προφανώς μπροστά στο κέρδος ουδείς ασχολείται με την ευημερία των ζώων, κλωνοποιημένων ή μη.

Το καλειδοσκόπιο της επιστήμης

Το σιντριβάνι του ηλιακού συστήματος, η αμφιθυμία για το εγκεφαλικό επίθεμα του Ιλον Μασκ, οι συνέπειες του χρόνιου στρες αλλά και της ακόρεστης δίψας για κέρδη

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Τελευταίες Ειδήσεις

ΗΠΑ: Οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν τις ευθύνες τους στο ΝΑΤΟ μέχρι το 2027

Παναθηναϊκός Aktor-Βαλένθια 79-89: Λάθη επί λαθών για τους «πράσινους»

Κ. Γκίλφοϊλ: «Ζωτικής σημασίας για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ η Βόρεια Ελλάδα»

Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει το διάταγμα Τραμπ για την ιθαγένεια

Η μεταλλουργία των αρχαίων στον αξονικό τομογράφο

Πώς αποτιμάται το ιατρικό ακαδημαϊκό έργο;

Χρόνια πολλά, Mathesis!

Το μυστήριο του εγκεφάλου λύθηκε - Ο νέος άτλας που ανατρέπει τα πάντα

Η Γη της ελιάς: Τι θα δούμε στα επόμενα επεισόδια - Κυριακή 7 με Πέμπτη 11/12

ΕΦΕΤ: Ανακαλεί σοκολάτες kinder - Ο λόγος

Οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειοο σχήμα 5×5 και ο ρόλος της Ελλάδας σε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον

Καλώδιο Ελλάδας - Κύπρου: Ανατροπή από τις Βρυξέλλες

Google Lens: Το νέο εργαλείο που ξετρυπώνει τις απάτες

Ρεάλ Μαδρίτης-Μάντσεστερ Σίτι: Το κορυφαίο ευρωπαϊκό ντέρμπι ζωντανά στο MEGA

Σινεμά στη Σέντρα: Ένα podcast για τον Οικονομίδη χωρίς τον Οικονομίδη

Year in Review 2025

Ηταν κάποτε ο Προαστιακός

Κόμμα

Οι μπίζνες του Ντε Νίρο στην Καραϊβική - Το πολυτελές resort και ο σεφ Νοbu

Τι συμβαίνει στο 24ωρο ενός ελαφιού και μίας αγελάδας;

Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Αληθινός πλούτος δεν είναι να προσθέτεις, αλλά να μάθεις να αφαιρείς»

Νίκη Παπαθεοχάρη: «Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια»

Ειδήσεις

Γνώμες

Νέες Εποχές

ΒΗΜΑgazino

Έντυπη Έκδοση

English Version