Καλειδοσκόπιο

Πέντε χρόνια φωτιάς και λάβρας Info: 2,8 βαθμοί η πιθανή άνοδος της θερμοκρασίας ως το 2100 χωρίς νέα μέτρα Η επόμενη πενταετία θα είναι σχεδόν σίγουρα η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη, καθώς η κλιματική αλλαγή συνδυάζεται με το φαινόμενο Ελ Νίνιο, προειδοποίησε με νέα έκθεσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) του ΟΗΕ. Μάλιστα η μέση θερμοκρασία αναμένεται να υπερβεί παροδικά τον στόχο του 1,5 βαθμού που τέθηκε με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. «Υπάρχει πιθανότητα 98% τουλάχιστον ένα από τα πέντε επόμενα χρόνια, καθώς και αυτή η περίοδος των πέντε ετών στο σύνολό της, να είναι τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ» ανακοίνωσε ο WMO. Ο οργανισμός υπολογίζει στο 66% την πιθανότητα η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη να υπερβεί κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου τα προβιομηχανικά επίπεδα στη διάρκεια τουλάχιστον ενός από τα πέντε επόμενα έτη. Ωστόσο η νέα εκτίμηση «δεν σημαίνει πως θα υπερβούμε μόνιμα το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου της Συμφωνίας του Παρισιού, το οποίο αφορά μια μακροπρόθεσμη άνοδο της θερμοκρασίας για πολλά χρόνια» διευκρίνισε ο γενικός γραμματέας του WMO Πέτερι Τάαλας. «Ενα θερμό επεισόδιο Ελ Νίνιο αναμένεται να αναπτυχθεί μέσα στους ερχόμενους μήνες. Σε συνδυασμό με την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, θα ανεβάσει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες σε επίπεδα στα οποία δεν έχουν φτάσει ποτέ» τόνισε. Και προειδοποίησε ότι «ο αντίκτυπος στην υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια, τη διαχείριση των υδάτων και το περιβάλλον θα είναι σημαντικός». Το Ελ Νίνιο είναι κυκλικό φαινόμενο που συνδέεται με την εμφάνισης μιας ζώνης θερμών επιφανειακών υδάτων στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Επηρεάζει το παγκόσμιο κλίμα φέρνοντας καταρρακτώδεις βροχές σε ορισμένες περιοχές και ξηρασία σε άλλες. Στις αρχές Μαΐου ο WMO εκτίμησε πως υπήρχε 60% πιθανότητα να εκδηλωθεί Ελ Νίνιο μέχρι το τέλος Ιουλίου και 80% πιθανότητα μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Ο γενικός κανόνας είναι πως το Ελ Νίνιο ανεβάζει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες τη χρονιά που ακολουθεί την εμφάνισή του, δηλαδή το 2024 στον τρέχοντα κύκλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια ήταν τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ, με το 2016 να κατέχει το ρεκόρ. Η σεληνάκατος του Τζεφ Μπέζος Info: 93 δισ. δολάρια το κόστος του προγράμματος Artemis για επιστροφή στο φεγγάρι Μα πικρή διαμάχη μεγιστάνων για την κατάκτηση της Σελήνης έλαβε τέλος μετά την απόφαση της NASA να αναθέσει στην Blue Origin, τη διαστημική εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, την ανάπτυξη ενός δεύτερου σκάφους που θα μεταφέρει ανθρώπους στην επιφάνεια του φεγγαριού. Η Blue Origin είχε καταθέσει αγωγή όταν η NASA επέλεξε τη SpaceX του Ιλον Μασκ για μια πρώτη σεληνάκατο, υποστηρίζοντας ότι η πρόταση του ανταγωνιστή της, ύψους 2,9 δισ. δολαρίων, ήταν ακριβότερη και επιλέχθηκε παράτυπα. Ο Μπέζος έχασε στα δικαστήρια, κέρδισε όμως το δεύτερο συμβόλαιο, το οποίο προσφέρει η NASA για μεγαλύτερη ευελιξία στο σχέδιο εδραίωσης μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας στο φεγγάρι. Οι αστροναύτες θα αναχωρούν από τη Γη με την κάψουλα Orion της NASA (η οποία πραγματοποίησε πέρυσι την πρώτη δοκιμαστική πτήση γύρω από τη Σελήνη) και στη συνέχεια θα μετεπιβιβάζονται στις σεληνακάτους των δύο εταιρειών για το ταξίδι μέχρι την επιφάνεια του φεγγαριού. Αυτό θα γίνει για πρώτη φορά με την αποστολή Artemis III, η οποία θα αναχωρήσει το 2025 το νωρίτερο και θα χρησιμοποιήσει μια τροποποιημένη βερσιόν του Starship της SpaceΧ (το οποίοεξερράγη στην πρόσφατη, πρώτη δοκιμαστική εκτόξευσή του). Το συμβόλαιο τηςBlue Origin έχει ύψος περίπου 3,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η εταιρεία θα επενδύσει «πολύ περισσότερα». Φάλαινα με αντικαρκινικό χάρισμα Info: 10.000 άτομα υπολογίζεται ότι είναι χονδρικά ο παγκόσμιος πληθυσμός της φάλαινας της Γροιλανδίας Η φάλαινα της Γροιλανδίας (Balaena mysticetus) δεν σταματά να εκπλήσσει. Οπως συνέβη το 2007, όταν ένας εκπρόσωπος του είδους βρέθηκε να έχει ακόμα καρφωμένα στο σώμα του καμάκια φαλαινοθηρών του 19ου αιώνα. Οι παρατηρήσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι το κήτος των 80 τόνων είναι ίσως το μακροβιότερο γνωστό θηλαστικό, με ηλικία που μπορεί να ξεπεράσει τα 200 χρόνια. Είναι επίσης ασυνήθιστα ανθεκτικό στον καρκίνο, μια ιδιαιτερότητα που σύμφωνα με νέα μελέτη ίσως σχετίζεται με ενισχυμένους μηχανισμούς επιδιόρθωσης του DNA. Τα μεγαλόσωμα ζώα έχουν περισσότερα κύτταρα από τα μικρόσωμα, κάτι που θεωρητικά θα αύξανε την πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνους. Περιέργως αυτό δεν ισχύει στην πράξη, ένα φαινόμενο που ονομάστηκε «παράδοξο του Πίτο» από το όνομα του άγγλου επιδημιολόγου που το περιέγραψε. Ενας πιθανός λόγος, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, είναι η παρουσία επιπλέον γονιδίων που καταστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων. Φαίνεται όμως ότι υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες. Σε μελέτη που δεν έχει υποβληθεί ακόμα σε ανεξάρτητο έλεγχο και παρουσιάζεται ως προδημοσίευση στον επιστημονικό διαδικτυακό τόπο bioRxiv, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ αναφέρουν ότι η φάλαινα της Γροιλανδίας είναι ασυνήθιστα αποτελεσματική στην επιδιόρθωση γενετικών βλαβών στις οποίες και οι δύο έλικες του μορίου του DNA σπάνε στο ίδιο σημείο. Τέτοιες βλάβες είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ένα ένζυμο για να προκαλέσει γενετικές βλάβες διπλής έλικας σε δερματικά κύτταρα ανθρώπου, αγελάδας, ποντικού και φάλαινας της Γροιλανδίας. Το πείραμα έδειξε ότι οι βλάβες ήταν δύο και πλέον φορές πιθανότερο να επιδιορθωθούν αποτελεσματικά στα κύτταρα του θαλάσσιου θηλαστικού. Η διαφορά ίσως οφείλεται στα αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης CIRBP που συμμετέχει στην επιδιόρθωση του DNA. Σε ένα από τα πειράματα, η εισαγωγή του γονιδίου της CIRBP σε κύτταρα ανθρώπου και ποντικού διπλασίασε την αποτελεσματικότητα του συστήματος επιδιόρθωσης. Εφόσον τα πειράματα σε κυτταροκαλλιέργειες επιβεβαιωθούν με περαιτέρω μελέτες, λένε οι ερευνητές, η πρωτεΐνη CIRBP θα μπορούσε δυνητικά να αξιοποιηθεί σε θεραπείες κατά της γήρανσης και του καρκίνου. Τεχνητή νοημοσύνη και στα αιολικά πάρκα Info: 840 gigawatt είναι η συνολική ισχύς των αιολικών πάρκων παγκοσμίως Ενας αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης που εκπαιδεύτηκε να διαβάζει τον άνεμο θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά την αποδοτικότητα των αιολικών πάρκων, προτείνουν οι ερευνητές που το ανέπτυξαν. Αν το σύστημα χρησιμοποιηθεί σε όλο τον κόσμο, η αύξηση της παραγωγής θα μπορούσε να φτάνει τις 5 TWhr (τεραβατώρες) τον χρόνο, περίπου όσο η ετήσια κατανάλωση της Αλβανίας, υπολογίζουν. Οι ανεμογεννήτριες είναι πιο αποδοτικές όταν δέχονται μετωπικά τον άνεμο, γι’ αυτό και διαθέτουν συστήματα που ελέγχουν αυτόματα την εκτροπή ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βελτιώσει αυτή τη διαδικασία. Ερευνητές του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου του Παρισιού ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο «ενισχυτικής μάθησης» ο οποίος παρακολουθεί τα μοτίβα του ανέμου και αναπτύσσει τη δική του στρατηγική για να κρατά τις ανεμογεννήτριες στραμμένες στη σωστή γωνία. Προσομοιώσεις σε υπολογιστή έδειξαν ότι η τεχνητή νοημοσύνη υπερέχει των σημερινών αλγορίθμων και αυξάνει την ηλεκτροπαραγωγή κατά 0,3%, αναφέρει η ερευνητική ομάδα σε προδημοσίευση στον επιστημονικό διαδικτυακό τόπο arXiv. Το νούμερο μπορεί να ακούγεται μικρό, είναι όμως σημαντικό για τις εταιρείες αιολικής ενέργειας, για τις οποίες ακόμα και μια μικρή αύξηση της απόδοσης έχει μεγάλη οικονομική σημασία. Ακόμα και τα χταπόδια μπορεί να βλέπουν εφιάλτες Info: 90 λεπτά είναι η μέση συνολική διάρκεια του ύπνου REM, στη διάρκεια του οποίου βλέπουμε τα όνειρα Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που τινάζονται όταν βλέπουν άσχημα όνειρα. Η περίπτωση του Κοστέλο, ενός βραζιλιάνικου χταποδιού των υφάλων (Octopus insularis), δημιουργεί υποψίες ότι ακόμα και τα κεφαλόποδα έχουν τρομακτικές, αφηγηματικές εμπειρίες στον ύπνο τους. Κάμερες στο ενυδρείο του χταποδιού κατέγραψαν τέσσερα επεισόδια παράξενης συμπεριφοράς, όπως τινάγματα, απότομες αλλαγές χρώματος και εκτόξευση νερού και μελανιού. Το ζώο έμοιαζε να ζει κάποιο τρομακτικό επεισόδιο στον ύπνο του, αναφέρουν οι ερευνητές σε σχετικό άρθρο τους το οποίο δημοσιεύθηκε πρόσφατα στον επιστημονικό διαδικτυακό τόπο bioRxiv, αν και αναγνωρίζουν ότι ασφαλές συμπέρασμα δεν μπορεί να εξαχθεί από μία και μόνο περίπτωση.

Καλειδοσκόπιο

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Τελευταίες Ειδήσεις

Κ. Γκίλφοϊλ: «Ζωτικής σημασίας για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ η Βόρεια Ελλάδα»

Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει το διάταγμα Τραμπ για την ιθαγένεια

Γάζα: Φόβοι για μαζική «έξοδο» προς Αίγυπτο αν το Ισραήλ ανοίξει τη Ράφα μονομερώς

Υπερχείλισε ο Πηνειός - Πλημμύρισαν χωράφια σε Βαλομάνδρι και Ρόγγια

Η μεταλλουργία των αρχαίων στον αξονικό τομογράφο

Πώς αποτιμάται το ιατρικό ακαδημαϊκό έργο;

Χρόνια πολλά, Mathesis!

Το μυστήριο του εγκεφάλου λύθηκε - Ο νέος άτλας που ανατρέπει τα πάντα

Η Γη της ελιάς: Τι θα δούμε στα επόμενα επεισόδια - Κυριακή 7 με Πέμπτη 11/12

Καλώδιο Ελλάδας - Κύπρου: Ανατροπή από τις Βρυξέλλες

ΕΦΕΤ: Ανακαλεί σοκολάτες kinder - Ο λόγος

Goodreads: Τα καλύτερα βιβλία του 2025, σύμφωνα με τα μέλη της πλατφόρμας - Η λίστα με τους νικητές

Google Lens: Το νέο εργαλείο που ξετρυπώνει τις απάτες

Καρδίτσα - 3 στάσεις για φαγητό που θα σας μείνουν αξέχαστες

Ηταν κάποτε ο Προαστιακός

Σακελλαρίδης για Τσίπρα: Η κατάληξη θα είναι το νησί της Καλυψώς με την ψευδαίσθηση της Ιθάκης

Βασίλισσα Maxima: Εντυπωσίασε με τα ιστορικά κοσμήματα και το σάρι που επέλεξε για την επίσκεψή της στην Καραϊβι

Ακίνητα: Η Ελλάδα ανεβαίνει στην κορυφή του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τους ultra-rich

Οι μπίζνες του Ντε Νίρο στην Καραϊβική - Το πολυτελές resort και ο σεφ Νοbu

Τι συμβαίνει στο 24ωρο ενός ελαφιού και μίας αγελάδας;

Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Αληθινός πλούτος δεν είναι να προσθέτεις, αλλά να μάθεις να αφαιρείς»

Νίκη Παπαθεοχάρη: «Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια»

Ειδήσεις

Γνώμες

Νέες Εποχές

ΒΗΜΑgazino

Έντυπη Έκδοση

English Version