Το γεγονός ότι η Δικαιοσύνη σε όλους τους βαθμούς και σε όλους τους κλάδους καθυστερεί στην έκδοση των αποφάσεων είναι πλέον κοινός τόπος και κοινός προβληματισμός, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, σε θεσμικό επίπεδο, που επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή όλων μας, καθώς χιλιάδες είναι οι πολίτες που προσφεύγουν για πάσης φύσεως υποθέσεις στα δικαστήρια.
Η διεθνής κατάταξη της χώρας μας στον τομέα των καθυστερήσεων στην έκδοση των αποφάσεων έως πρότινος ήταν απελπιστική – κατείχε την 146η θέση παγκοσμίως. Δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι περισσότερο.
Τελευταία έγιναν ορισμένες πραγματικά σημαντικές προσπάθειες για να ξεκολλήσει η βελόνα και να μειωθεί ο χρόνος στην έκδοση των αποφάσεων, με στόχο να πλησιάσει η χώρα μας τον μέσο ευρωπαϊκό όρο τα επόμενα χρόνια, στόχος που ούτε εύκολος είναι ούτε και δεδομένος.
Πάντως, οφείλει κανείς να αναγνωρίσει πως την ακινησία και τα ημίμετρα του παρελθόντος διαδέχθηκαν πρωτοβουλίες, όπως ο δικαστικός χάρτης και πολλά άλλα, που αν εφαρμοστούν και δεν εγκαταλειφθούν θα αποδώσουν.
Το λέω αυτό γιατί μόλις μια κυβέρνηση αλλάζει ή όταν και ένας υπουργός της ίδιας κυβέρνησης αλλάζει και έρχεται άλλος, οι στόχοι συνήθως πάνε περίπατο, εγκαταλείπονται και πολλές φορές – το χειρότερο είναι αυτό – ανατρέπονται και το πράγμα αρχίζει από μηδενική βάση.
Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης, πέραν της αυτονόητης συνέπειας στην ταλαιπωρία χιλιάδων πολιτών που δεν βρίσκουν το δίκιο τους, έχει εξαιρετικά σημαντικές συνέπειες στο πεδίο της οικονομίας, των επενδύσεων και της ανάπτυξης. Σε πρόσφατη ημερίδα στο υπουργείο Δικαιοσύνης, που είχα την τιμή να συντονίσω, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας περιέγραψε με ανησυχητικά στοιχεία το κόστος στην οικονομία και στις επενδύσεις από το γεγονός ότι ως χώρα διαθέτουμε μια αργή Δικαιοσύνη και ένα σύστημα που διέπεται από πολυνομία και νομοθετική υπερπαραγωγή.
Σε όλα αυτά να προστεθεί και κάτι εξίσου σημαντικό. Οι πολίτες, που πια σε μεγάλα ποσοστά δεν εμπιστεύονται τη Δικαιοσύνη – κρίσιμη παράμετρος μιας θεσμικής ανισορροπίας που έχει τεράστια σημασία για μια δημοκρατία – επηρεάζονται σημαντικά από το γεγονός ότι η Δικαιοσύνη δεν εκδίδει αποφάσεις στην ώρα τους.
Δεν είναι μόνο οι σημαντικές δίκες, οι ανακρίσεις για σοβαρές υποθέσεις με πολιτικό πρόσημο που καθορίζουν την εικόνα των πολιτών για τη Δικαιοσύνη. Είναι και η έκβαση για την υπόθεση του καθενός που πάει στα δικαστήρια για να βρει το δίκιο του και μπλέκει σε ατέρμονες δικαστικές διαδικασίες, ταλαιπωρούμενος και ξοδεύοντας χωρίς αποτέλεσμα.
Βεβαίως το πρόβλημα «δικαιοσύνη» δεν αφορά μόνο τη Δικαιοσύνη. Είναι πολυπαραγοντικό, αφορά το πολιτικό μας σύστημα, τη λειτουργία του, τον τρόπο που η Βουλή νομοθετεί, το πώς δεν εφαρμόζει το κράτος τις δικαστικές αποφάσεις, το πώς όσοι καταδικάζονται δεν μένουν για καιρό στη φυλακή, την ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων και το επίπεδο θεσμικής ενσυναίσθησης των δικαστών καθώς και πολλά άλλα ακόμα.
Η κατάσταση στη Δικαιοσύνη για δεκαετίες είχε αφεθεί, ώστε οι όποιες σημαντικές παρεμβάσεις του σήμερα σε λίγο δεν θα αρκούν για να αλλάξουν την εικόνα της. Γιατί οι εξελίξεις τρέχουν πια με ταχύτητα φωτός. Μόνο ριζικές παρεμβάσεις πια μπορεί να έχουν νόημα…
