Κάτω και δίπλα, στη σκιά της επιβλητικής και κυρίαρχης επικαιρότητας, που μέσα στην αποσπασμένη και αποσπασματική φύση της διεκδικεί μάταια να μιλήσει για την ολότητα των πραγμάτων, βρίσκεται μια αθέατη πλευρά. Εκτός κύριου ενδιαφέροντος, εκτός προσοχής και μέριμνας ανάδειξης, στη ζώνη της αποστροφής του βλέμματος, όπως συμβαίνει σε κάθε δύσκολο μικρό ή μεγάλο μέτωπο, όπως συμβαίνει σε κάθε δοκιμασία, εκεί που όλοι, όλοι μας προτιμάμε την αποφυγή και καταφεύγουμε στη μετάθεση.
Και μπορεί στο ατομικό επίπεδο μια τέτοια επιλογή να είναι μια γραμμή άμυνας, επιβίωσης στο στιγμιαίο, προετοιμασίας αντοχής στον χρόνο. Αν στο ατομικό επίπεδο συμβιώνουμε με μια αθέατη πλευρά, στο κοινωνικό τα πράγματα διαφέρουν. Δεν είναι αυτό που αποφεύγουμε, είναι αυτό που η εξουσία αποφεύγει. Αποφεύγει και μεταθέτει. Η εξουσία δεν αντέχει την αθέατη πλευρά.
Αυτό που πάλλεται μέσα της, τη ζωή της καθημερινής ύπαρξης, που ξεδιπλώνεται από ξημέρωμα σε ξημέρωμα, ως υποχρέωση κάλυψης της ανάγκης, ως αυθόρμητο αίτημα ποιοτικής υπόστασης, ως προσδοκία ανταπόκρισης της πολιτείας στα στοιχειώδη, από την ασφάλεια στον δρόμο ως την καλή λειτουργία του σχολείου, από την πεποίθηση στην ύπαρξη καλών υπηρεσιών υγείας στον κίνδυνο, ως την πίστη λειτουργίας του νόμου.
Δεν είναι αφηρημένος χώρος η αθέατη πλευρά. Είναι οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι μέσα της. Τίποτα πιο συγκεκριμένο, τίποτα πιο απαιτητικό, τίποτα πιο δύσκολο. Η δυναμική της συνύπαρξής τους έχει συνειδητά από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τοποθετηθεί στη σκιά.
Στην αθέατη πλευρά συναντάς την ιδεατή αδιαφορία. Εκδηλώνεται ως απόσταση, ως κόσμος άλλος, δυσάρεστα υποχρεωτικός. Οι αντιπρόσωποι προτιμούν τις υψηλές ενασχολήσεις, τη μεγάλη σκηνή, την ανοιχτή πλατεία, όπου το μικρό ανεμπόδιστα μπορεί να υπάρξει, αρκεί να μείνει μικρό, σύντομο και περαστικό. Ετσι από την εγγενή απόσταση προκύπτει οι δύο κόσμοι να τραβούν διαφορετικούς δρόμους.
Η αθέατη πλευρά, αυτονομημένη, απελευθερωμένη από τις μεγάλες προσδοκίες, που ως μνήμη τη βασανίζουν από την προηγούμενη φάση, στρέφεται στον εαυτό της, φροντίζει για την επιβίωσή της, αυτοοργανώνεται, παρατηρεί, συμπεραίνει.
Και οι άνθρωποι μέσα της αποκτούν προοδευτικά μια άλλη συνείδηση και ταυτότητα ως προς τη σχέση τους με αυτό που ονομάζουμε εξουσία, κράτος ή πολιτική. Ηδη το χάσμα είναι βαθύ. Η επικοινωνία δύσκολη, οι γέφυρες ετοιμόρροπες, η εμπιστοσύνη βαριά κλονισμένη.
Σε μια κοινωνία όπου η πολιτική λειτουργία διατηρούσε κάτι από τη δημιουργική και καινοτόμα φύση της, η παραπάνω συνθήκη θα σήκωνε τους νεκρούς από τον τάφο τους.
Το ζήτημα είναι υπαρξιακό. Βαρύτερο από το Δημογραφικό, περισσότερο θανατηφόρο από την πιο θανατηφόρα απειλή. Η αναταραχή που εκδηλώνεται στον δημόσιο χώρο τον τελευταίο καιρό, πέρα από την υπόθεση του απεργού πατέρα με τη θετική κατάληξη, είναι μια δειλή αναζήτηση και ένα προανάκρουσμα για το βάθος της σύγκρουσης που έρχεται και την ένταση που ήδη περιμένει στη γωνία. Η μεταβολή σε εξέλιξη θα επιταχύνει το βήμα της και η αθέατη πλευρά θα ψάξει θέση και έκφραση.
Στο μέτωπο της αθέατης πλευράς, αυτό που στο παραμελημένο βάθος του οδυνηρά ωριμάζει, θα κριθούν οι εκλογικές αναμετρήσεις που έρχονται. Σε αδυναμία πλέον το κυβερνητικό σχήμα να κατανοήσει και να συνομιλήσει με αυτή τη δυναμική σε κίνηση, θα συναντηθεί με τα όριά του.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
