Κατά την επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν στην Ουάσιγκτον, αρκετά κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική πολιτική βρέθηκαν στην ατζέντα. Η Τουρκία, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ευρέως παράλογη, έχει αποκτήσει το ρωσικό σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας S-400 – το οποίο έχει χαρακτηριστεί από το ΝΑΤΟ ως εχθρική πλατφόρμα – σε μια προσπάθεια να καλλιεργήσει στενότερους δεσμούς με τον πρόεδρο Πούτιν.
Το σύστημα δεν έχει καν ενεργοποιηθεί, ωστόσο η αγορά του οδήγησε στον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35. Κατά συνέπεια, η Αγκυρα όχι μόνο έχασε την πρόσβαση στα μαχητικά αεροσκάφη νέας γενιάς, αλλά και τον ρόλο της ως κόμβου παραγωγής εντός του προγράμματος.
Ως εκ τούτου, η Τουρκία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στον εκσυγχρονισμό και την παράταση του κύκλου ζωής του υπάρχοντος στόλου των F-16. Παράλληλα με αυτά τα στρατιωτικά ζητήματα, ο Ερντογάν επιδίωξε επίσης να συζητήσει με τον πρόεδρο Τραμπ το περίγραμμα μιας νέας πολιτικής τάξης στη Συρία.
Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι, δεδομένης της προτεραιότητας που δίνει ο Ερντογάν στις διμερείς σχέσεις με τον Τραμπ, ήταν απίθανο να έθετε το ζήτημα της Γάζας σε αυτή τη συνάντηση.
Τα αποτελέσματα της συνάντησης είναι τα εξής: Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να πουλήσουν F-16 στην Αγκυρα. Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα κάνει τα πάντα για να επιστρέψει η Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35. Οσον αφορά τη Συρία, ο Τραμπ επαίνεσε τον Ερντογάν για τις εξελίξεις στη χώρα και, ακόμη κι αν δεν το αποδέχεται ο τούρκος πρόεδρος, αποκάλεσε νίκη της Τουρκίας την ανατροπή του Ασαντ. Ο αμερικανός πρόεδρος ζήτησε το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και ο Ερντογάν απάντησε θετικά.
Ενα άλλο μείζον ζήτημα αφορά την αυξανόμενη αυταρχικότητα του Ερντογάν στο εσωτερικό. Εχει συστηματικά παραμερίσει αντιπάλους που τον ξεπερνούν στις δημοσκοπήσεις, χρησιμοποιώντας τη Δικαιοσύνη για να τους διώξει ποινικά και να τους επιβάλει πολιτικές απαγορεύσεις.
Επιπλέον, έχει επιχειρήσει να υπονομεύσει το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το οποίο ξεπέρασε το κόμμα του στις πρόσφατες εκλογές, επιβάλλοντάς του επιτρόπους – κίνηση από την οποία, προς το παρόν, αναγκάστηκε να υποχωρήσει.
Ο Ερντογάν πιθανότατα παρουσίασε τις προτάσεις του στον Τραμπ με συναλλακτικούς όρους, προβάλλοντας τον εαυτό του ως τον ηγέτη που κατανοεί και στηρίζει καλύτερα τα αμερικανικά συμφέροντα, ενώ ταυτόχρονα επιδίωξε εμμέσως την αμερικανική ανοχή για την αυταρχική εγκαθίδρυσή του στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Στο σημείο που βρισκόμαστε, ο εκλογικός ανταγωνισμός στην Τουρκία έχει ουσιαστικά χάσει τη δημοκρατική του ουσία: σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα δημοσκοπικά δεδομένα, ο Ερντογάν δεν μπορεί να κερδίσει σε μια πραγματικά ελεύθερη και δίκαιη εκλογική αναμέτρηση. Οι εκλογές υπό την εξουσία του λειτουργούν πλέον πρωτίστως ως εργαλεία νομιμοποίησης του καθεστώτος και όχι ως αυθεντικοί μηχανισμοί δημοκρατικής επιλογής.
Ο δρ Σαβάς Γκεντς είναι καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Φατίχ της Κωνσταντινούπολης.
