Οταν ακριβώς πριν από δύο χρόνια, 26 Φεβρουαρίου του 2020, σε έκτακτη ενημέρωση του υπουργείου Υγείας ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας ανακοίνωνε το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στη χώρα μας, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πόσο αργή και επώδυνη θα ήταν η επιστροφή στην κανονικότητα. Σε οικονομικό επίπεδο, οι επιχειρηματίες και οι εργαζόμενοι του κλάδου της εστίασης και της διασκέδασης ήταν εκείνοι που βίωσαν όλες τις φάσεις και τις πτυχές της πανδημίας. Σε lockdown για περισσότερο διάστημα από κάθε άλλον κλάδο της οικονομίας (τους 12 από τους 24 πανδημικούς μήνες δεν λειτουργούσαν, με μόνη διέξοδο, για όσους είχαν τη δυνατότητα, το take away και το delivery), συσσώρευσαν απώλειες που κατά τις εκτιμήσεις ξεπέρασαν μεσοσταθμικά τα 3 δισ. ευρώ. Η «νέα κανονικότητα» Ακόμη και το 2021 που φαινόταν ότι τα έσοδα του κλάδου θα έφθαναν κοντά σε εκείνα του 2019, τα μέτρα για τους ανεμβολίαστους τους τελευταίους μήνες ανέτρεψαν τη θετική τάση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου υπηρεσιών εστίασης ο κύκλος εργασιών το έτος 2021 ανήλθε σε 5.136.822.479 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 25,8% σε σχέση με το έτος 2020, όπου είχε ανέλθει σε 4.084.227.880 ευρώ. Ωστόσο, ακόμη υπολείπεται 1,36 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019 (6.502.400.713 ευρώ). Εχοντας να διαχειριστούν τις ζημιές και τα χρέη της τελευταίας διετίας, σήμερα επιστρέφουν σε μια «νέα κανονικότητα», με το ενεργειακό κόστος και τις πρώτες ύλες στα ύψη, τα ενοίκια να αυξάνονται και την προσαρμογή στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της χώρας να είναι το «κερασάκι» στην τούρτα των προβλημάτων. «Πλέον το λειτουργικό κόστος είναι εξωπραγματικό» λέει στο «Βήμα» ο γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης (ΕΠΟΕΣ), κ. Γιάννης Λιάρος. «Οι λογαριασμοί ενέργειας έχουν τετραπλασιαστεί, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός έχει συμπαρασύρει το ύψος των ενοικίων με τον κίνδυνο των εξώσεων να ελλοχεύει» επισημαίνει. «Είμαστε σε ασφυξία» αναφέρει η κυρία Μαρία Μποτονάκη από τον Κύκλο Επαγγελματιών Εστίασης, με περισσότερα από 300 μέλη, κυρίως μικρές επιχειρήσεις. Και οι δύο συμφωνούν ότι οι επιχειρήσεις εστίασης πρέπει να στηριχθούν τουλάχιστον ως προς το αβάσταχτο ενεργειακό κόστος. Επιδοτήθηκαν 25.000 επιχειρήσεις Οσον αφορά τα μέτρα στήριξης, σε 24.972 ανέρχονται, μέχρι τώρα, τα συνολικά ενταγμένα έργα στη δράση «Επανεκκίνηση Εστίασης» και η συνολική δημόσια δαπάνη διαμορφώνεται σε 236.547.873,17 ευρώ. Μέσα σε διάστημα 8 μηνών το 99% των επιχειρήσεων που δικαιούνταν επιχορήγηση από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ έχουν αποπληρωθεί, σύμφωνα με τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γιάννη Τσακίρη. Μάλιστα, στη συντριπτική τους πλειονότητα πρόκειται για μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, καθώς μόλις 20 ανήκαν στην κατηγορία των «μεγάλων». Οι περισσότερες (4,5 χιλ.) έχουν έδρα στην Αττική, ακολουθεί το Νότιο Αιγαίο με 3.200 επιχειρήσεις που ενισχύθηκαν, ενώ έπεται η περιφέρεια της Κρήτης (2,5 χιλ. επιχειρήσεις). Συνολικά η στήριξη που έλαβαν από το κράτος οι επιχειρήσεις του κλάδου εστίασης φθάνει τα 2,3 δισ. ευρώ. Η «νεκρανάσταση» της ουκρανικής Rocket Delivery Με την παραγγελία καφέ και φαγητού να έχει πλέον… διαδικτυοποιηθεί, συνεχίζεται το παγκόσμιο «παραλήρημα» της ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων που αναζητούν την τύχη τους στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά του online delivery με αιχμή την τεχνολογία. Ωστόσο δεν γίνονται όλοι «μονόκεροι», παρότι ο προβλεπόμενος όγκος της εν λόγω αγοράς θα ξεπεράσει τα 466 δισ. δολ. έως το 2026 από τα 216 δισ. δολ. εφέτος. Η αιφνιδιαστική αποχώρηση της ουκρανικής Rocket Delivery από 7 ευρωπαϊκές αγορές, της χώρας μας συμπεριλαμβανομένης, δείχνει ότι η αγορά του λεγόμενου «quick commerce» είναι μεν πολλά υποσχόμενη, αλλά χρειάζεται κεφάλαια. Ωστόσο, 72 ώρες μετά τον ξαφνικό «θάνατο», η ελληνική ομάδα της Rocket, με ανακοίνωσή της, υποστηρίζει πως «καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ομαλή συνέχιση της δραστηριότητάς της και θα ενημερώσει τους συνεργάτες της και το κοινό για οποιαδήποτε εξέλιξη». Πληροφορίες αναφέρουν ότι αναζητούνται κεφάλαια και νέος επενδυτής. Το ίδιο είχαν αναφέρει και οι συνιδρυτές της Rocket, Oleksii Yukhymchuk και Stanislav Dmytryk, όταν «με λύπη» ανακοίνωσαν το κλείσιμο της εταιρείας στην Ευρώπη μία ημέρα πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τους Ουκρανούς, η πλατφόρμα θα συνεχίσει να λειτουργεί στην Ουκρανία. Το ενδιαφέρον είναι πως η ελληνική ομάδα επισημαίνει ότι «η εταιρεία Rocket Delivery λειτουργεί εξαρχής ως ανεξάρτητη νομική οντότητα στην Ελλάδα, με διαφορετική μετοχική σύνθεση από αυτή του ουκρανικού ομίλου και βασίζεται στο διεθνή όμιλο μόνο για την τεχνική υποστήριξη της εφαρμογής». Ξεκίνησε ως Raketa Η Rocket ξεκίνησε τη δραστηριοποίησή της στην ουκρανική αγορά το 2018 και προκειμένου να αποκτήσει διεθνή «αέρα» άλλαξε την επωνυμία της από Raketa σε Rocket όταν άρχισε να λειτουργεί στη Λευκωσία, την πρώτη αγορά εκτός Ουκρανίας στην οποία επεκτάθηκε τον Μάρτιο του 2021. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε τον Ιούλιο του 2021, έχοντας συστήσει θυγατρική εταιρεία, τη Ρόκετ Ντελίβερι Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, με έδρα την Αγία Παρασκευή και κεφάλαιο μόλις 200 ευρώ. Μοναδικός εταίρος και διαχειριστής εμφανίζεται κάποιος ονόματι Sabin Casian Dragoman. Εφαρμόζοντας επιθετική εμπορική πολιτική στην εγχώρια αγορά, πρόσφερε μεγάλες εκπτώσεις στα συνεργαζόμενα καταστήματα. Μάλιστα προ λίγων μηνών είχε καλέσει όλες τις εταιρείες του κλάδου της διανομής φαγητού να προχωρήσουν σε συμβάσεις αορίστου χρόνου για τους διανομείς τους. Επίσης σχεδίαζε να προσθέσει τα σουπερμάρκετ και το λιανικό εμπόριο στο ελληνικό χαρτοφυλάκιο των υπηρεσιών της. Ελλειψη κεφαλαίων Η ξαφνική αποχώρηση από τις ευρωπαϊκές αγορές φαίνεται ότι τελικά δεν έγινε τόσο ξαφνικά. Πριν από δύο μήνες η Rocket άρχισε να ξεμένει από κεφάλαια, με συνέπεια να προχωρήσει στην απόλυση 50 ατόμων, το 10% του προσωπικού της στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την εταιρεία, επίσημος λόγος ήταν οι αλλαγές στην αγορά και η μείωση της χρηματοδότησης. Ωστόσο, πληροφορίες που επικαλούνται τα ουκρανικά ΜΜΕ αναφέρουν πως ο κύριος λόγος της μειωμένης ρευστότητας ήταν η απροσδόκητη απόφαση του Igor Rokhlin, μεγαλομετόχου της Rocket, να σταματήσει τη χρηματοδότηση της εταιρείας. Μάλιστα, τα οικονομικά προβλήματα της Rocket συνέπεσαν με τη σύλληψη του πρώην επενδυτή της εταιρείας Timur Rokhlin λόγω κατηγοριών για εμπλοκή του σε κύκλωμα εξαπάτησης επενδυτών μέσω εταιρειών-«φαντασμάτων», οι οποίες προωθούσαν χρηματοοικονομικά προϊόντα, όπως τα CFDs. Ο Timur Rokhlin, γιος του Igor Rokhlin, απέκτησε πλειοψηφικό μερίδιο στη Rocket το 2019 και παρέμεινε για ένα διάστημα ο μοναδικός επενδυτής της. Αργότερα το μερίδιο πέρασε στον πατέρα του Igor. Οι δύο ιδρυτές της Rocket κατέχουν ο καθένας το 7% των μετοχών της εταιρείας.