«Γύρω γύρω όλοι στη μέση ο Κανείς όλοι κάθονται στη γης στην ψυχή τους ο Κανείς». Λίγο προτού φύγει από τη ζωή, ο Αργύρης Χιόνης (1943-2011) είχε γράψει αυτούς τους στίχους, το γνωστό παιδικό τραγουδάκι παραλλαγμένο με αφορμή την έκθεση «Παίγνια» της Χριστίνας Κάλμπαρη στην γκαλερί «Batagianni» στο Κολωνάκι το 2011. Τότε είχε εκδοθεί ένα μικρό βιβλίο με κείμενα συγγραφέων που είχαν ανταποκριθεί στο κάλεσμα της Κάλμπαρη και στους πίνακές της με τα γνώριμα κοριτσάκια με τα σφιχτοπλεγμένα μαλλιά και τα πρόσωπα με τα αποσιωπημένα χαρακτηριστικά, όπου δεν ξέρεις τι θα αντικρίσεις σε περίπτωση που θα στρέψουν το κεφάλι προς το μέρος σου. Τα μικρά αυτά κορίτσια ζουν νέες περιπέτειες στην έκθεση «Εξοδος» στην γκαλερί «Batagianni» στο Παγκράτι. Για την ακρίβεια, σκοτεινές ιστορίες βγαλμένες από μια δυστοπική ταινία επιστημονικής φαντασίας που διαδραματίζεται σε ένα σύμπαν απόλυτα γήινο, όπου όλα φαίνονται χαριτωμένα και γλυκά ως απομεινάρια μιας παλαιότερης εποχής και μιας αθωότητας που έχει χαθεί ή ξεριζωθεί πριν από την ώρα της. Μάλιστα, στο κείμενο που έχει γράψει για την έκθεση ο Χριστόφορος Μαρίνος κάνει αναφορά στο χειρόγραφο «In the Realms of the Unreal» του Αμερικανού Χένρι Ντάρτζερ (1892-1973) και τις φανταστικές ηρωίδες του Vivian Girls, τις εφτά αδελφές που μάχονται να απελευθερώσουν τα σκλαβωμένα παιδιά, και ο τρόπος εικονογράφησής τους αποτελείένα από τα πιο εμβληματικά παραδείγματα τέχνης του περιθωρίου (outsider art ή τέχνη των απ’ έξω). Ωστόσο, η πρόσφατη συνθήκη της πανδημίας και το γεγονός ότι τα έργα έγιναν στη διάρκεια της καραντίνας φορτίζουν και με διαφορετικό τρόπο τα έργα. Οπως θα πει στο «Βήμα» η Κάλμπαρη: «Ο ψυχολογικός εγκλεισμός και η ανάγκη διεξόδου από αυτόν είναι ένα θέμα που με απασχολεί σταθερά στη δουλειά μου, είτε αυτός προέρχεται από μια προσωπική υπαρξιακή κατάσταση είτε από μια συλλογική ψυχική δυσφορία, όπως αυτή που έφερε η πανδημία. Ο τίτλος της έκθεσης “Εξοδος” συμπυκνώνει για εμένα την επιτακτική λαχτάρα για διέξοδο, για λύση και αναχώρηση, μακριά από μια δοκιμασία που υπήρξε συνυφασμένη με τον φόβο και την απειλή. Την προσωπική και συλλογική επιθυμία διαφυγής επιχειρώ στα έργα αυτά να την αποτυπώσω μέσα από μια στροφή στην τρυφερότητα ως αντίδοτο στην αποστασιοποίηση, στην απομόνωση και στη βία που γεννά ο κάθε είδους εγκλεισμός, υπαρξιακός ή κυριολεκτικός». Υβριδικές φιγούρες Σε αυτή την έκθεση η Κάλμπαρη παρουσιάζει επιπλέον και μια σειρά από υβριδικές φιγούρες που θυμίζουν πλάσματα έτοιμα να υποδυθούν ρόλους φορώντας εξεζητημένα κοστούμια. Μοιάζουν σχέδια για μακέτες κοστουμιών μιας θεατρικής παράστασης και ήταν ένας τρόπος να αναπληρώσει η Κάλμπαρη το κενό που δημιούργησε το «πάγωμα» της θεατρικής δραστηριότητας εξαιτίας της πανδημίας και της καραντίνας. Γιατί εκτός από εικαστικός είναι και σκηνογράφος/ενδυματολόγος και έχει συνεργαστεί με το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν»,το Φεστιβάλ Αθηνών, τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση κ.ά. Τα κοστούμια μοιάζουν εκ πρώτης όψης ως το δημιούργημα μιας πολύ ελεύθερης φαντασίας, όμως κοιτώντας πιο προσεκτικά αναγνωρίζεις το αχλαδόσχημο κοστούμι Tokyo Pop Bodysuit που σχεδίασε ο Κανσάι Γιαμαμότο για τον Ντέιβιντ Μπάουι ή νιώθεις να απηχείται η δουλειά των Comme des Garcons. Η νέα γκαλερί «Batagianni» Είναι ευχάριστα τα νέα ότι η γκαλερί «Batagianni» επανέρχεται σε έναν νέο χώρο στο Παγκράτι έπειτα από μια απουσία εννιά περίπου ετών, όπως η ιδιοκτήτριά της Βάσω Μπαταγιάννη εξέπεμπε το στίγμα της από διαφορετικούς, εναλλακτικούς χώρους. Η πορεία της είχε ξεκινήσει το 2000 στου Ψυρρή ως γκαλερί «Στίγμα», ενώ το 2004 μεταφέρθηκε στο Κολωνάκι (Ηρακλείτου 3), όπου και παρέμεινε μέχρι το 2013 με την ονομασία «Batagianni». «Ηταν η μοναδική εναλλακτική την εποχή εκείνη όταν η περιοχή του Ψυρρή με τις πολλές γκαλερί άρχισε σταδιακά να διαφοροποιείται» όπως θα σχολιάσει στο «Βήμα» η Μπαταγιάννη. Η νέα γκαλερί βρίσκεται στην οδό Αντήνορος, «μια γειτονιά που γνωρίζω καλά και που πάντα είχε σχέση με την τέχνη. Υπάρχουν η Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο Γουλανδρή και μέσα σε δέκα λεπτά βρίσκεσαι σε μουσεία και γκαλερί στο Κολωνάκι. Είναι μια περιοχή με μεγάλη ζωντάνια αλλά και προοπτική, ενώ διαθέτει και μια ιστορικότητα γιατί εδώ τριγύρω λειτούργησαν ως τη δεκαετία του ’90 οι γκαλερί “Αντήνωρ”, “Ζυγός”, “Νταντά”» θα πει. Σε αυτόν τον δρόμο λοιπόν και σε ένα παλιό κατάστημα που έχει μετατραπεί σε έναν λειτουργικό και ιδιαίτερα φωτεινό χώρο με τις απαραίτητες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις του Διονύση Σοτοβίκη ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Νοέμβριο που μας πέρασε με την έκθεση του Αμερικανού Τζίμι Ντέραμ (1940-2021), ενός καλλιτέχνη ο οποίος πέθανε τρεις ημέρες πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης. «Εξοδος» στην γκαλερί «Batagianni», Αντήνορος 17, Αθήνα ως τις 19/3. Η έρευνα γι’ αυτή τη νέα σειρά έργων πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού.