Η σκηνή, κάθε σκηνή: Αυτό μοιάζει να είναι το σπίτι της, ο τόπος της. Εδώ και πέντε δεκαετίες η Χάρις Αλεξίου τραγουδά σε κάθε είδους μουσική σκηνή – εντός και εκτός, ανοιχτή ή κλειστή, μικρή, μεγάλη, τεράστια. Και τώρα, μια άλλη σκηνή, η θεατρική, ήρθε να την υποδεχθεί. Πώς ξεκίνησε η περιπέτεια της αρχαίας τραγωδίας; «Ο Γιώργος (σ.σ.: Νανούρης) μου είπε ότι στην πρώτη του κάθοδο στην Επίδαυρο ήθελε να έχει κοντά του πολύ δικούς του ανθρώπους, ανθρώπους που αγαπά και εκτιμά. Ηταν πολύ τιμητικό ότι ένιωθε έτσι μαζί μου. Αυτή η ζεστασιά και η φιλία μεταξύ μας ξεκίνησε από το θεατρικό “Χειρόγραφο”. Μου είπε “ο ρόλος είναι μικρός αλλά θα ήθελα να είσαι εσύ”. Αιφνιδιάστηκα. Καθόλου δεν με νοιάζει ότι είναι μικρός ο ρόλος. Με νοιάζει αν θα είμαι πολύ καλή. Και νομίζω ότι θα είμαι, δουλεύω και διαβάζω πολύ. Ξανάπιασα τον Ομηρο, την “Οδύσσεια”, την “Ιλιάδα”, αυτό μόνο δείχνει το κέφι μου για μαθητεία. Διάβασα πολλές αναλύσεις πάνω στον Ευριπίδη. Και με ησύχασε ο Γιώργος λέγοντάς μου “μην παθαίνεις πανικό, εδώ είμαστε όλοι”». Η Επίδαυρος ήταν ένα όνειρο; «Ξέρετε, καμιά φορά σε συνεπαίρνουν σκέψεις. Τι θα μπορούσα να έχω κάνει αν συνέβαινε αυτό ή εκείνο. Ελεγα ότι εγώ στην Επίδαυρο δεν θα τραγουδήσω ποτέ γιατί δεν τη δίνουν για συναυλίες. Εχω τραγουδήσει στη Μικρή, κάτι μαγικό. Δεν τολμούσα να το ονειρευτώ. Κι έγινε». Και μαζί μια νέα εμπειρία; «Αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο και είμαι πολύ τυχερή που το ζω. Για να ζήσεις την καινούργια εμπειρία πρέπει να πειθαρχήσεις σε κάτι καινούργιο, να παραιτηθείς από κάτι που γνωρίζεις, κάτι που σε ακολουθεί και σε μαρκάρει. Το θέμα είναι να κατανοήσεις το έργο κι εγώ το έχω κατανοήσει. Εχω έναν γερό σκηνοθέτη που με καθοδηγεί – και είναι πολύ σαφής ο Γιώργος και καθαρός, προς όλους τους ηθοποιούς που είναι εξαιρετικοί. Παραδίνομαι στον σκηνοθέτη και θα δούμε τι θα γίνει». Πως νιώθετε στο θέατρο; «Είναι περίεργο, ένιωσα σαν να ήμουν χρόνια εκεί, σαν κάτι πολύ φυσικό. Από τη μία δυσκολεύομαι να πω πως νιώθω άνετα με αυτό, πρέπει να δείξω ότι είμαι πιο σεμνή, αλλά η αλήθεια είναι αυτή. Ισως επειδή επί πενήντα χρόνια βγαίνω στον κόσμο, στη σκηνή και έχω εξοικειωθεί στο να επικοινωνώ, να εκφράζομαι». Η αγάπη του κόσμου παρέχει ασφάλεια; «Οχι, όχι. Ισα-ίσα σου δημιουργεί ένα άγχος. Ο κόσμος πάντοτε έχει μια προσδοκία από σένα και θες να είσαι σίγουρος ότι θα του δώσεις πίσω αυτό που περιμένει. Κι όταν είναι κάτι καινούργιο υπάρχει και η απορία. Οταν υπάρχει υψηλή προσδοκία τότε κινδυνεύεις να το γκρεμίσεις, αν δεν είσαι στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό ήταν, είναι το άγχος μου πάντα». Πενήντα χρόνια μετά, τι είναι το τραγούδι για εσάς; «Η απόλαυσή μου. Τις στιγμές που εγώ δεν απολάμβανα το τραγούδι έλεγα ότι αυτή η βραδιά δεν πήγε καλά γιατί εγώ δεν το είχα νιώσει. Εχω υπάρξει πολύ τυχερός άνθρωπος: Εκανα κάτι που αγαπούσα κι αυτό με έκανε να αγαπηθώ από τους άλλους, να γνωρίσω όλα όσα γνώρισα. Εγώ τα έδωσα όλα. Το μέσα, έξω το ‘κανα. Δεν μπορώ να πω ότι δεν το έκανα». Θα λέγατε ότι, κάποια στιγμή, πήραν τα μυαλά σας αέρα; «Εναν αέρα τον πήραν… Σε όλους συμβαίνει. Δεν γίνεται όταν βγαίνεις και τραγουδάς μπροστά σε χιλιάδες κόσμο να μην πάρουν και λίγο τα μυαλά σου αέρα. Κι αυτό χρήσιμο είναι. Γιατί πώς να ανταπεξέλθεις; Οταν σε μια συναυλία στο εξωτερικό έχεις ένα κοινό που κατά 99% είναι ξένο και δεν καταλαβαίνει τι λες αλλά χειροκροτά όρθιο, τι κάνεις; Πρέπει να νιώσεις κι εσύ αυτό το μέγεθος». Κάπως σαν απογείωση… «Η απογείωση για μένα συμβαίνει μόνο την ώρα που είσαι πάνω στη σκηνή και επικοινωνείς με τον κόσμο. Μετά προσγειώνεσαι – εάν δεν είσαι προσγειωμένος δεν είσαι καλά, δεν πας καλά. Δεν γίνεται να γίνεις μάνα και να μην προσγειωθείς. Υπάρχει και η αυτογνωσία. Λες δεν έγινε και τίποτα. Την άλλη στιγμή πατάς το κουμπί της καφετιέρας και φτιάχνεις καφέ, ακούς ειδήσεις, βλέπεις τι συμβαίνει γύρω σου. Εχεις τους ανθρώπους σου, εκείνους που αγαπάς, κάποιος αρρωσταίνει, κάποιος πεθαίνει, κάνεις μια σχέση, γίνεσαι μάνα. Αυτό είναι ζωή. Δεν μπορεί να είσαι σαν στις ταινίες που κάθεσαι και θαυμάζεις τον εαυτό σου». Πόσο δύσκολο ήταν να πείτε «σταματάω το τραγούδι»; «Η πραγματικότητα η ίδια σε οδηγεί σε αυτό. Πριν από τέσσερα περίπου χρόνια έγραψα ένα γράμμα στον εαυτό μου, στη φωνή μου, με πολλή αγάπη και ευγνωμοσύνη, που την προετοίμαζα για αυτόν τον αποχαιρετισμό. Καθυστέρησα να το δώσω. Το τράβηξα λίγο ακόμα, λίγο ακόμα. Ερχεται όμως η στιγμή της αυτοκριτικής, της συνειδητοποίησης, και πως πρέπει να γίνει κάτι. Δεν θέλω να το πολυλέω, δεν θέλω να βγαίνει μελό. Οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν πού πατάνε και πού βρίσκονται. Αυτό που μου έδωσε εμένα η φωνή μου, το χρυσάφι που μου χάρισε στη ζωή μου, ούτε που το ονειρευόμουν. Λοιπόν το ευγνωμονώ και έπρεπε να το προστατεύσω». Δεν σκέφτεστε «να πω άλλο ένα τραγούδι»; «Δεν ξέρω. Μα να πω κάτι; Ε, δεν έγινε και τίποτα και να μην κάνω άλλο ένα τραγούδι. Δεν είναι ότι δεν θέλω, δεν είναι ότι δεν βίωσα μια απώλεια. Αλλά εδώ έχω χάσει τους γονείς μου, ανθρώπους που έχω λατρέψει, φίλους, έχω πενθήσει. Θα κάτσω να σκάσω τώρα για τη φωνή μου που δεν μπορεί να τραγουδήσει; Εδώ χάνεται ο κόσμος γύρω μας… Εχω ζήσει τόσο ωραία πράγματα. Και μόνο να τα θυμάμαι, είναι ένα θαύμα…». Μετάφραση Γιώργος Ιωάννου, σκηνοθεσία Γιώργος Νανούρης, μουσική Αγγελος Τριανταφύλλου, φωτισμοί Αλέκος Γιάνναρος, σκηνικά Μαίρη Τσαγκάρη, κοστούμια Ιωάννα Τσάμη. Παίζουν: Λένα Παπαληγούρα, Μιχάλης Σαράντης, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Νίκος Ψαρράς, Κίττυ Παϊταζόγλου και η Χάρις Αλεξίου. l Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, Κυριακή 4 Ιουλίου – Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη», Δευτέρα 12 Ιουλίου.