Εύσημα για τους καλούς μαθητές, ενθαρρυντικά λόγια για εκείνους που προσπαθούν και επιπλήξεις για τους μετεξεταστέους περιλαμβάνει ο ετήσιος έλεγχος προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις δέκα χώρες που φιλοδοξούν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ ρωσικής σφύρας και αμερικανικού άκμονα η Κομισιόν δήλωσε χθες ότι παραμένει προσηλωμένη στη στρατηγική της διεύρυνσης σε μια κρίσιμη στιγμή των γεωπολιτικών ανταγωνισμών, ξεχωρίζοντας τις προόδους που έχουν πετύχει το Μαυροβούνιο, η Αλβανία, η Ουκρανία και η Μολδαβία, (ώστε να ανοίξουν κατά περίπτωση τα κρίσιμα κεφάλαια που θα τις φέρουν πιο κοντά στην Ε.Ε.) ενώ διαπιστώνει αδιέξοδο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
Το Μαυροβούνιο ο καλύτερος μαθητής
Για τις δυο πρώτες χώρες το γεωπολιτικό παιχνίδι έχει κριθεί καθώς είναι μέλη του ΝΑΤΟ εδώ και χρόνια -η Αλβανία από το 2009 και το Μαυροβούνιο από το 2017. Απομένει η βούλα των «27» για την πρόσδεσή τους στο ευρωπαϊκό πολιτικό και οικονομικό άρμα, που σημαίνει καλούνται να κάνουν γρήγορα τα τελευταία αποφασιστικά βήματα για το κράτος Δικαίου και την πάταξη της διαφθοράς. Το Μαυροβούνιο, που φιλοδοξεί να ενταχθεί στην ΕΕ το 2026 περιγράφεται ως ο καλύτερος μαθητής ενώ σημαντική πρόοδος καταγράφεται στην έκθεση για την Αλβανία παρότι εκκρεμούν περισσότερα ζητήματα και μάλλον θα πρέπει να περιμένει τουλάχιστον μέχρι το 2027.
Ουκρανία, Μολδαβία
Οι άλλες δύο χώρες, η Ουκρανία και η Μολδαβία, παρότι δεν έχουν να παρουσιάσουν θεαματικά βήματα στο κράτος Δικαίου και στη διαφθορά, κερδίζουν πόντους επειδή θεωρούνται από την ΕΕ πυλώνες της ανάσχεσης του επεκτατισμού του Κρεμλίνου. Το ένα πέμπτο της επικράτειας της Ουκρανίας τελεί υπό ρωσική κατοχή ενώ στη Μολδαβία οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις που επικράτησαν στις πρόσφατες εκλογές εξακολουθούν να νιώθουν πάνω από το σβέρκο τους τη ρωσική απειλή.
Για τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τα καλά νέα από τις Βρυξέλλες ότι η Κομισιόν στηρίζει τον φιλόδοξο στόχο του για ένταξη στην ΕΕ το 2028, έρχονται να αντισταθμίσουν τα κακά μαντάτα από το μέτωπο καθώς χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες κινδυνεύουν άμεσα με περικύκλωση, αφανισμό ή αιχμαλωσία από το ρωσικό στρατό στην περιοχή του Ποκρόφσκ.
Την ίδια στιγμή η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν εκτιμά ότι «η Ουκρανία είναι έτοιμη να περάσει στην επόμενη φάση», όμως για να ανοίξουν τα επόμενα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων απαιτείται ομόφωνη απόφαση των 27 χωρών μελών, δηλαδή θα πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε να πει το «ναι» η Ουγγαρία που παραμένει αντίθετη στην ένταξη τόσο της Ουκρανίας όσο και της Μολδαβίας. Το «βέτο» του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν φαίνεται πως εξυπηρετεί προς το παρόν και άλλους Ευρωπαίους που θεωρούν-χωρίς να το δηλώνουν ανοιχτά- πως θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά χρόνια για να γίνει η Ουκρανία μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, ίσως μαζί με τη Μολδαβία και στο πλαίσιο ενός ευρύτερου διακανονισμού μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ που θα δημιουργούσε νέες ισορροπίες στην περιοχή.
Γεωργία και Σερβία
Διόλου τυχαία ως «κουμπούρες» κρίνονται οι δυο υποψήφιες χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις συνδέονται περισσότερο με τη Μόσχα: Η Γεωργία, όπου η αντιπολίτευση καταγγέλλει τους φιλορώσους κυβερνώντες για εκλογική νοθεία και άγρια καταστολή (ο πρόεδρος της Βουλής απειλεί πως θα τεθούν εκτός νόμου τρία αντιπολιτευόμενα κόμματα), και η Σερβία όπου ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς διατηρεί φιλορωσική πολιτική εν μέσω αντικυβερνητικών διαδηλώσεων ενώ «έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά οι μεταρρυθμίσεις και υποχωρεί η ελευθερία της έκφρασης».
Απουσία ουσιαστικής προόδου διαπιστώνει η έκθεση της Κομισιόν στην ενταξιακή διαδικασία για τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βοσνία Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο.
Η Τουρκία
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία βρίσκονται σε αδιέξοδο παρότι η αρμόδια για τη Διεύρυνση επίτροπος Μάρτα Κος, δήλωσε ότι η χώρα «παραμένει σημαντικός εταίρος με κοινά στρατηγικά συμφέροντα στην ανατολική Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα». Η έκθεση επισημαίνει ότι οι συνεχιζόμενες διώξεις της αντιπολίτευσης εγείρουν σοβαρές ανησυχίες, ότι η Δικαιοσύνη παραμένει ευάλωτη σε πολιτικές παρεμβάσεις και πως η Τουρκία βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο προετοιμασίας σε τομείς όπως η ελευθερία της έκφρασης και η καταπολέμηση της διαφθοράς.
Σε ότι αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις η Κομισιόν σημειώνει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών αποτέλεσε τη βάση για σειρά επαφών, ωστόσο η Τουρκία συνεχίζει να προβάλει αξιώσεις αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Γίνεται επίσης εκτενής αναφορά στο Κυπριακό, καθώς και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στην έκθεση αναφέρεται ότι η ΕΕ έλαβε υπόψη το ενδιαφέρον της Άγκυρας για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα υπενθυμίζοντας όμως ότι τέτοια συμμετοχή προϋποθέτει «πλήρη ευθυγράμμιση» με τους στόχους και τις αρχές της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.
