Μάικλ Νάιμαν: Μίνιμαλ μελωδίες

Ο Μάικλ Νάιμαν, από τους πλέον σημαντικούς εκπροσώπους της μινιμαλιστικής μουσικής και από τους συνθέτες που έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους στην κινηματογραφική μουσική, εμφανίζεται το προσεχές Σάββατο 5 Μαρτίου με το συγκρότημά του στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Τίτλος της συναυλίας «The Baroque Project», η οποία θα αρχίσει με τέσσερα αποσπάσματα από τη μουσική για την ταινία «Το συμβόλαιο του σχεδιαστή» (1982-3) του Πίτερ Γκριναγουέι, η πλοκή της οποίας τοποθετείται στην Αγγλία του 1695. Τα αποσπάσματα βασίζονται κυρίως σε σπαράγματα μελωδιών αλλά και σε ολόκληρες συνθέσεις του Χένρι Πέρσελ. Ακολουθούν δύο κομμάτια από τη μουσική για την ταινία του Γκριναγουέι «Ενα ζήτα και δύο μηδενικά» (1985). Πρόκειται για ελεύθερες συνθέσεις του Νάιμαν εμπνευσμένες από το αγγλικό μπαρόκ του 17ου αιώνα αλλά και τον Μπίμπερ. Στη συνέχεια θα ακουστεί το έργο «Οι παρτιτούρες του μουσικολόγου», παραγγελία των BBC Proms 2005 στον συνθέτη για τις επετειακές εκδηλώσεις για τον θάνατο του Πέρσελ (1695) και τη γέννηση του Χέντελ (1685). Οι παρτιτούρες βασίζονται εν μέρει σε υλικό από γνωστά και άγνωστα έργα των δύο μεγάλων συνθετών, τους οποίους είχε μελετήσει ο Νάιμαν ως φοιτητής μουσικολογίας τη δεκαετία του 1960.

Η έναρξη του δεύτερου μέρους ανήκει στη σύνθεση «Memorial». Είναι εμπνευσμένη από μια άρια της όπερας «Βασιλιάς Αρθούρος» και πάλι του Πέρσελ. Το έργο αρχικά αφιερώθηκε από τον Νάιμαν το 1985 στη μνήμη των οπαδών της Γιουβέντους που σκοτώθηκαν στο στάδιο Χέιζελ των Βρυξελλών, αλλά αργότερα ο συνθέτης το παραχώρησε στον Γκριναγουέι για τη μουσική επένδυση της ταινίας «Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του και ο εραστής της» (1989). Το «Memorial» θα διαδεχθούν τέσσερα κομμάτια που γράφτηκαν για τα «Βιβλία του Πρόσπερο» (1991), ένα φιλμ του Γκριναγουέι που αποτελεί την προσωπική του ανάγνωση της «Τρικυμίας» του Σαίξπηρ. Ενα από αυτά είναι εμπνευσμένο από την πασακάλια του Κουπρέν. Ο επίλογος της βραδιάς ανήκει σε τέσσερα αποσπάσματα από τους «Χορούς του νερού», μια οκταμερή σύνθεση βασισμένη σε ένα μαδριγάλι του Μοντεβέρντι αλλά και σε υλικό του ίδιου του Νάιμαν, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην ταινία μικρού μήκους του Πίτερ Γκριναγουέι «Making a Splash» (1984).

Ο Μάικλ Νάιμαν, αγαπημένος συνθέτης των σινεφίλ λόγω της μακρόχρονης επιτυχημένης συνεργασίας του με τον Πίτερ Γκριναγουέι, έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό από τη μουσική του για την ταινία «Μαθήματα πιάνου» (1993) της Τζέιν Κάμπιον, σύνθεση που του χάρισε τη Χρυσή Σφαίρα, το βραβείο «Ivor Novello» καθώς και τα βραβεία του Αμερικανικού Κινηματογραφικού Ινστιτούτου αλλά και της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (BAFTA). Το σάουντρακ του φιλμ έγινε πολλές φορές πλατινένιο, με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 3 εκατομμύρια αντίτυπα.

Μαέστρος, πιανίστας, λιμπρετίστας, συγγραφέας, κριτικός, μουσικολόγος, φωτογράφος και σκηνοθέτης. Εκτός από παρτιτούρες για το σινεμά έχει συνθέσει ακόμη όπερες, έξι κοντσέρτα, τέσσερα κουαρτέτα για έγχορδα, μουσική δωματίου και μουσική για παραστάσεις σύγχρονου χορού της Λουσίντα Τσάιλντς, της Καρίν Σαπορτά και άλλων. Εχει γράψει 10 κύκλους τραγουδιών βασισμένους σε ποίηση, μεταξύ άλλων, Σαίξπηρ, Μίλτον, Τσέλαν, Νερούδα, Παζ και μεξικανών λαϊκών ποιητών. Εχει ακόμη συνεργαστεί με καλλιτέχνες από χώρους εκτός της δυτικής κλασικής παράδοσης ή της πειραματικής μουσικής, όπως η Ούτε Λέμπερ, οι Flying Lizards, o Στινγκ και άλλοι. Η πιο πρόσφατη συνθετική του δουλειά επικεντρώνεται σε βωβές ταινίες της δεκαετίας του 1920.

Οσον αφορά το συγκρότημα που τον συνοδεύει, τη Michael Nyman Band, αποτελεί μετεξέλιξη της Campiello Band, ένα σχήμα που δημιούργησε ο Νάιμαν για τις ανάγκες τoυ θεατρικού έργου «Η μικρή πλατεία του Γκολντόνι», το οποίο ανέβηκε στο θέατρο Old Vick τo 1976. Αρχικά περιελάμβανε παλαιά αλλά και μοντέρνα μουσικά όργανα, αλλά σήμερα απαρτίζεται από ένα κουαρτέτο εγχόρδων, σαξόφωνα, φλάουτο, τρομπέτα, κόρνο, μπάσο τρομπόνι, ηλεκτρικό μπάσο και πιάνο.