Μποτιτσέλι, έτσι κι αλλιώς

Ολοι μιλούν για την «Αφροδίτη» του και τη γέννησή της, και δικαίως, όμως προσωπικά θα με συγκλονίζουν πάντα τα σχέδιά του για τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη Αλιγκέρι, με αυτή την αξεπέραστη δύναμή τους που μεταφέρει τη σφοδρότητα της αφήγησης του φλωρεντινού ποιητή. Καθένας με τα γούστα του, εξάλλου ο Σάντρο Μποτιτσέλι (1445-1510) έχει επηρεάσει τόσους και τόσους καλλιτέχνες, έχει γίνει κυριολεκτικά ένα pop icon που έχει εμπνεύσει αμέτρητα «tunes», πρωτίστως χάρη στην αγγελική Αφροδίτη του. Από τον Μπομπ Ντίλαν με τις αναφορές του στα τραγούδια του, όπως το «When I Paint My Masterpiece» (σ.σ.: «I’ve got me a date with Botticelli’s niece»), μέχρι τον Αντι Γουόρχολ και τη μεταξοτυπία του «Βirth of Venus», αλλά και πιο πρόσφατα, τους Dolce & Gabbana με τη Lady Gaga και τον καρπό της συνεργασίας τους, το φόρεμα για την περιοδεία της, Artpop, ή τον εικονοκλάστη Ντέιβιντ Λα Σαπέλ (δικό του το «Rebirth of Venus» στη σελ. 49), δεν έμειναν και λίγοι ανεπηρέαστοι από τον κορυφαίο ζωγράφο του 15ου αιώνα και την παγανιστική καταγωγή της θεματικής των πινάκων του.

Η έκθεση «Botticelli Reimagined», στο Victoria & Albert του Λονδίνου, τους έχει συγκεντρώσει όλους, ή τέλος πάντων πολλούς από αυτούς, και αναμένεται να αποτελέσει άλλο ένα σουξέ στο «ρεπερτόριο» του μουσείου. Με το απαραίτητο ειδικό βάρος που θα προσδώσουν περισσότερα από 50 αυθεντικά έργα του πρώτου διδάξαντος (καθώς αναμένεται να μεταφερθούν από την Gemäldegalerie του Βερολίνου, όπου φιλοξενούνταν μέχρι τον περασμένο Ιανουάριο η έκθεση), όπως το «Παλλάς και Κένταυρος», τα σχέδια της «Θείας Κωμωδίας», μία «Αφροδίτη» του και πολλά πορτρέτα, στη μεγαλύτερη αφιερωμένη στο έργο του έκθεση που διοργανώνεται στη Βρετανία από το 1930.

Δικαίως, μιας και ο πασίγνωστος ζωγράφος της Αναγέννησης είχε ξεχαστεί για περισσότερο από 300 χρόνια και ανασύρθηκε από τη λήθη στη βικτωριανή εποχή. Το μόνο έργο που έχει, εξάλλου, στην κατοχή του το Μουσείο V&A, το πορτρέτο της Σμεράλντα Μπαντινέλι (επάνω), ανήκε στον προραφαηλίτη ζωγράφο Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι και κοσμούσε στον τοίχο του σπιτιού του ως τεκμήριο του καλού γούστου του ιδιοκτήτη του. Ενας κριτικός της εποχής, ο Γουόλτερ Πέιτερ, περιέγραψε την ποιότητα που διέκριναν οι σύγχρονοί του και συνόψισε ερήμην του γιατί οι αιθέριες μορφές του Μποτιτσέλι μάς μαγεύουν τόσο, ακόμη και σήμερα: «Είναι σαν άγγελοι, αλλά μοιάζουν εκτός τόπου, αποπνέουν μια αίσθηση απώλειας –σαν να πρόκειται για τη νοσταλγία των εξόριστων».