Χωρίς να κρύβει τα λόγια του, ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ Μοσέ Γιαλόν θεωρεί ότι η Αγκυρα έχει να δώσει πολλές απαντήσεις για τη σχέση της με το Ισλαμικό Κράτος. Μιλώντας αποκλειστικά στο «Βήμα» κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ο «μπαρουτοκαπνισμένος» κ. Γιαλόν βλέπει μεγάλες προοπτικές στην ελληνοϊσραηλινή αμυντική συνεργασία, σε μια περίοδο που η κατάρρευση των βεβαιοτήτων στη Μέση Ανατολή, η έξαρση των προσφυγικών ρευμάτων προς την Ευρώπη και η τρομοκρατία φέρνουν τις δύο χώρες, αλλά επίσης την Αίγυπτο και την Ιορδανία, εγγύτερα με σκοπό τη διαμόρφωση ενός άξονα σταθερότητας. Οσο για το Ιράν, ο κ. Γιαλόν εκφράζει τη διαφωνία του για τη σημερινή τακτική της Δύσης να το προσεγγίσει, θεωρώντας ότι παραμένει ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Η ελληνοϊσραηλινή αμυντική συνεργασία διανύει τον έκτο χρόνο της. Ποια είναι τα βασικά επιτεύγματά της;
«Μοιραζόμαστε κοινά συμφέροντα και κοινές αξίες. Είμαστε δύο δημοκρατικά κράτη. Αυτό δεν είναι κάτι συνηθισμένο στη Μέση Ανατολή. Αν έρθουμε σε θέματα άμυνας και ασφάλειας, εμείς, δηλαδή η Δύση, αντιμετωπίζουμε την τελευταία πενταετία έναν “γεωπολιτικό σεισμό” στην περιοχή. Η ανθρωπιστική κρίση και τα κύματα προσφύγων προς την Ευρώπη είναι κομμάτι αυτού. Οι εξελίξεις αυτές καθοδηγούν τη συνεργασία μας. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοούμε από κοινού τι συμβαίνει. Χωρίς κατάλληλη διάγνωση, δεν υπάρχει σωστή πρόγνωση».
Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα στη διμερή αμυντική συνεργασία;
«Υπογράψαμε δύο συμφωνίες για την ανταλλαγή πληροφοριών, εκτιμήσεων κινδύνου, τεχνογνωσίας, για την πραγματοποίηση διακλαδικών ασκήσεων Ναυτικού, Αεροπορίας και Στρατού, ώστε να απαντήσουμε στις προκλήσεις. Δίνω έμφαση στην ανταλλαγή πληροφοριών. Σε ό,τι αφορά τις διακλαδικές ασκήσεις, θέλουμε τη συμμετοχή περισσότερων χωρών. Γνωρίζετε ότι η αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ είναι πολύ προχωρημένη. Η Ελλάδα μπορεί να προμηθευθεί αυτή την τεχνολογία και να δημιουργηθούν κοινοπραξίες. Αυτό που χρειάζεται είναι να βρεθούν οι κατάλληλοι συνεταίροι. Στο Ισραήλ λειτουργεί η ιδιωτική οικονομία και, εφόσον υπάρξουν ευκαιρίες, είμαστε ανοιχτοί στα πάντα».
Αναμένετε εξελίξεις από την τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου;
«Οι τομείς συνεργασίας είναι πολλοί. Είναι η ενέργεια, όπου το φυσικό αέριο μπορεί να φέρει πιο κοντά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα. Υπάρχουν το εμπόριο, ο τουρισμός, ο αγροτικός τομέας, η τεχνολογία. Η ενέργεια είναι ο βασικός τομέας. Υπήρξαν ορισμένες καθυστερήσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ. Πλέον τα προβλήματα έχουν λυθεί. Εχουμε και διμερείς συνεργασίες με γειτονικές χώρες, όπως η Ιορδανία και η Αίγυπτος. Η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ είναι ανοιχτές στη συμμετοχή άλλων χωρών στην ήδη υπάρχουσα συνεργασία».
Πρόσφατα ξεκίνησε άλλη μία προσπάθεια για την αποκατάσταση των σχέσεων με την Αγκυρα. Πόσο σημαντική είναι η Τουρκία για την ασφάλεια του Ισραήλ;
«Αναμφίβολα, η Τουρκία είναι σημαντικός παίκτης στην περιοχή. Δυστυχώς ο Ερντογάν αποφάσισε να χειροτερεύσει τις σχέσεις με το Ισραήλ. Από αυτούς εξαρτάται. Εμείς δεν προκαλέσαμε τίποτε. Ο χρόνος όμως περνάει. Εχουμε προσπαθήσει από την αρχή να λύσουμε τα προβλήματα. Εχουμε πρόβλημα με τους όρους που θέτει η Αγκυρα. Εχουμε όμως κι εμείς τους δικούς μας. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι το αρχηγείο της Χαμάς εκτός παλαιστινιακών εδαφών παραμένει στην Κωνσταντινούπολη. Πώς συμβαίνει αυτό;».
Μιλήσατε για αποδείξεις σχετικά με τη συνεργασία της Τουρκίας με το Ισλαμικό Κράτος. Θα θέλατε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
«Η Τουρκία έπαιξε στη Συρία, σε πολλές περιπτώσεις, πολύ αρνητικό ρόλο. Αγόραζε πετρέλαιο από το Ισλαμικό Κράτος –ουσιαστικά χρηματοδοτώντας το. Επέτρεπε την είσοδο τζιχαντιστών στη Συρία και στο Ιράκ από την Ευρώπη, την Αυστραλία, τον Καναδά που μετά επέστρεφαν. Οι προσφυγικές ροές θα μπορούσαν να σταματήσουν, ξέρετε. Αρκεί να κλείσουν τα τουρκοσυριακά σύνορα ή να μην επιτρέπεται σε άτομα από τη Βόρεια Αφρική να φθάνουν εύκολα στην Τουρκία και από εκεί στην Ευρώπη. Αυτό θα έπρεπε να απασχολήσει το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, τις ΗΠΑ. Αν η Ευρώπη πλημμυρίσει με ακραίους ισλαμιστές, θα έχουμε πρόβλημα. Η Τουρκία έχει να δώσει πολλές απαντήσεις».
Πολλοί αναλυτές λένε ότι η Συρία θα διασπαστεί. Θεωρείτε τους Κούρδους στοιχείο σταθερότητας;
«Η προσπάθεια επανένωσης της Συρίας δεν θα έχει αποτέλεσμα. Ας αναζητήσουμε άλλες ιδέες. Ενα κρατίδιο για τους Αλεβίτες στα παράλια. Ενα αυτόνομο κουρδικό κρατίδιο στον Βορρά, καθώς η ανεξαρτησία είναι δύσκολη εξαιτίας των τουρκικών ανησυχιών. Θα μπορούσε να υπάρξει ένας θύλακος για τους Δρούζους. Το πρόβλημα όμως είναι οι σουνίτες. Καθώς η Δύση αποφάσισε να μην τους στηρίξει, το κενό καλύπτεται από το Ισλαμικό Κράτος. Και φανταστείτε ότι οι Σύροι δεν είναι εξτρεμιστές. Οι σουνίτες θα έπρεπε να στηριχθούν με χρήματα, όπλα και ανθρωπιστική βοήθεια, ώστε να πολεμήσουν τους τζιχαντιστές. Δείτε τι συνέβη με τους Κούρδους. Οταν στηρίχθηκαν από τη Δύση, νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος. Δεν χρειάζεται να στείλει η Δύση στρατεύματα. Υπάρχουν τοπικά στρατεύματα!».
Ο ρόλος της Τεχεράνης
«Η αστάθεια στη Μέση Ανατολή θα διατηρηθεί για πολλά χρόνια»
«Η αστάθεια στη Μέση Ανατολή θα διατηρηθεί για πολλά χρόνια»
Χρησιμοποιήσατε τον όρο «γεωπολιτικός σεισμός». Τι εννοείτε;
«Η σημερινή αστάθεια στη Μέση Ανατολή θα διατηρηθεί για πολλά χρόνια. Η κατάρρευση των εθνών κρατών, όπως η Λιβύη, η Συρία, το Ιράκ, και ο χαμηλής έντασης εμφύλιος πόλεμος στον Λίβανο δημιουργούν ένα σκοτεινό μέλλον. Οι σύροι πρόσφυγες μπορούν π.χ. να αποσταθεροποιήσουν την Ιορδανία ή τον Λίβανο. Υπάρχει επίσης η ροή προσφύγων από τη Συρία και το Ιράκ προς την Τουρκία, ακόμη και από τη Βόρεια Αφρική στην Τουρκία και από εκεί στην Ευρώπη. Συζητήσαμε ιδέες για να μπορέσουμε να ελέγξουμε τις προκλήσεις αυτές. Οι προσφυγικές ροές αποτελούν επίσης δίαυλο μέσα από τον οποίο τρομοκράτες του Ισλαμικού κράτους ή της Αλ Κάιντα μπορούν να περάσουν προς την Ευρώπη. Για εμάς όμως, το χειρότερο είναι ότι αυτή την κατάσταση την εκμεταλλεύεται το Ιράν».
Με ποιον τρόπο;
«Το Ιράν έχει μετατραπεί σε κομβικό κράτος που διεκδικεί την ηγεμονία στη Μέση Ανατολή. Εξακολουθεί να διευκολύνει την τρομοκρατία στον Λίβανο μέσω της Χεζμπολάχ. Μην ξεχνάτε ότι η Χεζμπολάχ είναι ενεργή ακόμη και σε ευρωπαϊκό έδαφος. Θυμηθείτε την επίθεση στο Μπουργκάς της Βουλγαρίας. Σήμερα λοιπόν το Ιράν είναι μέρος της λύσης, επειδή πολεμά το Ισλαμικό Κράτος; Πρέπει να δούμε το μέλλον, όχι μόνο το παρόν. Η Τεχεράνη ασκεί ηγεμονία στο Ιράκ, κινείται στη Συρία, επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τη Σαουδική Αραβία ή το Μπαχρέιν. Εκπαιδεύει και χρηματοδοτεί τρομοκράτες, παρέχει τεχνογνωσία ακόμη και στη Χαμάς στη Γάζα. Μπροστά σε αυτή την περίπλοκη κατάσταση, η ασφάλεια του Ισραήλ, της Ελλάδας, της Ευρώπης επηρεάζονται. Χρειαζόμαστε επομένως μια υψηλή στρατηγική».
Η Δύση φαίνεται πάντως να διαφωνεί με αυτή την ανάλυση. Προσεγγίζει το Ιράν και δίνει έμφαση στην αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Κάνει λάθος;
«Προφανώς και το Ισλαμικό Κράτος είναι εχθρός μας. Μπορεί όμως να ηττηθεί στις περιοχές που ελέγχει. Ωστόσο η ιδέα πίσω από αυτό θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να ηττηθεί. Ας υποθέσουμε όμως ότι ηττάται το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα; Το Ιράν! Ηδη υποστηρίζεται εκεί μέσω της στήριξης που παρέχει η Μόσχα στον Ασαντ. Μπορεί να βρεθούμε με το Ιράν δίπλα στα σύνορά μας. Κοιτώντας ευρύτερα γεωπολιτικά, πιστεύουμε ότι η Δύση πρέπει να υποστηρίξει τους σουνίτες Αραβες. Η κρίσιμη σύγκρουση είναι αυτή μεταξύ σιιτών, υπό την ηγεσία του Ιράν, και σουνιτών, υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Αν η Δύση δεν στηρίζει τους σουνίτες, με τους οποίους έχει κοινά συμφέροντα, τότε στηρίζει το Ιράν. Αυτή η έλλειψη σαφούς στρατηγικής, ώστε να στηριχθεί η σωστή πλευρά, θα προκαλέσει μεγαλύτερη αστάθεια».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
