Ποιος διευθύνει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης; Μετά την ολοκλήρωση της μονοετούς θητείας της Κατερίνας Κοσκινά στις 14 Ιανουαρίου, το Μουσείο παραμένει ακέφαλο. «Το πρόσκαιρο διευθυντικό κενό καλύπτεται προσωρινά από το ΔΣ» λέει το γραφείο Τύπου του υπουργού κ. Μπαλτά. Ποιος πρόκειται λοιπόν να αναλάβει τη διεύθυνσή του; Θα γίνει διαγωνισμός; Θα αποκατασταθεί η Αννα Καφέτση; Πότε θα ανοίξει επιτέλους το Μουσείο; «Διερευνώνται όλες οι εκδοχές» απαντά σιβυλλικά το υπουργείο. Ωστόσο είναι γνωστό τοις πάσι ότι σε ορισμένες «εκδοχές» δίνεται μεγαλύτερη αβάντα.
Η επιστροφή της κυρίας Καφέτση
Μία από τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα του πολιτισμού ήταν και η αποκατάσταση της κυρίας Καφέτση μετά την κατάφωρη αδικία που υπέστη όταν απομακρύνθηκε με ΦΕΚ το 2014. Η Δανάη Στράτου, ορμώμενη από γνήσια αισθήματα φιλίας και αφοσίωσης απέναντί της, και όχι από ιδιοτέλεια όπως λένε οι κακεντρεχείς, επειδή δηλαδή τα έργα της βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου, ηγήθηκε σιωπηλά αυτής της προσπάθειας. Ο κ. Ξυδάκης, γνώστης ούτως ή άλλως του πολιτιστικού τοπίου, την επανέφερε στο Συμβούλιο των Μουσείων. Ενας κακοπροαίρετος θα σκεφτόταν πως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν πέρασαν από την ημερήσια διάταξή του τον περασμένο Δεκέμβριο οι μελέτες της κυρίας Κοσκινά, μία από τις παραμέτρους που θα ξεκλείδωνε τη διαδικασία για την κατάθεση αίτησης για νέα δωρεά από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ο νέος υπουργός, κ. Μπαλτάς, επανέφερε το θέμα της ανάγκης «αποκατάστασης» της κυρίας Καφέτση αλλά ακόμη δεν έχει προσδιορίσει τη χροιά της.
Η κυρία Καφέτση από την πλευρά της έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης απομάκρυνσής της και στο μεταξύ «αναμένει» αλλά δεν θέλει τοποθετηθεί επισήμως επί του θέματος. Σε τηλεφωνική μας συνομιλία με παρέπεμψε σε παλαιότερη συνέντευξή μας εδώ στο «Βήμα» (11.4.2015) γιατί όπως είπε ύστερα από αυτό το δημοσίευμα «δεν χωρούν άλλα λόγια για το θέμα από τη δική μου μεριά». Απομονώνω λοιπόν την εξής φράση: «Επιστρέφω στη θέση μου και σε τέσσερις-πέντε μήνες κάνουμε εγκαίνια. Ολα τα άλλα είναι λόγια…». Η λύση της επιστροφής της θα έλυνε έναν πονοκέφαλο για το υπουργείο, καθώς η απόλυτα αξιοκρατική και σε διεθνή πρότυπα λύση της προκήρυξης διεθνούς διαγωνισμού φαντάζει μια ουτοπία, μολονότι «εξετάζεται». Αφενός, αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικασία –εδώ ένας ολόκληρος χρόνος χρειάστηκε για να καταλήξει το Μουσείο Μπενάκη στον νέο διευθυντή του Ολιβιέ Ντεκότ. Αφετέρου, το Μουσείο είναι κλειστό. Ποιος νέος διευθυντής θα μάθαινε σε λίγο χρονικό διάστημα τις ιδιαιτερότητες καλύτερα απ’ όσο τις γνωρίζει εκείνη που το δημιούργησε;
Η περίπτωση της κυρίας Κοσκινά
Τι θα γίνει όμως αν το ΣτΕ, στο οποίο έχει προσφύγει κι εκείνη επειδή της ανατέθηκαν καθήκοντα διάρκειας μικρότερης των τεσσάρων ετών ενώ «ο νόμος προβλέπει σαφώς ότι η θητεία είναι τετραετούς διάρκειας», δικαιώσει την κυρία Κοσκινά; Η υπουργική απόφαση με την οποία διορίστηκε προσδιόριζε ότι θα ολοκλήρωνε τον χρόνο που είχε απομείνει για την ολοκλήρωση της θητείας της κυρίας Καφέτση, κάτι που σε εκείνη δεν ήταν ξεκάθαρο ευθύς εξαρχής. «…Δεν σκέφτηκα να ρωτήσω για τη διάρκεια του διορισμού μου –άλλωστε, ούσα πρόεδρος του ΚΜΣΤ που διέπεται από τον ίδιο νόμο, γνώριζα τα περί τετραετούς θητείας» έλεγε πρόσφατα στη δημοσιογράφο Ναταλί Χατζηαντωνίου στη «Lifo». Το ΦΕΚ του διορισμού της την έφερε, όπως λέει στο «Βήμα», προ δυσάρεστης εκπλήξεως. «Συναντήθηκα με τον υπουργό κ. Κ. Τασούλα στις αρχές Δεκεμβρίου και άμεσα, δύο ημέρες μετά, εκδόθηκε το ΦΕΚ. Τα ΦΕΚ συνήθως δεν βγαίνουν τόσο γρήγορα. Είχα ανέβει στη Θεσσαλονίκη για να παραιτηθώ από το ΚΜΣΤ και όταν το είδα δεν το έκανα, παρά μόνο όταν ο υπουργός και η αρμόδια διεύθυνση μου είπαν ότι θα το δουν, αν και δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει σε μία ημέρα γιατί χρειάζονται υπογραφές τριών υπουργών».
Τελικά ούτε κι εκείνη κατάφερε να ανοίξει το Μουσείο. Ο λαβύρινθος της γραφειοκρατίας που κυκλώνει κάθε βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς και τα πατήματα που μπορούν να βρουν εξωγενείς παράγοντες για να κωλυσιεργήσουν σε μια διαδικασία –κάτι που συνέβη επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της θητείας της κυρίας Καφέτση –την εμπόδισαν να κόψει το νήμα.
Αλλά κι εκεί που δεν υπάρχει δόλος ή ολιγωρία θα πάρει τα ηνία η ελληνική γραφειοκρατία… Ενα εύγλωττο παράδειγμα αποτελεί η έγκριση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας. «Ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας είναι ολοκληρωμένος και κατατεθειμένος στο υπουργείο στην πρώτη του εκδοχή από τον Μάρτιο» λέει η κυρία Κοσκινά. «Το υπουργείο Πολιτισμού τον επεξεργάστηκε, έκανε παρατηρήσεις, τις λάβαμε υπ’ όψιν και έπρεπε να σταλεί για παρατηρήσεις στο υπουργείο Εσωτερικών. Υστερα από μια πεντάμηνη περίοδο καθυστέρησης από μεριάς υπουργείου (Μάρτιος με Σεπτέμβριος) στάλθηκε, αφού υπογράφηκε τελικά από την κυρία Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στο Εσωτερικών, που αντέδρασε γρήγορα. Με αυτές τις νέες διορθώσεις το στείλαμε ξανά στο υπουργείο Πολιτισμού και μένει να προωθηθεί από τους αρμοδίους στο υπουργείο Οικονομικών. Είναι καθαρά θέμα λίγου χρόνου για να ξεκινήσει η διαδικασία πρόσληψης προσωπικού μέσω ΑΣΕΠ».
Το μείζον θέμα της πολιτικής βούλησης
Το ερώτημα στα χείλη όλων είναι πάντως σταθερά ένα: Θα ανοίξει τελικά ποτέ το Μουσείο, το «γεφύρι της Αρτας», όπως αγαπούμε να το αποκαλούμε οι δημοσιογράφοι; «Το ΕΜΣΤ δεν είναι ούτε καταραμένο ούτε το γεφύρι της Αρτας» λέει η κυρία Κοσκινά. «Το αν θα ανοίξει είναι καθαρά θέμα βούλησης, πολιτικής. Σε αντίθεση με το παρελθόν, αυτά με τα οποία πρέπει να είναι εφοδιασμένο το Μουσείο τα έχει πλέον και όσα δεν έχει ακόμη, δεν εξαρτώνται από αυτό. Αν δεν μπορεί να ανοίξει το Μουσείο δεδομένης της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα, πράγμα που δεν πιστεύω γιατί είναι πολύ προχωρημένο έργο και έχει δυνατότητες στήριξης και αυτοχρηματοδότησης γρήγορα, θα ήταν πιο ειλικρινές να το παραδεχθούμε. Αν όμως θέλουμε και μπορούμε, τότε λίγα πράγματα μένει να γίνουν: αυξάνουμε τον προϋπολογισμό, βοηθάμε τις διαδικασίες και τοποθετούμε προσωπικό και διευθυντή».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
