Ποιος «κάρφωσε» τον Ράντοβαν Κάρατζιτς στις Αρχές, έπειτα από τόσα χρόνια επιτυχημένης απόκρυψής του από τους πολυάριθμους διώκτες του; Ο ίδιος στις πρώτες του δηλώσεις μέσα από το κρατητήριο υποστήριξε ότι δεν τον πρόδωσε κανένας, χωρίς ωστόσο να πείσει την πλειονότητα της σερβικής – και όχι μόνον – κοινής γνώμης, καθώς είναι ηλίου φαεινότερον πως ο Κάρατζιτς δεν θα μπορούσε να συλληφθεί χωρίς «άνωθεν» βοήθεια· είτε από τους ως τώρα «προστάτες» του, που είναι και το πιθανότερο, είτε από κάποια ξένη μυστική υπηρεσία.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε το μεσημέρι της Τρίτης ο Ρασίμ Λιάγιτς, ο σέρβος υπουργός αρμόδιος για τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο του ΟΗΕ για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, και ο γενικός εισαγγελέας του Ειδικού Δικαστηρίου Βλάντιμιρ Βουκτσέβιτς, οι σερβικές αρχές εντόπισαν και συνέλαβαν το βράδυ της Δευτέρας τον πρώην ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας…κατά λάθος, ενώ αναζητούσαν τον πρώην στρατιωτικό διοικητή του Ράτκο Μλάντιτς. «Ο Κάρατζιτς βρέθηκε ενώ παρακολουθούσαμε πρόσωπα που βοηθούσαν τον Μλάντιτς» δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος. Κατά τον κ. Λιάγιτς, ο Ράντοβαν Κάρατζιτς ζούσε «εδώ και αρκετό καιρό» σε ένα προάστιο της σερβικής πρωτεύουσας, στην ανατολική όχθη του ποταμού Σάβα, χωρίς να κρύβεται. Εργαζόταν μάλιστα, με πλαστή φυσικά ταυτότητα στο όνομα «Ντράγκαν Ντάμπιτς», σε ιατρείο εναλλακτικής ιατρικής, ενώ όπως προκύπτει αρθρογραφούσε τακτικά στο ιατρικό περιοδικό «Υγιεινή Ζωή», έδινε διαλέξεις για διάφορες θεραπείες και διέθετε δική του ιστοσελίδα στο Internet!
Ο εισαγγελέας παρουσίασε στη συνέχεια μια πρόσφατη φωτογραφία του Κάρατζιτς, η οποία έκανε αμέσως τον γύρο του κόσμου: σε αυτήν ο πλέον καταζητούμενος άνθρωπος στην Ευρώπη παρουσιάζεται κυριολεκτικά μεταμορφωμένος: αδυνατισμένος, διοπτροφόρος, με μακριά κατάλευκα μαλλιά και γένια, δεν θυμίζει σε τίποτα τον Κάρατζιτς της περιόδου του πολέμου στη Βοσνία. Οπως μαθεύτηκε αργότερα, ο πρώην ψυχίατρος «έπαιζε» ουσιαστικά με τους διώκτες του, αφού κυκλοφορούσε ελεύθερα στους δρόμους του Βελιγραδίου, χρησιμοποιούσε τα μέσα μαζικής μεταφοράς και σύχναζε σε ένα συνοικιακό μπαρ, στο οποίο του άρεσε να κάθεται κάτω από την υπερμεγέθη φωτογραφία του! Οπως μάλιστα αποκάλυψαν αυστριακές εφημερίδες, είχε ταξιδέψει δύο φορές τουλάχιστον στη Βιέννη, στην οποία είχε και πελατεία από τους εκεί Σερβοαυστριακούς.
Ο κ. Βουκτσέβιτς υποστήριξε ότι δεν υπήρξε συμμετοχή ξένων μυστικών υπηρεσιών στον εντοπισμό και στη σύλληψη του Κάρατζιτς, ότι η νυχτερινή επιχείρηση της Δευτέρας ήταν αποκλειστικά σερβική υπόθεση και ότι οι υπηρεσίες ασφάλειας της Σερβίας λειτούργησαν με απόλυτη μυστικότητα, παρακολουθώντας τον επί «αρκετές εβδομάδες».
Οι δύο αξιωματούχοι αρνήθηκαν να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες για τη σύλληψη, με το επιχείρημα ότι δεν μπορούν να διακινδυνεύσουν την επιχείρηση σύλληψης των δύο τελευταίων καταζητούμενων για εγκλήματα πολέμου – δηλαδή του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς και του Γκόραν Χάτζιτς. Ετσι, επέτρεψαν στην ουσία την ακόμη μεγαλύτερη επέκταση του οργίου φημών, που εξερράγη στα σερβικά ΜΜΕ από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της σύλληψής του και βέβαια κορυφώθηκε μετά τις δηλώσεις του δικηγόρου του Σβέτοβαρ Βούγιατσιτς, σύμφωνα με τις οποίες η σύλληψη δεν έγινε τη Δευτέρα, αλλά την περασμένη Παρασκευή, και μάλιστα όχι σε διαμέρισμα στο κέντρο του Βελιγραδίου, όπως ισχυρίζονται οι Αρχές, αλλά μέσα σε αστικό λεωφορείο.
Από την πρώτη στιγμή όμως οι σερβικές εφημερίδες και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ «βράζουν» από πληροφορίες για «δάκτυλο» ξένων μυστικών υπηρεσιών στη σύλληψη. Σύγχυση επικρατεί και για το ποιες ακριβώς δυνάμεις ασφαλείας συμμετείχαν στη σύλληψη: το υπουργείο Εσωτερικών της Σερβίας, σε μια περίεργη ανακοίνωση, τόνισε ότι η σερβική αστυνομία «δεν έλαβε μέρος στην επιχείρηση», ενώ άλλες πηγές αναφέρουν ότι σε αυτή συμμετείχαν μόνον η Κρατική Υπηρεσία Ασφάλειας και Πληροφοριών (ΒΙΑ) και το γραφείο του ειδικού εισαγγελέα της Σερβίας. Το τάιμινγκ της σύλληψης είναι άλλωστε κρίσιμο – δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της νέας φιλοδυτικής κυβέρνησης Τάντιτς και μόλις τέσσερις ημέρες μετά την αντικατάσταση του πρώην επικεφαλής της ΒΙΑ και έμπιστου συνεργάτη του Βόιτσλαβ Κοστούνιτσα από έναν «άνθρωπο του Τάντιτς», τον Σάσα Βουκαντίνοβιτς, ο οποίος φέρεται να πρωταγωνίστησε στις τελευταίες εξελίξεις…
Οπως δήλωσε ο σέρβος υπουργός Εξωτερικών Βουκ Γέρεμιτς «η νέα κυβέρνηση σχηματίστηκε πριν από δύο εβδομάδες και δεν χρειάστηκε πολύς καιρός για να αποδείξει τη δέσμευσή της για συνεργασία με το ΔΠΔ», ενισχύοντας έτσι εμμέσως πλην σαφώς τα δημοσιεύματα των σερβικών εφημερίδων, σύμφωνα με τα οποία ο Κάρατζιτς έχαιρε ως τώρα της προστασίας της υπηρεσίας πληροφοριών (ΒΙΑ) της Σερβίας: μάλιστα, ο νέος υπουργός Εσωτερικών (και ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος) Ιβιτσα Ντάτσιτς δήλωσε ξεκάθαρα ότι «η υπηρεσία πληροφοριών τον προστάτευε και η υπηρεσία πληροφοριών τον παρέδωσε τώρα»… Υπενθυμίζεται ότι η νέα σερβική κυβέρνηση συνενώνει το Δημοκρατικό Κόμμα του νυν προέδρου Μπόρις Τάντιτς με το (ιδρυθέν από τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς) Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας.
Τι σημαίνει η σύλληψή του για Σερβία και Ευρωπαϊκή Ενωση * Εξαιρετικά πολωμένη μεταξύ ευρωπαϊστών και εθνικιστών παραμένει η πολιτική ζωή της χώρας, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν τη νομιμότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης
Η διαφαινόμενη ταχύρρυθμη παράδοση του Κάρατζιτς ανοίγει, υποτίθεται, διάπλατα τον δρόμο στην ευρωπαϊκή, αλλά ενδεχομένως και στη νατοϊκή προοπτική της Σερβίας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι την ανακοίνωση της σύλληψης έκανε προσωπικά ο φιλοδυτικός πρόεδρος Τάντιτς και ότι την «ιστορική επιτυχία» των σερβικών αρχών έσπευσαν να χαιρετίσουν οι ηγεσίες όλων των μεγάλων δυνάμεων και διεθνών οργανισμών – μεταξύ άλλων, η Ανγκελα Μέρκελ, ο Μπαν Κι Μουν και ο Χαβιέ Σολάνα, οι οποίοι έκαναν λόγο για «δικαίωση των θυμάτων». Τη μόνη εξαίρεση φυσικά αποτέλεσε η Ρωσία, η οποία με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών τόνισε πως η σύλληψη και η δίκη του πρώην ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας είναι «αυστηρά εσωτερική υπόθεση» της Σερβίας και ότι η δίκη του πρέπει να έχει «αμερόληπτο χαρακτήρα».
Τον αρχικό όμως ενθουσιασμό για τη σύλληψη του «Οσάμα μπιν Λάντεν της Ευρώπης», ενός ανθρώπου «δαιμονικού όσο και χαρισματικού» – επίθετα τα οποία του χάρισε ο «αρχιτέκτονας» της συνθήκης του Ντέιτον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ – ακολούθησαν οι οξύτατες φραστικές πιέσεις για την ανάγκη άμεσης παράδοσης και του στρατηγού Μλάντιτς, ως προαπαιτούμενο για την όποια περαιτέρω προσέγγιση μεταξύ Βελιγραδίου και Βρυξελλών. Χαρακτηριστικότερη όλων ήταν μάλιστα η δήλωση του γάλλου υπουργού Εξωτερικών – και βετεράνου του πολέμου στο Κόσοβο, του οποίου διετέλεσε και πολιτικός διοικητής – Μπερνάρ Κουσνέρ: «Τα πράγματα θα είναι τώρα ευκολότερα, αλλά ας μην προδικάσουμε τίποτα. Ο Κάρατζιτς συνελήφθη, όχι όμως και ο Μλάντιτς». Αλλωστε, την Παρασκευή, την ίδια στιγμή που ο δικηγόρος του Κάρατζιτς κατέθετε την εκ των προτέρων καταδικασμένη έφεση κατά της έκδοσής του, έγινε γνωστό ότι στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ διαπιστώθηκε ομοφωνία των «27» για «πλήρη συνεργασία» της Σερβίας με το ΔΠΔ, ώστε να «ξεπαγώσει» η Συμφωνία Σύνδεσης με τη Σερβία. Ηδη η Ολλανδία ανακοίνωσε ότι δεν θα συναινέσει στην έναρξη ισχύος της Συμφωνίας, εάν δεν οδηγηθεί και ο καταζητούμενος στρατηγός στα κελιά της Χάγης.
Η Συμφωνία Σύνδεσης υπεγράφη στα τέλη Απριλίου μεταξύ της ΕΕ και της προηγούμενης σερβικής κυβέρνησης του Βόισλαβ Κοστούνιτσα, δίχως να τίθεται αυτόματα σε εφαρμογή. Το Βέλγιο και η Ολλανδία είχαν επιμείνει στον όρο της «πλήρους συνεργασίας» του Βελιγραδίου με τη Χάγη, με ομόφωνη απόφαση των κρατών-μελών. Στη Συμφωνία Σύνδεσης με τη Σερβία αναφέρθηκε και ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Ολι Ρεν σε συνέντευξή του στη σερβική ραδιοτηλεόραση. Ερωτηθείς εάν η σύλληψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς είναι αρκετή για να «ξεπαγώσει» τη συμφωνία, ο Ολι Ρεν εκτίμησε ότι είναι πολύ σημαντικό να αναγνωριστεί από την ΕΕ ότι υπήρξαν νέες εξελίξεις που αποτελούν σημαντικό «σημείο» στη συνεργασία της Σερβίας με την ΕΕ και να ενθαρρυνθεί περαιτέρω ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Σερβίας, αλλά ότι η απόφαση βρίσκεται πλέον στα χέρια των κρατών-μελών της ΕΕ.
Οι πάντες όμως γνωρίζουν ότι το πραγματικό «αγκάθι» στις σχέσεις της Σερβίας με τη Δύση δεν είναι η τύχη των τελευταίων καταζητούμενων εγκληματιών πολέμου – ο Κάρατζιτς θα είναι ο 44ος κατά σειρά Σέρβος ο οποίος θα καταλήξει, λογικά, στα κελιά της Χάγης -, αλλά το «στάτους κβο» του Κοσσυφοπεδίου, η απόσπαση και ανεξαρτητοποίηση του οποίου εξακολουθεί να αποτελεί μέγιστη εθνική πληγή ακόμη και για τους πλέον φιλοδυτικούς σέρβους πολιτικούς. Στις Βρυξέλλες, ο σέρβος υπουργός Εξωτερικών Γέρεμιτς, ο οποίος κυριολεκτικά πανηγύρισε τη σύλληψη Κάρατζιτς και υποσχέθηκε ότι «σύντομα έρχεται και η σειρά του Μλάντιτς», ξεκαθάρισε πως η χώρα του, παρά τη βελτίωση των σχέσεών της με την ΕΕ «δεν πρόκειται να παραχωρήσει ούτε ένα εκατοστό γης στο Κόσοβο», ούτε θα απεμπολήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Είχε προηγηθεί, δύο ημέρες πριν, νέα έκκληση του προέδρου Τζορτζ Μπους για αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου από όσες χώρες δεν το έχουν ήδη πράξει.
Πόσο μάλλον που η πολιτική σκηνή της Σερβίας παραμένει εξαιρετικά πολωμένη μεταξύ «ευρωπαϊστών» και «εθνικιστών», και είναι βέβαιο ότι τώρα θα πολωθεί ακόμη περισσότερο: προχθές το ισχυρότατο (στις κάλπες) Σερβικό Ριζοσπαστικό κόμμα εξέδωσε ανακοίνωση υπέρ του «πατριώτη» Κάρατζιτς, ζητώντας να μην εκδοθεί στη Χάγη – ενώ μερικές εκατοντάδες φανατικοί οπαδοί του συγκρούστηκαν τη νύχτα με την αστυνομία στο κέντρο του Βελιγραδίου. «Ειδεχθή» χαρακτήρισε τη σύλληψη του Κάρατζιτς και ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς γενικός γραμματέας του εθνικιστικού κόμματος, του οποίου ο αρχηγός Βόιτσλαβ Σέσελι βρίσκεται επίσης έγκλειστος στη Χάγη. Η Σερβία δήλωσε «οδεύει προς την εξαφάνισή της, επειδή ο πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς έχει αρχίσει να εδραιώνει τη δικτατορία του, χρησιμοποιώντας τη σύλληψη του Κάρατζιτς, ανταποδίδοντας τη χάρη σε αυτούς που τον βοήθησαν να σχηματίσει αυτή την αφύσικη κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές».
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκε σε συνέντευξή του ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας και πρώην πρωθυπουργός Βόιτσλαβ Κοστούνιτσα, ο οποίος τόνισε πως «η σύλληψη του πρώην ηγέτη των Σερβοβοσνίων παρουσιάζεται ως βήμα προόδου της Σερβίας ως προς την ευρωπαϊκή της προοπτική, την ίδια στιγμή που η ΕΕ και οι ΗΠΑ εντείνουν τις πιέσεις για την εδραίωση της νομιμότητας της ανεξαρτησίας του Κοσόβου». Ο κ. Κοστούνιτσα αμφισβήτησε τη νομιμότητα του ΔΠΔ, υπενθυμίζοντας τις πρόσφατες αθωωτικές αποφάσεις του για τον μουσουλμάνο πρώην στρατιωτικό διοικητή της Σρεμπρένιτσα Νάσερ Οριτς και τον πρώην πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου και πρώην διοικητή του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK) Ράμους Χαραντινάι. Ο κ. Κοστούνιτσα συμπαρατάσσεται πλέον με το εθνικιστικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Τόμισλαβ Νίκολιτς ενάντια στον φιλοδυτικό συνασπισμό του Μπόρισλαβ Τάντιτς και πολλοί αναλυτές ανησυχούν ήδη για τα επίπεδα που θα λάβει η πολιτική πόλωση στη χώρα: ιδίως στην περίπτωση που οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης δεν τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για «ένταξη εξπρές» της Σερβίας.
Τα συναισθήματα πολλών Σέρβων, και όχι μόνον των υπερεθνικιστών, εξέφρασε ο ρώσος πρέσβης στο ΝΑΤΟ Ντμίτρι Ρογκόζιν: «Εάν ο Κάρατζιτς πρέπει να δικαστεί στη Χάγη» είπε «τότε, δίπλα του στο εδώλιο πρέπει να καθίσουν εκείνοι που πήραν την απόφαση του βομβαρδισμού φιλειρηνικών πολιτών, οι οποίοι δεν έφταιγαν σε τίποτε και σκοτώθηκαν κατά εκατοντάδες την περίοδο “εκδημοκρατισμού” των Βαλκανίων από τη Δύση»!
Τα επιχειρήματα κατά του ΔΠΔ θα ήταν δευτερευούσης σημασίας αν το δικαστήριο είχε δείξει όλα αυτά τα χρόνια μια στοιχειώδη αντικειμενικότητα: όμως από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό πως οι χαμένοι του πολέμου, οι Σέρβοι, θα πλήρωναν πολύ ακριβότερο τίμημα. Πράγματι, τα τρία τέταρτα των κατηγορουμένων για εγκλήματα πολέμου είναι Σέρβοι ή Μαυροβούνιοι, ενώ οι ηγέτες της Κροατίας και των μουσουλμάνων της Βοσνίας, Φράνιο Τούτζμαν και Αλίγια Ιζετμπέκοβιτς, πέθαναν στα κρεβάτια τους και κηδεύτηκαν ως εθνικοί ήρωες: μόνο μετά θάνατον «θυμήθηκε» το δικαστήριο πως και αυτοί, όπως και ο Μιλόσεβιτς ή ο Κάρατζιτς, διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδιασμό της αλληλοσφαγής. Ο Τούτζμαν πέθανε το 1999 και ο Ιζετμπέκοβιτς το 2003: αν ήθελε, το δικαστήριο θα μπορούσε άνετα να τους προσαγάγει και να αποδείξει την ουδετερότητά του, αλλά δεν το έπραξε.
Το αποκορύφωμα της αδικίας υπήρξε η πλήρης απαλλαγή από τις 37 συνολικά κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου του οπλαρχηγού του UCK και «ισχυρού άνδρα» των Αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου, του Ρέμους Χαραντινάι, που ανακοινώθηκε πριν τέσσερις μήνες και βέβαια προκάλεσε ειρωνικά μειδιάματα, σε όσους γνωρίζουν τον ρόλο του στην «προετοιμασία» του πολέμου του 1999. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι λιγοστές, συγκριτικά, διώξεις Κροατών και μουσουλμάνων για τις βαρβαρότητες κατά Σέρβων προωθήθηκαν μετά την ανατροπή και παράδοση του Μιλόσεβιτς, το 2000: όσο ο «Σλόμπο» παρέμενε στην εξουσία, τα εγκλήματα των «νικητών» ήταν αόρατα στο δικαστήριο της κυρίας Ντελ Πόντε.
Το προφίλ του Ο ψυχίατρος και η εθνοκάθαρση
Στις 19 Ιουνίου, το1945, γεννιέται στο Σάβνικ του σημερινού Μαυροβουνίου – γιος ενός μαχητή των Τσέτνικς, των δεξιών εθνικιστών της Σερβίας, οι οποίοι πολέμησαν τόσο τους ναζιστές όσο και τους κομμουνιστές παρτιζάνους του Τίτο. Σπουδάζει ιατρική και αποκτά την ειδικότητα του ψυχίατρου. Το 1990 ιδρύει μαζί με άλλα πολιτικά πρόσωπα το Σερβικό Δημοκρατικό Κόμμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ενώ τον Μάρτιο του 1992 εκλέγεται πρόεδρος του Σερβικού Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας. Μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Σλοβενίας και της Κροατίας, τον Απρίλιο 1992, η Βοσνία αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος από τον ΟΗΕ και ο Κάρατζιτς εκλέγεται πρόεδρος της συλλογικής προεδρίας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.
Από τον Δεκέμβριο του 1992 ως τον Ιούλιο του 1996 διετέλεσε πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και ταυτόχρονα ανώτατος διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ωστόσο, ήδη από τον Ιούλιο 1991 και ως τον Νοέμβριο 1995, σύμφωνα με το κατηγορητήριο του Διεθνούς Δικαστηρίου, ο Κάρατζιτς συμμετείχε σε σειρά από φρικτά εγκλήματα πολέμου, τα οποία είχαν σκοπό την «εθνοκάθαρση» των περιοχών της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης, που είχαν ανακηρυχθεί τμήμα της Σερβικής Δημοκρατίας, από όλους τους μη Σέρβους – δηλαδή Κροάτες, μουσουλμάνους αλβανόφωνους, Τσιγγάνους κ.ά. Βάσει του κατηγορητηρίου, για να το επιτύχει αυτό, ο Κάρατζιτς κατέφυγε σε πρακτικές τρόμου και εθνοκάθαρσης, περιλαμβανομένων των συστηματικών δολοφονιών αμάχων πολιτών, τον βιασμό των κρατουμένων γυναικών κ.ά.
Από τον Απρίλιο του 1991 ως τον Νοέμβριο του 1995, οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις διατήρησαν υπό συνεχή πολιορκία την πρωτεύουσα της Βοσνίας, το Σαράγεβο. Ο βομβαρδισμός από βαριά πυροβόλα και όλμους ήταν συνεχής και οι απώλειες αμάχων ανέρχονται σε χιλιάδες. Ωστόσο, το αποκορύφωμα ήρθε τον Ιούλιο του 1995, με την είσοδο των σερβοβοσνιακών δυνάμεων του Μλάντιτς στην πόλη Σρεμπρένιτσα, που λειτουργούσε ως προστατευόμενος θύλακας για χιλιάδες εκτοπισμένους μουσουλμάνους.
Η συστηματική σφαγή της Σρεμπρένιτσα, που φέρει την υπογραφή του Μλάντιτς – ο βαθμός εμπλοκής του Κάρατζιτς απομένει ακόμη να αποδειχτεί -, προκάλεσε την παγκόσμια κατακραυγή και οδήγησε στην παρέμβαση (των βομβαρδιστικών) του ΝΑΤΟ και του τότε υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, καθώς και στη συνθήκη του Ντέιτον, με την οποία δημιουργήθηκε το ασταθές «διζωνικό» προτεκτοράτο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Στην πραγματικότητα, το κράτος αυτό δεν λειτουργεί, αφού η αυτόνομη Republica Srpska, την οποία ίδρυσε ο Κάρατζιτς και οι συνεργάτες του, δεν κρύβει τις προθέσεις της για μελλοντική ένωση με την μητέρα Σερβία.
Ο Κάρατζιτς «εξαφανίζεται» το 1996, ενώ, από το 1998, παίζει κανονικό «κρυφτούλι» με τις ξένες δυνάμεις που προσπαθούν να τον συλλάβουν. Κυκλοφορούν αμέσως φήμες ότι κρύβεται στη Ρωσία, στην Κύπρο, ακόμη και στο Αγιον Ορος: Ανίκανοι να τον εντοπίσουν, οι δυτικοί πιέζουν ασφυκτικά τη σερβική κυβέρνηση να τον παραδώσει, ενώ ταυτόχρονα πιέζουν ασφυκτικά την οικογένειά του, παγώνοντας τις τραπεζικές καταθέσεις τους και εμποδίζοντας την ελεύθερη μετακίνησή τους μέσα στη Βοσνία, καθώς και την έξοδό τους από τη χώρα. Σύντομα οι πιέσεις επεκτάθηκαν σε εκατοντάδες άτομα – τα οποία κρίθηκαν ύποπτα για παροχή βοήθειας στον φυγάδα – αναγκάζοντας, τον Ιούλιο του 2005, τη σύζυγό του να τον καλέσει να παραδοθεί για χάρη της οικογένειάς του.
Το 2005, σε μια εμφανή πράξη περιφρόνησης προς τους διώκτες του, ο Κάρατζιτς εκδίδει ένα βιβλίο με ποιήματα στη Σερβία, το οποίο γίνεται ανάρπαστο – αφού για πολλούς Σέρβους είναι ένας κυνηγημένος πατριώτης που διώκεται επειδή υπερασπίστηκε το έθνος του. Ωστόσο, η κλεψύδρα της κάλυψης αδειάζει ταχύτατα και, με την αλλαγή φρουράς στη σερβική κυβέρνηση, πριν από περίπου δύο εβδομάδες, ο Κάρατζιτς συλλαμβάνεται στο Βελιγράδι.
Μια νέα εποχή αρχίζει, θεωρητικά τουλάχιστον, για τη Σερβία.
