Στην αλλαγή προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας με ορίζοντα τετραετίας, κυρίως της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα ρίξει πλέον το βάρος του ο ΣΕΒ, πιέζοντας την κυβέρνηση για ριζική στροφή και σύνδεση της εκπαίδευσης με τις σύγχρονες παραγωγικές ανάγκες της Ενωμένης Ευρώπης.
«To εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, το οποίο έχει παραμείνει στάσιμο και μη συνδεδεμένο με την ελληνική οικονομική πραγματικότητα, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την έλλειψη ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, μιας ανταγωνιστικότητας που διαρκώς μειώνεται». Με αυτή τη χαρακτηριστική φράση κορυφαίο στέλεχος του ΣΕΒ επιβεβαίωσε με τον πλέον έντονο τρόπο τα αποτελέσματα έρευνας του Συνδέσμου για τις Ανάγκες των Επιχειρήσεων σε Ειδικότητες Αιχ΅ής για την τριετία 2005-2007. H έρευνα αυτή κατέδειξε ότι δεκάδες ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες θέλουν να επεκταθούν κυρίως στο εξωτερικό, αντιμετωπίζουν σή΅ερα προβλήματα στην εξεύρεση κατάλληλων στελεχών εκπαιδευμένων σε ειδικότητες αιχμής και εξοπλισμένων με σύγχρονες γνώσεις που ζητούνται από την αγορά εργασίας. Αλλωστε οι οκτώ στις δέκα επιχειρήσεις ψάχνουν να προσλάβουν στελέχη ανώτατης εκπαίδευσης με μεγάλη εξειδίκευση σε νέες τεχνολογίες και δεν βρίσκουν. Οσοι τελειώνουν σπουδές ανάλογες στο εξωτερικό, συνήθως παραμένουν και εργάζονται εκεί και δεν επιστρέφουν, κάτι που επιδεινώνει την «λειψανδρία» σε εξειδικευμένα στελέχη.
* H λειτουργεία των επιχειρήσεων
H έλλειψη αυτής της εξειδίκευσης δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων, στην ανταγωνιστικότητά τους και στην επιβίωσή τους στις νέες συνθήκες της Ευρώπης των 25, εμποδίζοντας παράλληλα τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, την ώρα που η ανεργία στη χώρα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα.
Ανάλογα συμπεράσματα είχαν προκύψει από προηγούμενη έρευνα, την οποία πραγματοποίησε ο ΣΕΒ το 2001 και αφορούσε τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε ειδικότητες αιχμής, γεγονός που αποδεικνύει στην πράξη ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, νοσεί.
H έρευνα του ΣΕΒ επιδιώκει να αναδείξει και να γνωστοποιήσει ευρέως τις ανάγκες της βιομηχανίας, του τομέα των υπηρεσιών, του κλάδου των κατασκευών και των εξορυκτικών επιχειρήσεων για ειδικότητες αιχμής κατά το διάστημα 2005-2008.
Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: το 81% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι σχεδιάζουν να κάνουν προσλήψεις νέων στελεχών σε ειδικότητες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης την επόμενη τριετία. Το 67% των επιχειρήσεων σχεδιάζουν να προσλάβουν συνεργάτες με προ-τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το 68% των επιχειρήσεων σκοπεύουν να εκπαιδεύσουν στελέχη από το υφιστάμενο προσωπικό τους με τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το 50% σχεδιάζουν να εκπαιδεύσουν συνεργάτες τους με χαμηλότερη εκπαίδευση. Το 48% δηλώνουν ότι υπάρχουν ειδικότητες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίες λείπουν ή σπανίζουν σήμερα από την περιφέρειά τους, ενώ το 60% δηλώνουν αντίστοιχη έλλειψη σε ειδικότητες προ-τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι περισσότερες επιχειρήσεις σχεδιάζουν να προσλάβουν νέα στελέχη με ειδικότητες που ανταποκρίνονται στις λειτουργίες παραγωγής, μάρκετινγκ – πωλήσεων και οικονομικής διαχείρισης.
* Ανερχόμενες ειδικότητες
Κάποιες νέες ανερχόμενες ειδικότητες παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα του ΣΕΒ, όπως η διαχείριση της ποιότητας, η υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και η διαχείριση υλικών, όπως εφοδιασμός, μεταφορές, συντήρηση, αποθήκες (logistics).
H μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων θεωρεί πολύ σημαντικό τα στελέχη τους να έχουν:
α) καλές βασικές γνώσεις του αντικειμένου τους,
β) ικανότητες απόκτησης νέων γνώσεων,
γ) γνώσεις και ικανότητες επικοινωνίας, επιχειρηματικότητας, ομαδικής εργασίας, ικανότητες χρήσης και αξιοποίησης νέων τεχνολογιών και
δ) γνώσεις πολλών ξένων γλωσσών, με κυρίαρχη την αγγλική γλώσσα.
Δηλώνουν όμως κατά μεγάλη πλειονότητα ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν εξοπλίζει επαρκώς τα νέα στελέχη με τις γνώσεις και τις ικανότητες που ζητούν. Οι κύριοι παράγοντες οι οποίοι ωθούν τις επιχειρήσεις να αναζητήσουν εκπαιδευμένο προσωπικό σε συγκεκριμένες ειδικότητες είναι:
* Ο τεχνολογικός και οργανωτικός εκσυγχρονισμός με εισαγωγή νέας τεχνολογίας στην παραγωγή και νέων συστημάτων οργάνωσης και διοίκησης.
* H επέκταση του αντικειμένου δραστηριότητας και η αναγκαία εξ αυτού οργανωτική ανασυγκρότηση. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι αυτός ο λόγος στις επιχειρήσεις του κατασκευαστικού κλάδου.
Τα αποτελέσματα της έρευνας οδηγούν σε πέντε διαπιστώσεις-προτάσεις του ΣΕΒ για τη βελτίωση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, με σκοπό τη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης ειδικοτήτων και τη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης σε βιώσιμες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις:
1. Υπάρχει ζήτηση νέων στελεχών που υποδηλώνει την ύπαρξη ευκαιριών δημιουργίας θέσεων απασχόλησης.
2. Οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη να εκπαιδεύουν συνεχώς τους εργαζομένους τους. Χρειάζεται να διευκολυνθεί η τάση αυτή και να ενισχυθεί με φοροαπαλλαγές και με άρση γραφειοκρατικών περιορισμών που εμποδίζουν την υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης εργαζομένων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
3. Αναδεικνύονται νέες ανερχόμενες ειδικότητες, οι οποίες σχετίζονται με τη διαχείριση της ποιότητας και την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας. Αν και αυτή η ζήτηση εκφράζεται από σχετικά μικρότερο αριθμό επιχειρήσεων, αναδεικνύει την ποιοτική στροφή της ελληνικής επιχείρησης.
4. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις αναζητούν ένα αναβαθμισμένο ανθρώπινο δυναμικό με ευρύτερες ικανότητες, κοινωνικές και προσωπικές, τις οποίες όμως το εκπαιδευτικό σύστημα δεν παρέχει επαρκώς. Χρειάζεται άμεση αναθεώρηση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.
5. Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να προσανατολιστούν στις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας της γνώσης, ενσωματώνοντας μηχανισμούς της αγοράς.
