Πριν από 12 χρόνια, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για να γιορτάσουν την ήττα του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος (PRI), που είχε κυβερνήσει το Μεξικό, με αυταρχισμό και διαφθορά, επί 71 χρόνια. Αλλά στις εκλογές της Κυριακής το PRI ετοιμάζεται για την μεγάλη επιστροφή. Ο κομματικός υποψήφιος πρόεδρoς, Ενρίκε Πένια Νιέτο, είναι πρώτος, με διαφορά, σε όλες τις δημοσκοπήσεις. «Τί σημαίνει αυτό για το Μεξικό;» ρώτησε τέσσερις ειδικούς το ΒΗΜΑ.
«Κανείς δεν αμφιβάλλει για την νίκη του Πένια Νιέτο, στον πρώτο γύρο, της 1ης Ιουλίου. Είναι καθαρά μπροστά, με 42% στις δημοσκοπήσεις. Η υποψήφια του δεξιού, κυβερνώντος PAN Χοσεφίνα Βάσκες Μότα είναι δεύτερη με 28%, και ο αριστερός Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ πολύ κοντά της, με 27%.
Αυτές οι εκλογές έχουν μεγάλη σημασία, γιατί πολλοί φοβούνται ότι η επιστροφή του PRI στην εξουσία θα είναι μια οπισθοδρόμηση στην εξέλιξη του Μεξικού προς μια αποτελεσματική, δημοκρατική διακυβέρνηση» μας λέει ο καθηγητής Τζόζεφ Σ. Τάλτσιν, του Κέντρου Λατινο-αμερικανικών σπουδών, στο Χάρβαρντ. Και τονίζει : «Το PRI έχασε τις τελευταίες δύο προεδρικές εκλογές, αλλά έχει διατηρήσει την εκλογική βάση του στα ισχυρά συνδικάτα, που είναι διαβόητα για διαφθορά. Διατήρησε επίσης την στήριξη από τις βιομηχανίες, και από άλλα, μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, όπου ο ληστρικός καπιταλισμός είναι ο κυρίαρχος τρόπος συμπεριφοράς. Η επανεκλογή του θέτει κάποια δύσκολα ερωτήματα. Είναι το παλιό PRI – αυταρχικό, διεφθαρμένο, με σημαία τον λαϊκίστικο εθνικισμό – αυτό που θα επιστρέψει, με νέα πρόσωπα, στην εξουσία; Και θα συνεχιστεί η αμερικανική βοήθεια για τον πόλεμο κατά του οργανωμένου εγκλήματος;»
«Επιστροφή στις παλιές κακές ημέρες της ηγεμονίας του PRI φαίνεται απίθανη, με δεδομένη την καλά εγκατεστημένη πολιτική αντιπολίτευση, την δυναμική κοινωνία των πολιτών, και τους πιο ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς», λέει ο καθηγητής Χάρλεϊ Σάικεν, πρόεδρος του Κέντρου Λατινο-αμερικανικών σπουδών στο Μπέρκλεϊ. Ο ίδιος θεωρεί ότι το πιο μεγάλο πρόβλημα είναι η οικονομία : «Η ανάπτυξη είναι αναιμική, μόλις 2% τον χρόνο. Παρά την άνοδο της μεσαίας τάξης, οι μισθοί είναι ακόμη χαμηλοί, ενώ η φτώχεια και η ανισότητα παραμένουν υψηλές»,
«Ο κόσμος πάει στις κάλπες με δύο ζητήματα στο νου: οικονομία και ασφάλεια. Το Μεξικό είναι στενά συνδεδεμένο με τις ΗΠΑ, σε οικονομικό, εμπορικό, και ανθρώπινο επίπεδο. Μερικές φορές αυτό είναι πρόβλημα, αλλά είναι και τεράστιο πλεονέκτημα να είσαι τόσο ενσωματωμένος στην μεγαλύτερη εμπορική αγορά του κόσμου. Η πρόκληση για τον νέο πρόεδρο θα είναι να το εκμεταλλευθεί αυτό, για να βελτιώσει το επίπεδο της ζωής των Μεξικανών», λέει στο ΒΗΜΑ η Σάνον Ο’ Νιλ, ειδική για το Μεξικό στο Council on Foreign Relations.
«Η βία θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις εκλογές, από την άποψη ότι οι ψηφοφόροι θα τιμωρήσουν το κυβερνών κόμμα PAN, επειδή ο πρόεδρος Καλντερόν ήταν υπεύθυνος, τα τελευταία πέντε χρόνια, για την στρατιωτικοποίηση της σύγκρουσης με τους βαρώνους των ναρκωτικών, που έχει αφήσει πίσω της 60.000 νεκρούς. Η «ανάσταση» του PRI οφείλεται, κατά μεγάλο μέρος, στη δυσφορία του κόσμου για αυτή την πολιτική», υποστηρίζει ο καθηγητής Πάμπλο Πικάτο, διευθυντής του Ινστιτούτου Λατινο-αμερικανικών σπουδών στο πανεπιστήμιο Κολούμπια.
