ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ της επιδείνωσης των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων εξηγεί σε συνομιλία του με το «Βήμα» ο τούρκος πρέσβης στην Αθήνα. «Η Τουρκία απαίτησε από την ισραηλινή κυβέρνηση να ζητήσει επισήμως συγγνώμη και να πληρώσει αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων» του «Μavi Μarmara», λέει ο κ. Χασάν Γκεγίς. Το πρόβλημα ξέσπασε τον Μάιο του 2010, όταν ισραηλινοί κομάντο πραγματοποίησαν επιδρομή από ελικόπτερα στο πλοίο αυτό, μέρος του στολίσκου που θα έσπαγε το εμπάργκο της Γάζας, κατά την οποία σκοτώθηκαν εννέα άμαχοι- οκτώ Τούρκοι και ένας Αμερικανός. Η Αγκυρα κατηγορεί το Ισραήλ ότι μεταχειρίστηκε υπερβολική βία εναντίον άοπλων. «Η απαίτησή μας για συγγνώμη και αποζημιώσεις δεν έχει στόχο να ταπεινώσει το Ισραήλ. Αντιθέτως θεωρούμε ότι τα βήματα αυτά αποτελούν έναν πολιτισμένο τρόπο για να βελτιωθούν οι σχέσεις σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική. Αν οι όροι αυτοί δεν ικανοποιηθούν, οι τουρκοϊσραηλινές σχέσεις δεν θα ομαλοποιηθούν».
Οι δύο χώρες πραγματοποίησαν τέσσερις γύρους συνομιλιών σε τεχνικό επίπεδο. «Στις συναντήσεις αυτέςη τουρκική και η ισραηλινή αντιπροσωπεία έφθασαν δυο φορές σε συμφωνία.Οι Ισραηλινοί όμως πρόδωσαν την εμπιστοσύνη μας διαρρέοντας κάθε φορά το περιεχόμενο των μεταξύ μας μυστικών συνομιλιών.Αυτό προκάλεσε υποψίες από την πλευρά μας όσον αφορά τις πραγματικές προθέσεις του Ισραήλ και μας οδήγησε στο να λάβουμε μέτρα εναντίον της ισραηλινής κυβέρνησης προκειμένου να διορθώσει το λάθος της» λέει ο κ. Γκεγίς. Εξηγεί ότι κάθε φορά που το Ισραήλ συμφωνούσε, ζητούσε περισσότερο χρόνο. «Την τελευταία φορά ζήτησε άλλους έξι μήνες ώσπου διέρρευσε η έκθεση Πάλμερ προτού ακόμη δημοσιοποιηθεί επισήμως». Ο τούρκος πρέσβης τονίζει ότι τα μέτρα που έλαβε η Αγκυρα- υποβάθμιση διπλωματικών σχέσεων και διακοπή στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ- «σχετίζονται μόνο με τη στάση της παρούσας κυβέρνησης του Ισραήλ.Δεν επιθυμούμε να πλήξουμε την ιστορική τουρκοϊσραηλινή φιλία». Αλλά «όσο η ισραηλινή κυβέρνηση δεν κάνει τα απαιτούμενα βήματα,δεν είναι δυνατό να υποχωρήσουμε». Αργότερα μέσα στον Σεπτέμβριο η Τουρκία θα θέσει στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ το θέμα της παραπομπής του Ισραήλ στη Χάγη. «Θα ζητήσουμε τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου διότι η έκθεση Πάλμερ συντάχθηκε από πολιτικούς οι οποίοι δεν έχουν ειδική νομική κατάρτιση» λέει ο κ. Γκεγίς. Ο ένας τρόπος προσφυγής στη Χάγη είναι με τη σύμφωνη γνώμη των δύο μερών- πράγμα πρακτικά αδύνατον αφού το Ισραήλ δεν πρόκειται να συμφωνήσει. Ο άλλος τρόπος είναι η γενική συνέλευση του ΟΗΕ να λάβει την απόφαση να ζητηθεί η γνωμοδότηση της Χάγης. «Απαιτείται απλή πλειοψηφία και ελπίζουμε ότι θα την επιτύχουμε» λέει.
Η ρήξη στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις δυσαρέστησε την Ουάσιγκτον. Κατά τον κ. Γκεγίς η ρήξη «οφείλεται στις λανθασμένες ενέργειες της ισραηλινής κυβέρνησης.Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με την αμερικανική κυβέρνηση για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Πιστεύουμε όμως ότι οι σχέσεις μεταξύ δύο χωρών δεν πρέπει να βρίσκονται υπό την ηγεμονία τρίτων».
Ο κ. πρέσβης τονίζει ότι «δεν μπορούμε να παραμένουμε αδιάφοροι προς τον παράνομο αποκλεισμό της Γάζας. * Το «ΒΗΜΑ» ζήτησε συνέντευξη και από τον πρεσβευτή του Ισραήλ στην Αθήνα, ο οποίος επιφυλάχθηκε.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
