ΠΤΥΧΙΟ χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα παίρνει το 20% των αποφοίτων ελληνικών AEI και TEI! Χιλιάδες νέοι και νέες που κόπιασαν επί σειρά ετών για την ολοκλήρωση των σπουδών τους παραμένουν δέσμιοι των πολύπλοκων νόμων που αφορούν τα επαγγελματικά δικαιώματα στη χώρα μας και οδηγούνται στην ανεργία. Και αυτό γιατί στην Ελλάδα τα επαγγελματικά δικαιώματα βασίζονται στο πρώτο πτυχίο κάθε υποψηφίου και όχι στην εργασία ή στους τίτλους που πιθανώς θα λάβει στη συνέχεια των σπουδών του (μεταπτυχιακοί ή διδακτορικοί). H κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων μπορεί να μη σημαίνει τίποτε για επαγγέλματα όπως οι δημοσιογράφοι, οι ηθοποιοί ή οι διαφημιστές. Για πολλά επαγγέλματα όμως αποτελεί τη μοναδική προϋπόθεση για να μπορέσει κάποιος να βρει εργασία ανάλογη με το αντικείμενο των σπουδών του. Ετσι, οι απόφοιτοι του 1/4 των τμημάτων στα AEI και TEI της χώρας, παρ’ ότι παρακολούθησαν προγράμματα σπουδών με επιστημονικό ενδιαφέρον, σήμερα βρίσκονται με «δεμένα τα χέρια».
Τα επαγγελματικά δικαιώματα αφορούν κυρίως τη δυνατότητα κάθε πτυχιούχου να προσληφθεί στον δημόσιο τομέα και να ενταχθεί σε μια συγκεκριμένη κατηγορία Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΠΕ) και όχι στις γενικές κατηγορίες αποφοίτων πανεπιστημιακών σχολών ή να γραφτεί στις επαγγελματικές ενώσεις και επιμελητήρια (Τεχνικό Επιμελητήριο, Οικονομικό Επιμελητήριο, Γεωτεχνικό Επιμελητήριο) του κλάδου του. Αφορά όμως και το δικαίωμα ανάληψης «ευθυνών» στον επαγγελματικό του χώρο, όπως π.χ. η υπογραφή μελετών, ισολογισμών κτλ. ή η δυνατότητα που δίνουν τα τμήματα στους αποφοίτους τους να ξεκινήσουν το δικό τους νόμιμο γραφείο (π.χ. λογιστικό γραφείο, οργανισμός εκμάθησης γλωσσών, τεχνικό γραφείο).
Βέβαια υπάρχει και η άλλη πλευρά και, όπως εξηγούν οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας κκ. Σπ. Μιχαλούλης και N. Παυλάκος, που μίλησαν σχετικά στο «Βήμα», στην αγορά εργασίας και κυρίως στον ιδιωτικό τομέα μεγαλύτερη σημασία έχει η απόδοση του υπαλλήλου στη θέση εργασίας παρά η επαγγελματική κατοχύρωση. Αυτό φυσικά αφορά επαγγέλματα τα οποία δεν προϋποθέτουν άδεια για να τα ασκήσει κάποιος (π.χ. ηθοποιός, διαφημιστής κ.ά.) και όχι αυτά τα επαγγέλματα όπου η άδεια άσκησης είναι απαραίτητη (π.χ. ψυχολόγος, λογιστής κ.ά.). Σε δημόσιες θέσεις και διαγωνισμούς όμως τα δεδομένα περιπλέκονται και είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι υποψήφιοι φοιτητές όλες τις λεπτομέρειες που θα τους βοηθήσουν να επιλέξουν το αντικείμενο των σπουδών τους. Επιλογές που κρύβουν «παγίδες» μπορούν να γίνουν εύκολα, με το δεδομένο ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα αλλάζουν συχνά και πολλά τμήματα AEI και TEI με ασαφή επαγγελματικό περιεχόμενο εντάσσονται αιφνιδιαστικά σε συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες (ΠΕ).
Οπως προκύπτει από την έρευνα που έχουν κάνει οι κκ. Σπ. Μιχαλούλης και N. Παυλάκος, δύο στα δέκα τμήματα των AEI και TEI δεν έχουν συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Ενδεικτικά, τμήματα τα οποία δεν έχουν συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα είναι:
* Το Τμήμα Φιλοσοφίας Πάτρας. Παρ’ ότι τμήμα ομοιογενές με τα άλλα τμήματα της χώρας που δίνουν στους αποφοίτους τους τη δυνατότητα απορρόφησης στην εκπαίδευση, στην περίπτωσή του δεν ισχύει το ίδιο. Οι απόφοιτοι του τμήματος της Πάτρας δεν εντάσσονται στην κατηγορία ΠΕ των φιλολόγων και δεν μπορούν να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ ως φιλόλογοι ούτε κατ’ επέκτασιν να εργαστούν στην εκπαίδευση.
*Το Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, με βάση εισαγωγής που ξεπέρασε κατά την περυσινή χρονιά τα 16.500 μόρια. Ως σήμερα οι απόφοιτοι του τμήματος δεν έχουν το δικαίωμα εγγραφής στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (TEE) και δεν μπαίνουν ούτε στην επαγγελματική κατηγορία «ΠΕ 03» των Μαθηματικών, ούτε στην κατηγορία «ΠΕ 04» Φυσικών Επιστημών. Αρα δεν μπορούν να γίνουν ούτε μαθηματικοί ούτε φυσικοί. Πολλοί απόφοιτοι βέβαια χρησιμοποιούν τις σπουδές του τμήματος ως ένα πολύ καλό υπόβαθρο για να ειδικευτούν, στη συνέχεια, στην Πληροφορική και στις Νέες Τεχνολογίες.
* Το Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών Κρήτης (Ηράκλειο). Παρ’ ότι η βάση εισαγωγής του ξεπέρασε τα 14.000 μόρια πέρυσι, οι απόφοιτοι του τμήματος δεν μπορούν να γίνουν καθηγητές Μαθηματικών στην εκπαίδευση.
*Το Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού Πελοποννήσου (Σπάρτη), το οποίο παρά το γεγονός ότι είναι Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων με ειδίκευση στο Sport Management δεν δίνει στους αποφοίτους του τη δυνατότητα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος.
*Το Τμήμα Μεθοδολογίας της Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Οι απόφοιτοι του τμήματος μπορούν να εργαστούν σε μια ευρεία γκάμα θέσεων και οργανισμών, ωστόσο δεν έχουν συγκεκριμένη επαγγελματική ταυτότητα και δεν εντάσσονται σε καμία κατηγορία ΠΕ. Το τμήμα έχει πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα σπουδών (μελέτη της φιλοσοφίας και της ιστορίας των επιστημών), αλλά οι απόφοιτοί του πρέπει οπωσδήποτε να επιδιώξουν την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου προκειμένου να ενταχθούν ομαλά στην αγορά εργασίας.
*Τα Τμήματα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη) και Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) τα οποία ασχολούνται με σημαντικά θέματα όπως η Συνεχής Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, αλλά δεν εντάσσονται σε συγκεκριμένο ΠΕ. Οι απόφοιτοί τους κάνουν σημαντικές προσπάθειες για να μπορέσουν να γίνουν καθηγητές Ειδικής Αγωγής.
*Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών Αιγαίου στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Ρόδος). Ανύπαρκτη η επαγγελματική ταυτότητα των πτυχιούχων του τμήματος και σε αυτή την περίπτωση. Σκοπός του τμήματος είναι η καλλιέργεια και προαγωγή της γνώσης για τη γλώσσα, την αρχαία και νεότερη ιστορία, τον αρχαίο πολιτισμό, τις οικονομικές και πολιτικές δομές των χωρών της Μεσογείου. Το τμήμα βγάζει βέβαια αποφοίτους που γνωρίζουν καλά τις γλώσσες χωρών της Μεσογείου π.χ. τουρκικά, εβραϊκά, αραβικά κ.ά. Μπορούν να επιδιώξουν την απορρόφησή τους στο διπλωματικό σώμα, σε διεθνείς οργανισμούς, πολυεθνικές εταιρείες κτλ.
* Το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών Θράκης (Κομοτηνή). Επιστημονική αποστολή του τμήματος είναι η μελέτη της κουλτούρας, της οικονομίας και της πολιτικής των παρευξείνιων χωρών. Οι απόφοιτοι του τμήματος δεν έχουν συγκεκριμένη επαγγελματική ταυτότητα και η απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας μπορεί να γίνει μόνον εφόσον αναζητήσουν θέσεις ως σύμβουλοι και εμπειρογνώμονες στον ευρύτερο ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, τράπεζες ή στο διπλωματικό σώμα, σε ερευνητικά ιδρύματα και διεθνείς οργανισμούς.
Τα παραπάνω ισχύουν και για τα τμήματα Βαλκανικών Σπουδών Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) καθώς και Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη). Τα τμήματα αυτά βγάζουν επίσης αποφοίτους που γνωρίζουν τις γλώσσες της γεωγραφικής αυτής περιοχής και μπορούν να δουλέψουν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε παρευξείνιες ή βαλκανικές χώρες αλλά δεν έχουν συγκεκριμένη επαγγελματική ταυτότητα.
«Προσφέρει γνώσεις αλλά όχι εξειδίκευση»
«Δεν ήταν η πρώτη μου προτίμηση αλλά την επέλεξα γιατί ήταν από τις καινούργιες σχολές του Πολυτεχνείου και αυτό της προσέδιδε κύρος» εκμυστηρεύεται στο «Βήμα» η Λίζα Μπουντούνη, φοιτήτρια στο πέμπτο έτος του Τμήματος Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Σημειώνει ότι το επιστημονικό αντικείμενο του τμήματός της παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά λόγω τού ότι είναι καινούργιο δεν έχει «κατοχυρώσει ακόμη τα επαγγελματικά του δικαιώματα». «Το τμήμα μου προσφέρει πληθώρα γνώσεων, αλλά δεν παρέχει επιστημονική εξειδίκευση» καταλήγει η φοιτήτρια τού εν λόγω τμήματος.
H Βιβή Γουνελά, η οποία αποφοίτησε πέρυσι από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου, δηλώνει ότι το σπουδαστικό της αντικείμενο δεν αποτελούσε την πρώτη επιλογή της. «Παρ’ όλα αυτά το συμπεριέλαβα στο μηχανογραφικό μου επειδή η ανωτέρω σχολή ήταν πιο σχετική με τη Νομική Σχολή στην οποία ήθελα να δώσω κατατακτήριες εξετάσεις μετά την αποφοίτησή μου» δηλώνει. Σήμερα, χαρακτηρίζει τις επαγγελματικές προοπτικές της «αόριστες και ασαφείς», καθώς «προσφέρουν ευρύτητα γνώσεων αλλά δεν υπάρχει αντίκρισμα στην αγορά εργασίας». Προσθέτει, όμως, ότι ο τομέας τής «ανοίγει μονοπάτια γνώσεων, τα οποία κάθε φοιτητής καλείται να συγκεκριμενοποιήσει».
