Την ώρα που γράφεται το παρόν δεν είναι γνωστό αν στις 9/12 δροµολογήθηκε η έξοδος από την κρίση της ευρωζώνης µε ριζικές λύσεις, όπως είναι η ευχή όλων, ακόµη και των εχθρών της, όσων δεν διακατέχονται από το σύνδροµο του Σαµψών (αποθανέτω η ψυχή µου µετά των αλλοφύλων). Γιατί χωρίς «µεγάλη λύση» δεν θα υπάρξει ελληνική αναδιάρθρωση, δεν θα υπάρξει νέο δανειακό πρόγραµµα και δεν θα παραµείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Ελπίζοντας ότι η σηµερινή Κυριακή ξηµέρωσε µε αισιόδοξα µηνύµατα, εγώ σας επιφυλάσσω µια παιδαγωγική έκπληξη, την ανακάλυψη της οποίας µου υπέδειξε ο αγαπητός πρώην υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος. Φέρει τον τίτλο «Περί του µη δανείζεσθαι» (Οι συµφορές του δανεισµού), στις εκδόσεις Νεφέλη, που µας άφησε ανεκµετάλλευτη κληρονοµιά ο ιστορικός Πλούταρχος πριν από 1.900 χρόνια και η οποία αφέθηκε λησµονηµένη στα αζήτητα.
Ως γνωστόν, η σηµερινή τραγωδία που ζούµε έχει κύρια αιτία τον αλόγιστο δανεισµό του ελληνικού κράτους και των ελλήνων πολιτών, ο οποίος µας οδήγησε σε ουσιαστική πτώχευση, τον έσχατο ατοµικό εξευτελισµό και τη διεθνή απαξίωση. Η εύκολη καταφυγή στον δανεισµό για να περνάµε καλύτερα από όσο επιτρέπουν τα εισοδήµατά µας χαρακτήριζε ως φαίνεται και τους αρχαίους Ελληνες. Εξ ου και ο Πλούταρχος υποστηρίζει: «Θα έπρεπε να υπάρχει νόµος που να απαγορεύει στους ανθρώπους να δανείζονται από άλλους και να καταφεύγουν σε ξένες πηγές, αν πρώτα δεν εξετάσουν τη δική τους περιουσία και τις δικές τους δυνατότητες. Η τρυφή, η µαλθακότητα και η πολυτέλεια έχουν κάνει τους ανθρώπους να µη χρησιµοποιούν (µόνο) αυτά που έχουν, µολονότι έχουν αρκετά. ∆ανείζονται λοιπόν έναντι υψηλών τόκων, ενώ τίποτα δεν τους αναγκάζει. Περίτρανη απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι κανείς δεν δανείζει σε ανθρώπους που δεν έχουν οικονοµικούς πόρους. ∆ανείζουν σ’ εκείνους που επιθυµούν να αποκτήσουν ακόµη µεγαλύτερη άνεση». Πόσο εύστοχη η τελευταία αυτή παρατήρηση: δάνεια χορηγούνται µόνο στους έχοντες και όχι στους ανέστιους και πενόµενους, που αυτοί τα έχουν πράγµατι ανάγκη.
Και συνεχίζει ο Πλούταρχος: «Υποδουλώνουµε τους εαυτούς µας µε υποθήκες και συµβόλαια, αντί να περιορίσουµε τις ανάγκες µας και να αρκεσθούµε στα απαραίτητα». Και αφού εξυµνεί την ολιγάρκεια που συνοδεύει παντού τους συνετούς προσφέροντας άφθονο χώρο για γλυκιά και αξιοπρεπή ανάπαυση, συνεχίζει µε ακόµη µεγαλύτερη έµφαση: «Θέλω να δείξω σε όσους σπεύδουν απερίσκεπτα να δανειστούν πόση ντροπή φέρνει αυτό και πόση στέρηση ελευθερίας, καθώς και ότι ο δανεισµός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και µαλθακότητας. Εχεις; Μη δανείζεσαι, γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου. Χρεωνόµαστε για να πληρώσουµε όχι το ψωµί και το κρασί, µα εξοχικές κατοικίες, δούλους, µουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώµατα». Οπως σήµερα πολυτελή αυτοκίνητα, πισίνες, κρουαζιέρες, εξοχικές κατοικίες και πολυτελείς δεξιώσεις.
Μία από τις πολλές αυτονόητες για τον κοινό νου διαπιστώσεις του Πλούταρχου: «Οι τόκοι σωρεύονται ο ένας πάνω στον άλλο. Και ο άνθρωπος που βλέπει να τον πνίγουν τα χρέη αγωνίζεται να µείνει στην επιφάνεια µα δεν µπορεί να κολυµπήσει µακριά από όσα τον βαραίνουν και να γλιτώσει. Τον παρασύρουν στον βυθό και αφανίζεται µαζί µε εκείνους που είχαν εγγυηθεί τον δανεισµό του». Αυτό που συµβαίνει σήµερα και σε επίπεδο κρατών και που συµπυκνώθηκε στο σλόγκαν: «Ή αλλάζουµε ή βουλιάζουµε».
Πολλές οι σοφές επισηµάνσεις του Πλούταρχου που καλόν είναι να τις προσέξουµε άρχοντες και αρχόµενοι και ιδιαίτερα εκείνοι που καπηλεύονται τους αρχαίους ηµών προγόνους, χωρίς να υποβάλλονται και στον κόπο να µελετήσουν τις σοφές διαπιστώσεις και συµβουλές τους. Και το χειρότερο: επικαλούνται την άγνωστη και σ’ αυτούς σοφία τους, αφήνουν στο σκοτάδι τον λαό και δηµαγωγώντας ασύστολα παρασύρουν τους αµαθείς και τους νέους µας στην αυτοκαταστροφή.
jmarinos@tovima.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
