Λουκέτο σε 20.000 υποκαταστήματα τραπεζών στην ΕΕ

Καθώς η αναδιάρθρωση του τραπεζικού κλάδου συνεχίζεται, συνολικά από την αρχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 οι ευρωπαϊκές τράπεζες έκλεισαν 20.000 υποκαταστήματα, ένα φαινόμενο το οποίο αναμένεται να συνεχιστεί, με ιδιαίτερα μάλιστα έντονο ρυθμό, στις χώρες που μαστίζονται από την κρίση χρέους. Ειδικά στη χώρα μας, τα επόμενα τρία χρόνια, όπως εκτιμούν τραπεζικοί κύκλοι και αναλυτές της αγοράς, το 20%-25% των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα θα κλείσει, ενώ αντίστοιχο ποσοστό τραπεζοϋπαλλήλων θα απολυθεί ή θα καταφύγει σε εθελουσία έξοδο την ώρα που οι τράπεζες θα προσπαθούν να μειώσουν το κόστος χρηματοδότησης, να επιταχύνουν την αποκλιμάκωση των επιτοκίων και να εξυγιάνουν τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια.

Την ίδια ώρα τράπεζες σε ολόκληρη την Ευρώπη κλείνουν υποκαταστήματά τους σε μια προσπάθεια να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα και να αυξήσουν την κερδοφορία τους. Η τάση αυτή έχει ενισχυθεί και από τις συναλλαγές των πελατών μέσω Internet και τηλεφώνου.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), οι ευρωπαϊκές τράπεζες μείωσαν κατά 5.500 τα υποκαταστήματά τους σε ολόκληρη την ΕΕ τον περασμένο χρόνο –2,5% του συνολικού αριθμού τους -, με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Eνωση να διαθέτει πλέον 20.000 λιγότερα υποκαταστήματα τραπεζών σε σχέση με όσα διέθετε όταν ξεκίνησε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2008. Οι περικοπές τον περασμένο χρόνο ακολούθησαν τη μείωση κατά 7.200 των παραρτημάτων τραπεζών μέσα στο 2011, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανέλυσε το Reuters. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τράπεζες στην ΕΕ μείωσαν κατά 8% τα υποκαταστήματά τους τα τελευταία τέσσερα χρόνια ως το τέλος του 2012, με αποτέλεσμα να παραμείνουν 218.687 παραρτήματα ή ένα για κάθε 2.300 άτομα.

Η Ισπανία, όπου οι μαζικές απώλειες από τα δάνεια έχουν υποχρεώσει τις τράπεζες να μειώσουν τα έξοδά τους, έκλεισε το 4,9% των υποκαταστημάτων –ή 1.963 –μέσα στο 2012. Το τραπεζικό δίκτυο υποκαταστημάτων στην Ιρλανδία μειώθηκε κατά 3,3% και αναμένεται να μειωθεί κι άλλο μέσα στο 2013, ενώ στην Ιταλία κατά 3,1%. Ο αριθμός των υποκαταστημάτων αυξήθηκε σε ορισμένες χώρες της Aνατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία (4%), η Δημοκρατία της Τσεχίας (2,3%) και η Λιθουανία (1,8%). Στη Βρετανία τα στοιχεία της ΕΚΤ δείχνουν ότι ο αριθμός των υποκαταστημάτων παρέμεινε ο ίδιος, δηλαδή 11.870.

Το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα έντονο στην Ελλάδα εντός του 2012, όπoυ, όπως επισημαίνει το Reuters, μειώθηκαν κατά 5,7% τα υποκαταστήματα τραπεζών, δεδομένου ότι οι συγχωνεύσεις τραπεζών οδήγησαν στο κλείσιμο 219 υποκαταστημάτων.

Οπως υποστηρίζει, η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και εντός του 2013, καθώς η Τράπεζα Πειραιώς πρόκειται να κλείσει περί τα 312 υποκαταστήματα που προέκυψαν από την εξαγορά της Τράπεζας Κύπρου και της Λαϊκής Τράπεζας τον Μάρτιο.

Συνολικά λοιπόν μετά τη δημιουργία των νέων τραπεζικών σχημάτων στην ελληνική αγορά (συγχωνεύσεις, κρατικοποιήσεις) οι τράπεζες θα εστιάσουν τις προσπάθειες εξυγίανσης σε τρία σημεία: μείωση του κόστους χρηματοδότησης από τον μηχανισμό ELA, αποκλιμάκωση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις και σημαντική αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου δανείων με στόχο την απεμπλοκή από junk (σκουπίδια) δάνεια. Δεν αποκλείεται λοιπόν διεθνή funds (private equity ή distressed assets και including loans) να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες που παρουσιάζουν, π.χ., τα προβληματικά ενεργητικά των ελληνικών τραπεζών προχωρώντας στα αποκαλούμενα ντιλ χρεοκοπίας,

Στην τελευταία περίπτωση είναι πιθανό να δούμε και επιλεκτικές πωλήσεις κομματιών του προβληματικού χαρτοφυλακίου των τραπεζών σε πολύ χαμηλότερες τιμές από την τιμή κρίσης (20 σεντς ανά ευρώ) ή ακόμη και write offs (διαγραφές). Αν και επώδυνες, οι κινήσεις αυτές θα βοηθούσαν, όπως αναφέρουν αναλυτές, ουσιαστικά σε μια επανεκκίνηση της οικονομίας. Επιπλέον, όσο πιο γρήγορα γίνουν οι κινήσεις αυτές τόσο καλύτερα, αν θυμηθούμε, όπως σημειώνουν, ότι ο τραπεζικός τομέας στον ευρωπαϊκό Νότο ασθενεί και όποια αρνητική εξέλιξη, π.χ. στην Ισπανία, πιθανώς να έχει αντίκτυπο και στην Ελλάδα.