Την προσεχή Τρίτη, στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής του Μεγάρου «χτίζεται» μια γέφυρα πολιτισμών, μια γέφυρα παραδόσεων. H βυζαντινή σμίγει με την οθωμανική μουσική σε μια συναυλία όπου τον πρώτο λόγο θα έχουν οι φωνές. Συμμετέχουν το σύνολο Kudsi Erguner Muezzins of Istanbul υπό τη διεύθυνση του Κουντσί Εργκουνέρ, o oποίος θα παίξει και νέι, καθώς και η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία υπό τη διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυκούργου Αγγελόπουλου, ενώ ερμηνευτής της πολίτικης λύρας είναι ο Ντέρια Τουρκάν. Το πρόγραμμα της συναυλίας έχει καταρτιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζει έργα και από τις δύο μουσικές παραδόσεις, την ορθόδοξη και την οθωμανική, όπου μεταξύ άλλων θα ερμηνευτούν το μέλος «Τη υπερμάχω στρατηγώ» (Ακάθιστος Υμνος) αλλά και τμήματα του έργου «Υμνος στην Ανάληψη του Προφήτη» του Οσμάν Ντεντέ, σεΐχη (δηλαδή ηγέτη) της Αδελφότητας Δερβίσηδων του Γαλατά και δεξιοτέχνη του νέι (1652-1730), έργου που έμεινε παραμελημένο και ανασυντέθηκε προσφάτως.
Στόχος της κοινής αυτής συναυλίας των δύο μουσικών συνόλων, όπως σημειώνει μεταξύ άλλων ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, είναι να καταδείξει την κοινή ζωή των δύο μουσικών. «H βυζαντινή μουσική», όπως υπογραμμίζει στο «Βήμα» ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, «δημιουργείται και ακούγεται συνεχώς ως μουσική της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, έως τις ημέρες μας. Από το 1453 και μετά, παράλληλα στην ίδια πόλη καλλιεργείται, συνυπάρχει και ακούγεται και η οθωμανική μουσική. Αυτή την εικόνα φιλοδοξεί να καταδείξει η συναυλία της Τρίτης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών» υπογραμμίζει ο ιδρυτής και διευθυντής της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας αλλά και καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών και στα ωδεία «Φίλιππος Νάκας» και «Νίκος Σκαλκώτας». Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος σπούδασε βυζαντινή μουσική δίπλα στον Σίμωνα Καρά, ενώ μεταξύ των τιμητικών διακρίσεών του για την προσφορά στη μελέτη και διάδοση της βυζαντινής μουσικής έχει τιμηθεί με το οφίκιο του Αρχοντος Πρωτοψάλτου της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, το 1994 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
H Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία ιδρύθηκε το 1977. Από την ίδρυσή της ως σήμερα έχει δώσει περίπου 1.000 συναυλίες στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στην Αμερική ενώ επίσης έχει συμμετάσχει σε ειδικές λειτουργικές εκδηλώσεις. Στόχος, όπως σημειώνει μεταξύ άλλων ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, είναι η προσέγγιση της μουσικής με επιστημονική αλλά και καλλιτεχνική ευαισθησία. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η διαρκής μουσικολογική έρευνα που υποστηρίζει και κατοχυρώνει τη μουσική εκτέλεση, τη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής ως ολοκληρωμένου συστήματος. Ολα αυτά, όπως τονίζει ο διευθυντής της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας, «δεν θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα χωρίς τη συνεχή έρευνα στις πηγές τόσο της γραπτής όσο και της προφορικής παράδοσης. Σε αυτό το πλαίσιο λειτουργίας της Χορωδίας εντάσσεται και η προσπάθειά μας για παρουσίαση βυζαντινών αλλά και μεταβυζαντινών συνθετών, και με έργα τους που δεν συναντάμε στο τρέχον εκκλησιαστικό ρεπερτόριο».
«Να σώσουμε την προφορική παράδοση»
Ενας από τους στόχους της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας είναι και η συστηματική διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής. «Επιζητούμε» υπογραμμίζει ο Λυκούργος Αγγελόπουλος «μέσα από τη συνεχή μελέτη, τόσο της γραπτής όσο και της προφορικής παράδοσης, να δημιουργήσουμε μια ισορροπία στην ερμηνεία των έργων. Και αυτή η ερμηνεία συνίσταται στην κίνηση της φωνής. Αν αγνοήσουμε την προφορική παράδοση δεν μπορούμε να μιλάμε για βυζαντινή μουσική. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει αν αγνοήσουμε και τη γραπτή. H αλήθεια είναι ότι υπάρχουν σχολές και διδασκαλίες που ερμηνεύουν με κάποιες παραλλαγές την κίνηση της φωνής, τα σημάδια της βυζαντινής μουσικής. Για παράδειγμα, στον 19ο αιώνα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ο μαθητής έβλεπε το κείμενο, το άκουγε από τον δάσκαλό του και στη συνέχεια το ερμήνευε. Οταν φθάσαμε στο σημείο η βυζαντινή μουσική να διδάσκεται με το πιάνο, χάθηκε κατά κάποιον τρόπο η προφορική παράδοση. Αυτό το ζήτημα το αντιμετώπισε ο Σίμων Καράς, ο πρώτος που εργάστηκε πάνω σε αυτό το κεφάλαιο. Ηταν εκείνος που κατέγραψε και έδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές για το πώς ερμηνεύονται τα σημάδια από τη γραπτή και προφορική παράδοση. Ο συνδυασμός αυτών των δύο απομακρύνει την ισοπέδωση».
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας και Π. Κόκκαλη, τηλ. 210 7282.333. Ωρα έναρξης: 20.30 (Αίθουσα Φίλων της Μουσικής).
