Η ξαφνική αλλαγή της στάσης του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με κατηγορίες και εκφράσεις ίδιες με αυτές που εξαπολύουν καθημερινά εναντίον του τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, αναστάτωσαν το Κίεβο λίγες μέρες προτού συμπληρωθούν τρία χρόνια από τη ρωσική εισβολή.
Μιλώντας στο «Βήμα» ο, ρωσικής καταγωγής, ουκρανός πολιτικός αναλυτής Γκεόργκι Τσιζόφ σχολιάζει τους φόβους ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να σταματήσουν τη στρατιωτική βοήθεια την ώρα που δεν είναι σαφές ποιες εγγυήσεις ασφαλείας και από ποιον θα μπορούσε να λάβει η Ουκρανία έναντι μιας νέας ρωσικής ολομέτωπης επίθεσης.
Πώς από τον πιο στενό σύμμαχο οι ΗΠΑ μετατράπηκαν σχεδόν σε εχθρό της Ουκρανίας, που συνομιλεί με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και αποκαλεί τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι «δικτάτορα χωρίς εκλογές»;
«Είναι δύσκολο να πούμε πού οφείλεται αυτή η απότομη αλλαγή της στάσης του Τραμπ. Πιθανόν να φοβάται μη χάσει την επικοινωνία με τον Πούτιν, καθώς αυτή τη στιγμή η Ρωσία είναι σχετικά σταθερή. Οι ΗΠΑ ήδη επέβαλαν όλες τις κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβάλουν και αν ο Τραμπ δεν είναι αρκετά ευγενικός με τον Πούτιν, εκείνος μπορεί να σταματήσει να συνομιλεί μαζί του. Σε ό,τι αφορά τον Ζελένσκι, η αμερικανική πλευρά είναι πεπεισμένη πως αυτός είναι του χεριού της, καθώς η Ουκρανία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια.
Οταν ο Τραμπ κατάλαβε ότι το σχέδιό του να επιλύσει άμεσα το “ουκρανικό ζήτημα” δεν προχωρά όσο γρήγορα θέλει, αποφάσισε πως για αυτό φταίει ο Ζελένσκι, ο οποίος είπε “όχι” (σ.σ.: στη συμφωνία για την εκμετάλλευση των ουκρανικών σπάνιων γαιών) σε μια στιγμή που κανένας δεν το περίμενε. Ο αμερικανός πρόεδρος δεν θέλει να τα σπάσει με τη ρωσική πλευρά, γι’ αυτό και επιτίθεται στον Ζελένσκι στέλνοντάς του ταυτόχρονα μήνυμα να είναι διαλλακτικός».
Υπάρχει κάποια αλήθεια σε όσα καταλογίζει ο Ντόναλντ Τραμπ στον ουκρανό πρόεδρο;
«Το ποσοστό δημοτικότητας 4%, που ανέφερε ο Τραμπ, δεν ισχύει. Ο Ζελένσκι είναι ένα από τα φαβορί για την προεδρία της Ουκρανίας, παρόλο που δεν είμαι πεπεισμένος ότι θα κερδίσει τις εκλογές, όταν γίνουν. Είναι λάθος να τον χαρακτηρίζει δικτάτορα. Κάποιοι συνεργάτες του Ζελένσκι θα ήθελαν οι εκλογές να γίνουν το συντομότερο, καθώς θεωρούν ότι τώρα έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει ελλείψει ισχυρών αντιπάλων. Οι πιθανοί αντίπαλοι του Ζελένσκι βρίσκονται στα μέτωπα, είναι σαφές ότι θα υπάρξουν σημαντικές υποψηφιότητες ανάμεσα στους στρατιωτικούς. Οσον αφορά τον περιορισμό της ελευθερίας των ΜΜΕ, είναι γεγονός πως υπάρχει εξαιτίας της εμπόλεμης κατάστασης στη χώρα. Φυσικά, δεν θα πρέπει να υφίσταται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας».
Τι λένε οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ζελένσκι;
«Για την ώρα δεν έχουμε δει κάποια συγκεκριμένη αντίδραση και, γενικά, δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι αντίπαλοί του. Υπάρχει ο πρώην πρόεδρος Πετρό Ποροσένκο, ο οποίος, πριν από τις τελευταίες δηλώσεις του Τραμπ, είχε ασκήσει κριτική στην ομάδα του Ζελένσκι για την αποτυχία της επικοινωνίας με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση.
Υπάρχει και ο πρώην διοικητής του ουκρανικού στρατού Βαλέρι Ζαλούζνι, ο πιθανός αντίπαλος τον οποίο φοβάται περισσότερο από όλους ο Ζελένσκι. Ωστόσο ο ίδιος δεν έχει εκφράσει ακόμη κάποιες πολιτικές φιλοδοξίες. Υπάρχει το σενάριο να μην είναι υποψήφιος στις πρώτες εκλογές μετά τον πόλεμο και να λάβει μέρος στις επόμενες, αν και δεν είναι σαφές τι στήριξη θα μπορούσε να έχει εκείνη τη στιγμή. Πάντως τώρα, που όλοι οι Ουκρανοί πρέπει να είναι ενωμένοι γύρω από τον πρόεδρο και τον διοικητή του στρατού, όπως όταν εισέβαλε η Ρωσία, θεωρώ ότι όλοι οι ουκρανοί πολιτικοί θα επιδείξουν αλληλεγγύη».
Πώς αντιδρά η ουκρανική κοινωνία απέναντι σε όσα συμβαίνουν;
«Με ανησυχία. Μέσα σε τρία χρόνια πολέμου έχει δημιουργηθεί μια εικόνα για το πώς λειτουργούν τα πράγματα και μέσα σε αυτήν οι ΗΠΑ είναι ένας πυλώνας στον οποίο βασίζεται η ασφάλεια. Τώρα που αυτός ο πυλώνας κλονίζεται, όλοι ανησυχούν. Συζητούν τι θα γίνει αν οι ΗΠΑ προδώσουν την Ουκρανία, αν την παραδώσουν στη Ρωσία ή αν σταματήσουν τη στρατιωτική βοήθεια.
Θεωρώ ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πλήρης παύση της προμήθειας όπλων επειδή ο Τραμπ θέλει να μείνει στην Ιστορία ως πολιτικός ο οποίος επέλυσε σημαντικά προβλήματα και όχι ως ο άνθρωπος ο οποίος έχασε τον Ψυχρό Πόλεμο, που ναι μεν τελείωσε πριν από 35 χρόνια με νίκη των ΗΠΑ, αλλά τώρα υπάρχει η αίσθηση ότι το φάντασμά του ξαναγεννήθηκε».
Πώς θεωρούν ότι θα λήξει ο πόλεμος οι Ουκρανοί;
«Υπάρχει κατανόηση ότι δεν θα καταφέρουμε να επιστρέψουμε στα σύνορα του 1991. Παρόλο που δεν επιθυμεί την παράδοση εδαφών στη Ρωσία, η πλειονότητα των Ουκρανών είναι έτοιμη να δεχθεί την προσωρινή κατοχή μέρους των ουκρανικών εδαφών και τη μελλοντική ανάκτησή τους, με διπλωματικά μέσα ή όπως προκύψει στο μέλλον. Φυσικά κανένας δεν ξέρει από πού θα περνά η διαχωριστική γραμμή, ωστόσο είναι προφανές ότι η Ουκρανία δεν είναι έτοιμη να δώσει τη Ζαπορίζια ή τη Χερσώνα στη Ρωσία. Επομένως θα είναι περίπου στη γραμμή του μετώπου, όπως συμβαίνει στις συγκρούσεις που δεν λήγουν με διαρκή ειρήνη, με πιθανή εξαίρεση την ανταλλαγή μέρους της περιφέρειας του Χαρκόβου με την περιοχή της Σούτζα στη ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ.
Από εκεί και πέρα μένει ανοιχτό το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας. Η Ρωσία απορρίπτει τελείως την πιθανότητα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ενώ γίνεται μεγάλη συζήτηση για την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης. Η Ευρώπη λέει ότι θα μπορούσε να στείλει κάποιον αριθμό στρατιωτών, όχι όμως στην πρώτη γραμμή. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως δεν θα μιλάμε για αποτελεσματικό μηχανισμό κατάπαυσης του πυρός. Χρειάζονται πρωτοποριακές λύσεις».
Πώς εκτιμάτε τη θέση της Ευρώπης;
«Χωρίς καμία αμφιβολία, οι Ευρωπαίοι κατάλαβαν ότι ο κόσμος άλλαξε και ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι εύθραυστη. Για πολλές δεκαετίες βασίζονταν στο ότι η Ρωσία δεν ήταν πλέον εχθρός και ότι, αν χρειαζόταν, οι ΗΠΑ θα προστάτευαν την Ευρώπη. Τώρα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η Ουκρανία είναι το κλειδί για την ασφάλεια της ηπείρου και ότι, αν δεν αντέξει, όχι μόνο ο Πούτιν μπορεί να εισβάλει και σε άλλες χώρες αλλά θα καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ενότητας και αλληλεγγύης. Δηλαδή, θα κινδυνεύσουν όλες οι κατακτήσεις των τελευταίων 80 ετών».
