Σε μια εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) έχει μετατραπεί από αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας σε στρατηγικό πεδίο μάχης για τις ισχυρότερες εταιρείες τεχνολογίας του πλανήτη, η Meta του Μαρκ Ζάκερμπεργκ κάνει μια επιθετική επιστροφή. Εχοντας μείνει πίσω στον αγώνα απέναντι σε εταιρείες όπως η OpenAI, η Google DeepMind και η Anthropic, ο ιδρυτής του Facebook και ιδιοκτήτης του Instagram και του WhatsApp επενδύει τώρα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια – όχι μόνο σε υπολογιστικές υποδομές, αλλά κυρίως σε ανθρώπινο κεφάλαιο.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η Meta δημιούργησε μια νέα μονάδα υπό την ονομασία Meta Superintelligence Labs και προχώρησε σε ένα σαρωτικό κύμα προσλήψεων, συγκεντρώνοντας μερικά από τα πιο προβεβλημένα ονόματα στον χώρο της ΤΝ.
Πρώτος στην ομάδα, ο Αλεξάντρ Γουάνγκ, πρώην CEO της Scale AI, τον οποίο ο Ζάκερμπεργκ κατάφερε να προσελκύσει όχι μόνο με τεράστιο οικονομικό πακέτο, αλλά και με την εξαγορά της εταιρείας του έναντι 14,3 δισ. δολ.
Η Meta δεν δίστασε να επενδύσει και στην απόκτηση της NFDG, της επενδυτικής εταιρείας που ίδρυσαν οι Νατ Φρίντμαν και Ντάνιελ Γκρος, οι οποίοι πλέον ηγούνται του Applied AI τομέα. Ανάμεσα στα νεοαποκτηθέντα στελέχη βρίσκουμε ερευνητές που συνέβαλαν στην ανάπτυξη των GPT-4o, Gemini και ChatGPT, αλλά και πρώην επικεφαλής κρίσιμων ομάδων σε Apple, Google, OpenAI και Anthropic. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα;
Ο Ρουόμινγκ Πανγκ, πρώην επικεφαλής των foundation models της Apple, ο οποίος εγκατέλειψε τον κολοσσό του Κουπερτίνο για να ενταχθεί στη Meta, υπογράφοντας ένα πολυετές συμβόλαιο που φέρεται να υπερβαίνει τα 200 εκατ. δολ. – όταν οι ετήσιες απολαβές του βαθύπλουτου CEO της Apple Τιμ Κουκ (μόλις) αγγίζουν τα 75 εκατ. δολ. Στον αντίποδα, η άρνηση της Μίρα Μουράτι, πρώην CTO της OpenAI και ιδρύτριας της startup Thinking Machines Lab, στη γενναιόδωρη πρόταση του 1 δισ. δολ. από τον ίδιο τον Ζάκερμπεργκ. Παρόμοια ήταν και η απόκριση των μελών της ομάδας της στα πακέτα εκατομμυρίων που στρώθηκαν στα πόδια τους από το αφεντικό της Μeta.
Η Meta υπόσχεται συνολικές αποδοχές που ξεπερνούν τα 100 εκατ. δολ. σε κάποιες περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων μπόνους και μετοχών. Τα ποσά αυτά έχουν προκαλέσει αντιδράσεις ακόμη και στους κόλπους των ανταγωνιστών: η OpenAI, η οποία έχει χάσει τουλάχιστον 10 κορυφαία στελέχη προς τη Meta, κυκλοφόρησε εσωτερικό σημείωμα με το οποίο δεσμεύεται να «επαναξιολογήσει» το σύστημα αποδοχών της. Το ίδιο ισχύει και για την Google DeepMind, η οποία βλέπει τώρα σημαντικά «κεφάλια» όπως ο Τζακ Ρέι (Gemini), ο Πέι Σουν (Waymo & Gemini) και ο Γιόχαν Σάλκβικ (ειδικός σε θέματα speech recognition) να εγκαταλείπουν την εταιρεία. Οι νεοπροσληφθέντες λαμβάνουν μπόνους υπογραφής, τον μισθό που έχουν συμφωνήσει και μετοχές της Meta, σύμφωνα με το Bloomberg.
Κι όμως, όπως μας υπενθυμίζει η πρόσφατη ιστορία, αυτές οι αστρονομικές αμοιβές δεν συνεπάγονται αναγκαστικά επιτυχία. Από τους πολλούς χρυσοπληρωμένους που απέτυχαν στη Wall Street πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, μέχρι την καταστροφική επιλογή του super-agent Μάικλ Οβιτζ από την Disney, με αμοιβή 140 εκατομμυρίων δολαρίων (έμεινε μόλις 14 μήνες), ή το πώς η Yahoo! έκλεψε τον Ενρίκε ντε Κάστρο, αστέρι της Google, αντί 60 εκατομμυρίων δολαρίων και αυτός άντεξε εκεί μόλις ένα 15μηνο, η προσέγγιση «εξαγοράζω ταλέντα» δεν εγγυάται πάντα την ύψιστη απόδοση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στον χώρο της τεχνολογίας, όπου η δημιουργικότητα και η καινοτομία εξαρτώνται από κουλτούρες συνεργασίας και έμπνευσης, όχι μόνο από τις ξεχωριστές ιδιοφυΐες.
(Εξ)αγοράζοντας το μέλλον
Πρόσφατη εσωτερική αναφορά από ερευνητή της ίδιας της Meta κάνει λόγο για «μεταστατικό καρκίνο» στην εσωτερική κουλτούρα της εταιρείας, αναφερόμενος σε φόβο, αναποφασιστικότητα και αδύναμη ηγεσία.
Ακόμη και αν οι νέες προσθήκες φέρουν μαζί τους τεχνογνωσία αιχμής, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες καλούνται να εργαστούν παίζουν καθοριστικό ρόλο. Η καινοτομία σπάνια ευδοκιμεί μέσα σε περιβάλλοντα τοξικότητας και εσωτερικής ανασφάλειας.
Δεν είναι τυχαίο πως πολλές από τις πιο εντυπωσιακές εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη τα τελευταία χρόνια προέρχονται από νεοφυείς επιχειρήσεις, μικρές ερευνητικές ομάδες ή open-source κοινότητες. Οι πραγματικές τομές προκύπτουν από ανθρώπους που πειραματίζονται ελεύθερα, όχι από όσους εργάζονται σε οργανισμούς που λειτουργούν με λογική εταιρικής στρατηγικής και μετρούν την επιτυχία με Βασικούς Δείκτες Απόδοσης (KPIs) και χρηματιστηριακή αξία.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο εάν η Meta θα προλάβει τους ανταγωνιστές της, αλλά αν μπορεί να γίνει κάτι περισσότερο από έναν απλό μιμητή τους. Η εταιρεία επενδύει ήδη τεράστια ποσά σε υπολογιστική ισχύ, με στόχο να διαθέτει 600.000 GPUs μέχρι το τέλος του 2025. Αναπτύσσει τη σειρά LlaMA (Large Language Model Meta AI), με το LlaMA 3 να έχει κυκλοφορήσει τον Απρίλιο και το LlaMA 4 ήδη να βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η στρατηγική της να δώσει ανοιχτό κώδικα (open-weight) στα μοντέλα της, σε αντίθεση με την «κλειστή» προσέγγιση της OpenAI, έχει ήδη κερδίσει συμμάχους στην ερευνητική κοινότητα. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι φωνές που προειδοποιούν για τους κινδύνους που ενέχει η ελεύθερη κυκλοφορία τόσο ικανών μοντέλων, ιδίως σε ζητήματα ασφαλείας, παραπληροφόρησης και deepfakes.
Ταυτόχρονα, η Meta εξακολουθεί να εξαρτάται οικονομικά από τις διαφημίσεις που προβάλλει μέσα από τις πλατφόρμες της. Επομένως, η μαζική είσοδός της στην εποχή της AI μπορεί να είναι και ένας τρόπος να διασώσει το επιχειρηματικό της μοντέλο – ή και να το επανεφεύρει.
Ισως ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, όπως διαβάσαμε στο «Fortune», θα έπρεπε να θυμηθεί τους στίχους των Beatles: «Money can’t buy me love» – ούτε και την πραγματική καινοτομία. Οι μεγάλοι εφευρέτες της Iστορίας σπάνια αποκόμισαν υλικά κέρδη από τις δημιουργίες τους. Ο Τιμ Μπέρνερς-Λι δεν έβγαλε ούτε ένα σεντ από το Διαδίκτυο. Ο εφευρέτης του post-it Σπένσερ Σίλβερ έμεινε στη σκιά των συνεργατών του.
Ο δημιουργός του κινητού τηλεφώνου Μάρτιν Κούπερ ποτέ δεν αποζημιώθηκε αναλόγως. Ισως, λοιπόν, ο δρόμος προς την κυριαρχία που οραματίζεται η Meta δεν περνάει αποκλειστικά μέσα από μπόνους εκατομμυρίων, αλλά από την οικοδόμηση ενός περιβάλλοντος στο οποίο η ελευθερία, η καινοτομία και η συνεργασία δεν αγοράζονται, αλλά καλλιεργούνται.
