Ματίας Κλουμ: «Η οικολογική κρίση δεν είναι μόνο περιβαλλοντική, αλλά και βαθιά πολιτισμική και ηθική»

Ισως να μη γνωρίζατε πως τον Απρίλιο του 2024 το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας άλλαξε, καθώς – με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων – εγένετο το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, το οποίο προσεγγίζει το κοινό της Αθήνας ανανεωμένο και με ιδιαίτερα εξωστρεφή διάθεση. Στις 12 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια μιας εξόχως ενδιαφέρουσας διαδραστικής έκθεσης με τίτλο «Βιοποικιλότητα.

Ολα συνδέονται», η οποία αποκωδικοποιεί τον όρο αυτόν που τόσο μας αφορά και αξιοποιώντας σύγχρονα οπτικά και απτικά μέσα, με ολογραμματικές και πανοραμικές προβολές, εντυπωσιακές παραγωγές αλλά και με φυσικά εκθέματα, μας βοηθά να καταλάβουμε ποιο νήμα ενώνει όλα τα πλάσματα που ζουν σε αυτόν τον πλανήτη.

Στις 15 και 16 Νοεµβρίου η είσοδος στο Μουσείο θα είναι δωρεάν και θα πραγµατοποιηθούν οργανωµένες ξεναγήσεις για µικρούς και µεγάλους, ενημερωτική εκδήλωση για το ευρύ κοινό με θέμα τη βιοποικιλότητα, εργαστήρια STEAM και εικαστικά εργαστήρια για παιδιά.

Πέραν όλων αυτών, το σημαντικό ίδρυμα ξεκίνησε και μια συνεργασία με τον διεθνούς φήμης φωτογράφο και κινηματογραφιστή Ματίας Κλουμ (πολλά από τα εξώφυλλα του «National Geographic» που έχετε αγαπήσει φέρουν την υπογραφή του).

Ο Σουηδός με τους περισσότερους από 700.000 followers στο Instagram παρευρέθηκε μάλιστα στην Ελλάδα πριν από λίγες ημέρες προκειμένου να απευθυνθεί στους φίλους και υποστηρικτές του Μουσείου. Με αυτή την αφορμή το ΒΗΜΑgazino συνομίλησε μαζί του.

Κύριε Κλουμ, σε τι συνίσταται η συνεργασία σας με το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή και ποιος είναι ο σκοπός της;

«Η συνεργασία μας βασίζεται σε μια κοινή πεποίθηση: ότι η επιστήμη, η τέχνη και η αφήγηση μπορούν να λειτουργήσουν ως ισχυροί καταλύτες ευαισθητοποίησης και αλλαγής. Μαζί, θα δημιουργήσουμε εμπειρίες που θα συγκινούν ενώ θα εμβαθύνουν στην κατανόηση του φυσικού κόσμου και της θέσης μας μέσα σε αυτόν.

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, έδωσα μια εναρκτήρια διάλεξη στην Αθήνα, όπου μίλησα για τη διαδρομή μου ως καλλιτέχνη, φωτογράφου και κινηματογραφιστή, από τις πρώτες αποστολές μου μέχρι τη σημερινή δουλειά μου γύρω από τη βιοποικιλότητα και τη διασυνδεσιμότητα της ζωής.

Παρουσίασα εικόνες, φιλμ και σκέψεις από διάφορα projects που εξερευνούν το πώς η οπτική αφήγηση μπορεί να αποκαλύψει τόσο την ομορφιά όσο και την ευαλωτότητα του πλανήτη μας. Ο σκοπός είναι να πυροδοτήσουμε την ενσυναίσθηση και την περιέργεια, να ξαναζωντανέψουμε το αίσθημα του θαυμασμού και να θυμίσουμε πως η οικολογική κρίση δεν είναι μόνο περιβαλλοντική, αλλά και βαθιά πολιτισμική και ηθική».

Οταν κοιτάζετε μέσα από τον φακό σας, σκέπτεστε τη φύση ως υποκείμενο, ως συνεργάτη ή ως καθρέπτη;

«Οταν κοιτάζω μέσα από τον φακό, δεν βλέπω απαραίτητα τη φύση ως ένα ξεχωριστό υποκείμενο, βλέπω τους τρόπους με τους οποίους συνδέονται τα πάντα. Τα δάση, οι ωκεανοί, τα πλάσματα μπροστά μου δεν είναι αντικείμενα προς αποτύπωση, αλλά καθρέπτες που αντανακλούν από τι είμαστε φτιαγμένοι, από πού προερχόμαστε και τι έχουμε ξεχάσει.

Το καθήκον μου είναι να την ακούσω, να αφουγκραστώ τον παλμό της και να μεταφράσω αυτόν τον σιωπηλό διάλογο σε φως. Με αυτή την έννοια, κάθε εικόνα γίνεται ταυτόχρονα ένα πορτρέτο της Γης και ένα αυτοπορτρέτο της κοινής μας ύπαρξης».

Εχετε μιλήσει για την ομορφιά ως ηθική δύναμη. Σε έναν κόσμο κορεσμένο από εικόνες καταστροφής, πώς χρησιμοποιείτε την ομορφιά όχι ως αισθητική προσέγγιση, αλλά ως εργαλείο αφύπνισης της ενσυναίσθησης;

«Για μένα, η ομορφιά δεν είναι διαφυγή από την πραγματικότητα, αλλά ένας τρόπος να εισέλθεις σε αυτήν. Σε μια εποχή όπου περιβαλλόμαστε από εικόνες κατάρρευσης και απελπισίας, η ομορφιά μπορεί να ξυπνήσει πάλι τις αισθήσεις μας – μας αφοπλίζει, μας προσκαλεί να νιώσουμε πριν κρίνουμε.

Μέσα από αυτήν, προσπαθώ να οδηγήσω στην ενσυναίσθηση, να μας υπενθυμίσω πως ό,τι είναι λεπτό και εύθραυστο στη φύση είναι και ιερό μέσα μας. Η ομορφιά δεν είναι στολίδι, είναι μια μορφή αλήθειας που μας βοηθά να θυμηθούμε τι διακινδυνεύουμε να χάσουμε και τι πρέπει να προστατεύσουμε».

Από τα τροπικά δάση του Βόρνεο μέχρι τις σαβάνες της Αφρικής, το έργο σας έχει αποτυπώσει την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στον άνθρωπο και τα οικοσυστήματα. Ποια ήταν η πιο μεταμορφωτική στιγμή στο πεδίο, εκείνη που άλλαξε τον τρόπο που βλέπετε τον ρόλο σας ως αφηγητή;

«Υπήρξαν πολλές τέτοιες στιγμές, αλλά μία που μου έρχεται αμέσως στον νου είναι από τα δάση του Βόρνεο. Παρατηρούσα μια μητέρα ουρακοτάγκο να κρατά στην αγκαλιά της το μωρό της, ψηλά στο δάσος, πάνω από το έδαφος, σε μια ήσυχη σκηνή τρυφερότητας και αντοχής.

Εχω περάσει χρόνια έτσι, καθισμένος σε δέντρα απέναντι από άγρια ζώα, παρατηρώντας, ακούγοντας, περιμένοντας. Με τον καιρό ένιωσα πως δεν ήμουν απλώς θεατής του κόσμου τους, αλλά προσκεκλημένος σε αυτόν.

Αυτό με άλλαξε. Ο ρόλος μου δεν ήταν πλέον να καταγράφω, αλλά να μεταφράζω, να δίνω συναισθηματική και οπτική μορφή στους εύθραυστους δεσμούς που ενώνουν όλα τα έμβια όντα. Από τότε η αφήγηση είναι στα μάτια μου μια γέφυρα ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε και αυτό που νιώθουμε, ανάμεσα στη σκέψη και το συναίσθημα».

Ξεκινήσατε να συνεργάζεστε με το «National Geographic» τη δεκαετία του 1990, πολύ πριν η περιβαλλοντική φωτογραφία γίνει αυτόνομο είδος. Αν κοιτάξετε πίσω, πώς έχει εξελιχθεί η γλώσσα της φωτογραφίας της φύσης και πώς έχει αλλάξει το δικό σας «λεξιλόγιο»;

«Οταν άρχισα να δουλεύω με το “National Geographic”, η γλώσσα της φωτογραφίας περιστρεφόταν συχνά γύρω από την εξερεύνηση, την τεκμηρίωση του σπάνιου, του άγριου, του μακρινού. Με τον καιρό, καθώς η ευθραυστότητα του πλανήτη έγινε αδύνατο να αγνοηθεί, αυτή η γλώσσα εξελίχθηκε.

Επαψε να αφορά τόσο το “να δεις τον κόσμο” και έγινε περισσότερο “να κατανοήσεις τη θέση σου μέσα του”. Το δικό μου “λεξιλόγιο” και η οπτική μου γλώσσα μετατοπίστηκαν νωρίς

– από την περιγραφή στην ερμηνεία, από το καθαρά φωτογραφικό στο οπτικό και ποιητικό, από την παρατήρηση στη δημιουργία. Σήμερα, δεν προσπαθώ μόνο να δείξω πώς φαίνεται η φύση, αλλά πώς βιώνεται: τον ρυθμό της, τη σιωπή της, την ευαλωτότητά της, την ανθεκτικότητά της.

Βλέπω τις εικόνες ως ζωντανές μεταφορές, ως τρόπους για να θυμόμαστε ότι κάθε τοπίο, κάθε είδος είναι, με έναν τρόπο, ένα πορτρέτο του ίδιου μας του εαυτού».

Το έργο σας έχει τις ρίζες του στην επιστήμη, αλλά είναι εμποτισμένο με ποίηση. Πώς συνδυάζετε την ανάγκη τεκμηρίωσης με τη συναισθηματική αλήθεια μιας εικόνας;

«Η επιστήμη μού δίνει τη δομή, τη γνώση, την ακρίβεια, τον σεβασμό προς την αλήθεια. Αλλά το συναίσθημα δίνει στο έργο τον παλμό του. Δεν τα βλέπω ως αντίθετα, αλλά ως δύο μισά της ίδιας γλώσσας. Τα γεγονότα μάς λένε τι είναι κάτι· το συναίσθημα μας αποκαλύπτει γιατί έχει σημασία.

Οταν και τα δύο συνυπάρχουν, όταν η ακρίβεια συναντά την ποίηση, η εικόνα μπορεί να υπερβεί την απλή τεκμηρίωση και να γίνει μια αποκάλυψη, μια στιγμή κοινής κατανόησης ανάμεσα στον θεατή και τον ζωντανό κόσμο».

Εχετε πει αρκετές φορές πως είναι αδύνατο να προστατεύσουμε κάτι που δεν αγαπάμε – και αδύνατο να αγαπήσουμε κάτι που δεν γνωρίζουμε. Ποιον ρόλο μπορεί να παίξει η φωτογραφία στο να ξυπνήσει πάλι μέσα μας τον θαυμασμό για τον φυσικό κόσμο;

«Η φωτογραφία μπορεί να μας βοηθήσει να θυμηθούμε. Σε έναν κόσμο μουδιασμένο από τους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης ζωής και την τόση φασαρία, μια εικόνα μπορεί να τα επιβραδύνει όλα, να μας κάνει να νιώσουμε ξανά.

Πιστεύω ότι η φωτογραφία μπορεί να ξαναξυπνήσει το αίσθημα του δέους, όχι μέσω μιας θεαματικής εικόνας, αλλά μέσω της οικειότητας, επιτρέποντάς μας να αισθανθούμε τον παλμό της ζωής σε ένα άλλο ον, σε ένα άλλο τοπίο.

Οταν κοιτάζουμε κάτι έχοντας συμπόνια, η γνώση ακολουθεί, και όταν η γνώση διαποτίζεται από αγάπη η προστατευτικότητα γίνεται φυσική αντίδραση. Ελπίζω οι εικόνες μου να λειτουργούν ως ήσυχες προσκλήσεις να έρθουμε πιο κοντά, να νιώσουμε πιο βαθιά, να ερωτευτούμε ξανά τον κόσμο».

Στα projects σας συνεργάζεστε στενά με βιολόγους, περιβαλλοντολόγους και αυτόχθονες κοινότητες. Πώς αυτές οι συναντήσεις διαμορφώνουν τα αφηγηματικά εργαλεία σας και τι έχετε μάθει από τους ανθρώπους που ζουν πιο κοντά στη γη;

«Αυτές οι σχέσεις με κρατούν προσγειωμένο και δίνουν νόημα στη δουλειά μου. Η στενή συνεργασία με επιστήμονες, όπως ο Γιόχαν Ρόκστρομ, με περιβαλλοντολόγους και με αυτόχθονες κοινότητες μου έχει διδάξει ότι η γνώση δεν είναι ποτέ μονοδιάστατη· ρέει ανάμεσα στα δεδομένα, την εμπειρία, τη διαίσθηση και τον σεβασμό.

Οι άνθρωποι που ζουν πιο κοντά στη γη βλέπουν τα πράγματα συχνά με μια σοφία που εμείς έχουμε ξεχάσει, ο τρόπος με τον οποίο κατανοούν τι σημαίνει ισορροπία και αμοιβαιότητα διαρκώς αναδιαμορφώνει τον δικό μου τρόπο να αφηγούμαι ιστορίες.

Σε επίπεδο ηθικής, αυτό σημαίνει να επιβραδύνεις, να ακούς πρώτα, να κερδίζεις την εμπιστοσύνη. Σημαίνει να αποτυπώνεις όχι μόνο την ομορφιά, αλλά και την αξιοπρέπεια, όχι μόνο τα τοπία, αλλά και τις σχέσεις.

Ο σκοπός μου ως καλλιτέχνη και αφηγητή είναι να γεφυρώνω αυτούς τους κόσμους, ώστε κάθε εικόνα να γίνεται μέρος μιας κοινής προσπάθειας φροντίδας για τον πλανήτη από τον οποίο όλοι εξαρτιόμαστε».

Οι εικόνες σας αποπνέουν γαλήνη, ωστόσο συχνά προέρχονται από τόπους σημαδεμένους από την απώλεια – αποψιλωµένα δάση, πάγους που λιώνουν, αφανισµένα είδη. Πώς διατηρείτε την ελπίδα σας ενώ γίνεστε μάρτυρας της καταστροφής όσων αγαπάτε περισσότερο;

«Η ελπίδα μου έχει τις ρίζες της στην εμπειρία. Ναι, γίνομαι μάρτυρας της απώλειας – των λιωμένων πάγων στην Αρκτική, των νεκρών κοραλλιογενών υφάλων στις Μαλδίβες, της αποψίλωσης του Αμαζονίου – αλλά γίνομαι επίσης μάρτυρας της ανθεκτικότητας και της αντοχής, καθημερινά, σε ό,τι αφορά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους.

Σε απομακρυσμένα χωριά, σε παράκτιες κοινότητες, στα πρόσωπα εκείνων που ήδη βιώνουν την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής βλέπω δύναμη, δημιουργικότητα και βαθιά σοφία. Αυτό έχει να κάνει και με τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια και το κοινό μέλλον της ανθρωπότητας.

Τα έργα μου βασίζονται στην εύθραυστη αλληλεξάρτηση βιολογικής και πολιτισμικής ποικιλίας του πλανήτη – και στο γεγονός ότι η φύση έχει τεράστια ικανότητα να επουλώνεται, εφόσον της το επιτρέψουμε.

Η δημιουργία αυτών των εικόνων με βοηθά να διατηρώ την ελπίδα, γιατί κάθε ιστορία που αφηγούμαστε με ενσυναίσθηση μπορεί να μας φέρει πάλι κοντά. Κάθε πράξη επίγνωσης είναι ένα βήμα προς την αποκατάσταση – τόσο για τη Γη όσο και για εμάς τους ίδιους».

Η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει τη φωτογραφία: drones, Τεχνητή Νοημοσύνη, ψηφιακή επεξεργασία. Πόσο σας έχει επηρεάσει;

«Η τεχνολογία έχει αλλάξει το τι είναι εφικτό, αλλά όχι το τι έχει σημασία. Τα drones, η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα νέα εργαλεία απεικόνισης μπορούν να ανοίξουν προοπτικές που πριν ήταν απρόσιτες. Τα χρησιμοποιώ κι εγώ, αλλά μόνο όταν ενισχύουν την αυθεντικότητα, όχι όταν την αντικαθιστούν.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι για μένα σαν το auto-tune για τους μουσικούς ή μια αυτοματοποιημένη κουζίνα για έναν σεφ: χρήσιμη στο σωστό πλαίσιο, αλλά αν υποκαταστήσει τη δεξιοτεχνία, κάτι ουσιαστικό χάνεται.

Πολλοί μεγάλοι δημιουργοί – στην τέχνη, τη μουσική ή τη γαστρονομία – εκτιμούν τις ατέλειες, την απρόβλεπτη υφή της ανθρώπινης εμπειρίας. Αυτά τα στοιχεία χτίζουν εμπιστοσύνη. Ο δικός μου ρόλος ήταν πάντα να μαρτυρώ, όχι να κατασκευάζω.

Η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει το όραμά μας, αλλά δεν πρέπει ποτέ να διαβρώνει την ακεραιότητα. Η συναισθηματική και ηθική αλήθεια μιας εικόνας είναι αυτή που συνδέει την τέχνη με την επιστήμη και την αφήγηση και αυτή η αλήθεια οφείλει να παραμένει ανθρώπινη».

Εχετε περάσει δεκαετίες ταξιδεύοντας συνεχώς σε όλες τις ηπείρους. Τι σημαίνει για εσάς η λέξη «σπίτι» σήμερα;

«Επειτα από τόσα χρόνια ταξιδιών, συνειδητοποίησα πως το “σπίτι” δεν είναι ένας σταθερός τόπος, αλλά η κατάσταση του ανήκειν. Εχω κοιμηθεί κάτω από θόλους τροπικών δασών, πάνω στα ίδια τα δέντρα, πάνω σε πάγο, σε ερήμους, σε αναρίθμητες πόλεις, χωριά και μικρούς νομαδικούς καταυλισμούς κυνηγών, και το καθένα από αυτά τα μέρη, για μια στιγμή, το ένιωσα σαν σπίτι. Αυτό που τα συνδέει όλα είναι η αίσθηση ότι είσαι παρών, ο συντονισμός με τη ζωή γύρω σου. Την ίδια στιγμή, έμαθα να εκτιμώ την πιο ήσυχη μορφή του σπιτιού: την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους δύο υπέροχους – ενηλίκους πια – γιους μου, τη γάτα μου. Αυτές οι σχέσεις με γειώνουν, μου θυμίζουν ποιος είμαι πέρα από το πλαίσιο των ταξιδιών και της δουλειάς. Το σπίτι, για μένα, είναι εκεί όπου νιώθω συνδεδεμένος».

Αν μπορούσατε να αφήσετε ένα μήνυμα στη νέα γενιά φωτογράφων, ποιο θα ήταν αυτό σχετικά με το καθήκον μας απέναντι στον πλανήτη;

«Κατά τη γνώμη μου, η φωτογραφία – όπως κάθε μορφή τέχνης – δεν αφορά απλώς το να βλέπεις, αλλά το να γίνεσαι μάρτυρας μιας στιγμής. Η κάμερα είναι ένα εργαλείο, αλλά το πραγματικό όργανο είναι η συνείδηση, καθοδηγούμενη από επίγνωση, συγχρονισμό και παρουσία. Το να δημιουργείς ουσιαστική δουλειά σημαίνει να είσαι απόλυτα ζωντανός μέσα στη στιγμή, να ακούς πριν καδράρεις, να νιώθεις πριν πατήσεις το κουμπί. Το καθήκον μας δεν είναι απλώς να καταγράφουμε την ομορφιά, αλλά να την υπερασπιζόμαστε: να μεταφράζουμε τις σιωπηλές ιστορίες της ζωής σε εικόνες που αφυπνίζουν την ενσυναίσθηση και τον σεβασμό. Στη νέα γενιά φωτογράφων θα έλεγα: “Να παραμείνετε περίεργοι, ταπεινοί και πιστοί στο αληθινό. Η τεχνολογία θα εξελίσσεται, αλλά η ευαισθησία και η ακεραιότητα θα έχουν πάντα μεγαλύτερη αξία. Αν η δουλειά σας μπορέσει να κάνει κάποιον να νιώσει ότι ανήκει σε αυτόν τον πλανήτη, τότε ήδη συμμετέχετε στη θεραπεία του”».

Η φίλη σας Τζέιν Γκούντολ έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Θα θέλατε να μοιραστείτε την πιο ζωντανή ανάμνησή σας από εκείνη;

«Είχα την τύχη να αποκαλώ την Τζέιν φίλη μου. Αυτό που θυμάμαι πιο έντονα δεν είναι μόνο η σοφία της, αλλά η μοναδική γνώση και εμπειρία της – και η ελαφρότητα με την οποία κουβαλούσε τόσο βάθος. Λάτρευα τη συντροφιά της, το χιούμορ της, την αταλάντευτη ακεραιότητά της είτε ήμασταν μαζί επί σκηνής δίνοντας ομιλίες, είτε κάναμε συνεντεύξεις, είτε δουλεύαμε πάνω στο κοινό μας βιβλίο. Είχε αυτή τη σπάνια ικανότητα να κάνει τις πολύπλοκες αλήθειες να μοιάζουν απλές και κάθε άνθρωπο γύρω της να νιώθει ορατός. Ενα βράδυ, όταν οι δύο γιοι μου ήταν ακόμη μικροί, η Τζέιν είχε έρθει στο σπίτι μου για δείπνο. Τους μίλησε για αρκετή ώρα, όχι με διδακτικό τόνο, αλλά ακούγοντας και ρωτώντας τους για τη σχέση τους με τη φύση. Και ύστερα, με τον ήπιο αλλά αταλάντευτο τρόπο της, τους προέτρεψε να υπερασπίζονται πάντα τα ζώα και τον ζωντανό κόσμο. Εκείνη η στιγμή έχει μείνει αξέχαστη σε όλους μας. Η Τζέιν ενσάρκωνε το τι σημαίνει να ενώνεις την επιστήμη με τη συμπόνια, την ευφυΐα με τη σεμνότητα. Μου θύμιζε – και σε όλους όσοι τη γνώριζαν – ότι η έννοια της αληθινής ηγεσίας ξεκινά από την ενσυναίσθηση και την αίσθηση σκοπού».

Πόσο εύκολο είναι σήμερα να ευαισθητοποιηθεί το κοινό σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες;

«Είναι πιο εύκολο και ταυτόχρονα πιο δύσκολο από ποτέ. Πιο εύκολο, γιατί ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν γνωρίζαμε τόσα για τον κόσμο, ούτε ήμασταν τόσο άμεσα συνδεδεμένοι μέσα από τις ψηφιακές πλατφόρμες. Μία και μόνο εικόνα μπορεί να ταξιδέψει σε όλον τον πλανήτη μέσα σε δευτερόλεπτα, φθάνοντας σε κάθε πλευρά της κοινωνίας. Αλλά είναι και πιο δύσκολο, γιατί η προσοχή έχει κατακερματιστεί. Ζούμε σε μια εποχή διαρκούς θορύβου, όπου η ενσυναίσθηση ανταγωνίζεται τη διάσπαση προσοχής και το βάθος συχνά υποχωρεί μπροστά στην ταχύτητα. Εχω δει αυτή τη μετατόπιση μέσα στις δεκαετίες – από τις εκτενείς αφηγήσεις στα περιοδικά του παρελθόντος, στο σημερινό, φρενήρες ψηφιακό τοπίο – κι όμως, η ουσία παραμένει ίδια: η ποιότητα της εικόνας και η ακεραιότητα του ανθρώπου πίσω της έχουν σήμερα μεγαλύτερη σημασία από ποτέ».

Θα περιγράφατε το επάγγελμά σας ως επικίνδυνο; Εργάζεστε κοντά σε ελέφαντες, τίγρεις, πολικές αρκούδες, λεοπαρδάλεις, λιοντάρια και δηλητηριώδη φίδια…

«Υπάρχει σίγουρα ρίσκο σε αυτό που κάνω, όμως δεν θα χαρακτήριζα το επάγγελμά μου επικίνδυνο με την ηρωική έννοια. Ο πραγματικός κίνδυνος βρίσκεται στην απώλεια της συγκέντρωσης. Στο πεδίο, η επίγνωση είναι τα πάντα: να διαβάζεις τον άνεμο, να αφουγκράζεσαι τη γλώσσα του σώματος, να ακούς τον παλμό του τοπίου. Πολλά θηλαστικά και ερπετά μπορούν να αισθανθούν την αδρεναλίνη και τις μικρές χημικές αλλαγές στο σώμα πολύ καλύτερα από εμάς. Γι’ αυτό έχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να κρατά την αδρεναλίνη χαμηλά, να μένω ήρεμος, προσγειωμένος και πλήρως παρών. Είναι ουσιώδες – όχι μόνο για την ασφάλεια, αλλά και για την εμπιστοσύνη. Οταν ένα ζώο δεν αισθάνεται απειλή, μπορείς να πλησιάσεις περισσότερο, να αναπνεύσεις πιο αργά και να γίνεις μάρτυρας στιγμών τόσο οικείων όσο και αυθεντικών. Αυτή η ήρεμη σύνδεση οδηγεί σε καλύτερες φωτογραφίες και… σε καλύτερο κάρμα. Τα περισσότερα ζώα δεν επιζητούν τη σύγκρουση, δίνουν ξεκάθαρα σήματα πολύ πριν αντιδράσουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μάθεις να ακούς και να “διαβάζεις” την κατάσταση. Για μένα, το να είσαι συνειδητά παρών, να έχεις ενσυναίσθηση και καλό timing είναι πολύ πιο σημαντικά από την τόλμη. Οταν αποδέχεσαι τη φύση με τους δικούς της όρους, η γραμμή ανάμεσα στο τι είναι κίνδυνος και τι διάλογος γίνεται ακόμη πιο λεπτή – και πανέμορφη».