Ο Λορέντσο Μπερτέλι πιστεύει ότι το μέλλον της εργασίας θα είναι χειρωνακτικό. Δεν μιλά απαραιτήτως για σκληρές δουλειές που απαιτούν κάματο και ιδρώτα, όπως για παράδειγμα εκείνη του αγρότη, αν και η συλλογιστική του πιθανότατα περιλαμβάνει και αυτές. Ωστόσο, αναφέρεται κυρίως σε εκείνες τις εργασίες που δεν μπορούν να φέρουν σε πέρας η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι αλγόριθμοι. Αυτές για τις οποίες απαιτούνται χέρια, τεχνική, ακρίβεια, εμπειρία, αισθητική και – γιατί όχι; – ψυχή.
Οπως, ας πούμε, η παραγωγή πολυτελών προϊόντων, ρούχων και αξεσουάρ, το πιο πολύτιμο υλικό των οποίων δεν θα είναι απαραιτήτως το ύφασμα ή το δέρμα από το οποίο φτιάχνονται, αλλά η σκέψη και η φαντασία, η προσήλωση και η λεπτομέρεια, η μαστοριά αλλά και η ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον. Αυτές είναι οι αρετές τις οποίες, σύμφωνα με την κοσμοθεωρία του 37χρονου Ιταλού, ποτέ δεν θα καταφέρει ούτε να υποκαταστήσει ούτε, πολύ περισσότερο, να αντικαταστήσει η τεχνολογία.
Τα λόγια του Μπερτέλι έχουν μια βαρύτητα παραπάνω αν υπολογίσει κανείς πως δεν πρόκειται για κάποιον σύγχρονο φιλόσοφο που αμπελοφιλοσοφεί για το μέλλον της εργασίας – αν και παρεμπιπτόντως ο ίδιος έχει πτυχίο στη Φιλοσοφική –, αλλά για τον εκλεκτό και τον διάδοχο της αυτοκρατορίας Prada.
Ο γιος της Μιούτσια Πράντα και του Πατρίτσιο Μπερτέλι, δηλαδή των ανθρώπων που από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 δημιούργησαν το brand που όλοι γνωρίζουμε σήμερα, είναι και εκείνος που θα αναλάβει την ένταξη του οίκου Versace στο χαρτοφυλάκιο της οικογενειακής επιχείρησης έπειτα από την εξαγορά ύψους 1,25 δισ. ευρώ που επισημοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου.
Photo AP
«Ο Τζιάνι (σ.σ.: Βερσάτσε) ήταν ο άνθρωπος που έκανε έναν παραδοσιακά αστικό, εξαιρετικά ελιτίστικο χώρο να “εκραγεί”. (…) Κατά τη γνώμη μου, επρόκειτο για μια επανάσταση αντίστοιχη – τολμώ να πω – με εκείνη που έκανε ο Μάικλ Τζάκσον στη μουσική: πήρε κάτι το εκλεκτικό και το μετέτρεψε σε μαζικά δημοφιλές, λαμπερό και πολιτισμικά μαγνητικό. Η Versace διατηρεί αυτή τη γοητεία μέχρι σήμερα. Και, το σημαντικότερο, λειτουργεί απολύτως συμπληρωματικά προς τις άλλες μάρκες του ομίλου μας – δεν υπάρχει σύγχυση ταυτότητας, ούτε κίνδυνος η μία να επισκιάσει την άλλη. Είναι ένα σύμπαν από μόνη της. Γι’ αυτό και ξεχώριζε μέσα σε μια θάλασσα επιλογών» επισήμανε ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του σχετικά με την απόφαση του ίδιου και των γονιών του να προχωρήσουν στη μεγαλύτερη επένδυση της Prada από της ιδρύσεώς της, το 1913.
Και μάλιστα ρίχνοντας λεφτά σε ένα brand πασίγνωστο και ιστορικό μεν, σε φθίνουσα οικονομική πορεία δε – παρ’ όλο που η αμερικανική εταιρεία Capri Holdings, στην οποία ανήκε ο οίκος Versace από το 2018, προσπάθησε πέρυσι να αναστρέψει την εικόνα του, η οποία φαίνεται πως δεν απηχεί στις νεότερες γενιές, αυξάνοντας τις τιμές των προϊόντων και μειώνοντας τη φαντασμαγορία των ενδυμάτων, οι πωλήσεις σημείωσαν πτώση 20%.
Ομως ο Μπερτέλι ο νεότερος είναι ένας άνθρωπος που θέλει να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο. Γι’ αυτό και εστιάζει περισσότερο στην πληροφορία πως η απόκτηση του οίκου Versace, πέρα από αίγλη και οικονομικούς πονοκεφάλους, προσθέτει στη φαρέτρα της Prada ένα brand που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αγγίζει σε τζίρο τα 700 εκατομμύρια ευρώ. Φρόντισε μάλιστα να διαμηνύσει πως η πατρογονική εταιρεία μπορεί να επωμιστεί και να απορροφήσει τις όποιες απώλειες προκύψουν στο εγγύς μέλλον – το γεγονός πως μόνο το brand Miu Miu, επίσης ιδιοκτησίας Prada, απέφερε για το 2024 1,2 δισ. ευρώ είναι η καλύτερη εγγύηση.
Εξάλλου, πρόθεση της Prada, όπως διευκρίνισε, δεν είναι ούτε να υποσκελίσει ούτε και να μεταλλάξει τον οίκο που ίδρυσε το 1978 ο αείμνηστος Τζιάνι Βερσάτσε στο Μιλάνο. Αλλά πρώτα να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν το modus operandi του και κατόπιν να προβούν σε κινήσεις εσωτερικής αναδιάρθρωσης και αλλαγών στην εικόνα του brand. Ως ειρωνεία της τύχης ακούγεται το γεγονός πως το 1978 ήταν μια χρονιά-ορόσημο και για τον οίκο Prada, που με την απόκτηση του Versace γίνεται μια υπολογίσιμη δύναμη μεταξύ των κολοσσών LVMH του Μπερνάρ Αρνό – που κατέχει ιστορικά ιταλικά brands, όπως Fendi, Bvlgari και Loro Piana – και Kering του Φρανσουά Ανρί Πινό, στην ιδιοκτησία του οποίου ανήκουν τα brands Gucci και Bottega Veneta. Ηταν η εποχή που η Μιούτσια Πράντα πήρε την εταιρεία που ίδρυσε ο παππούς της στα χέρια της και καθοδήγησε την ανάπτυξή της σε παγκόσμιο παίκτη της βιομηχανίας της μόδας.
Photo AFP
Η Prada ή μάλλον Fratelli Prada, όπως ονομαζόταν αρχικά, ιδρύθηκε το 1913 στο Μιλάνο από δύο αδέλφια: τον Μάριο και τον Μαρτίνο Πράντα. Το κατάστημά τους στην περίφημη Galleria Vittorio Emanuele II και τα εμπορεύματά τους – κυρίως δερμάτινα είδη που αρχικά εισήγαν από το εξωτερικό – γιγάντωσαν γρήγορα τη φήμη τους. Αν και ο Μάριο Πράντα ήταν της άποψης πως γυναίκες και επιχειρείν ήταν έννοιες ασύμβατες, μετά τον θάνατό του η επιχείρηση πέρασε στα χέρια της κόρης του Λουίζα και από εκείνη στην κόρη της Μιούτσια.
Βεβαίως, η γυναίκα που σήμερα όλος ο κόσμος γνωρίζει με το μικρό όνομά της ξεκίνησε από διαφορετική αφετηρία και είχε μάλλον άλλα σχέδια για τη ζωή της. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, με διδακτορικό στις Πολιτικές Επιστήμες και σπουδές υποκριτικής στο Piccolo Teatro di Milano, η Μιούτσια Πράντα πήρε μάλλον απρόθυμα τα ηνία της εταιρείας στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Η γνωριμία της και η σχέση ζωής, όπως αποδείχθηκε, με τον Πατρίσιο Μπερτέλι, που είχε τότε δημιουργήσει τη δική του μικρή επιχείρηση δερμάτινων ειδών, αποδείχθηκε καθοριστική.
(AP Photo/Vincent Yu)
Ο δρόμος του Λορέντσο
Σε αυτό το κοσμογονικό δημιουργικά και επιχειρηματικά περιβάλλον, την εποχή που η Prada λάνσαρε τις πρώτες τσάντες διά χειρός Μιούτσια – η ίδια κρατά έως σήμερα τον ρόλο της επικεφαλής σχεδιάστριας και από το 2020 τον μοιράζεται με τον Βέλγο Ραφ Σίμονς – σμιλεύοντας το δόγμα του «made in Italy», ήρθε στον κόσμο ο γιος της Λορέντσο. Ο ίδιος έχει αφηγηθεί πως δεν υπήρχε τίποτα περίεργο ή υπερβολικό στην ανατροφή του. Μεγάλωνε σε παράλληλο χρόνο με το brand. Μολονότι έμοιαζε καταδικασμένος να αναλάβει κάποτε την οικογενειακή επιχείρηση – πλέον είναι καθ’ όλα έτοιμος να «εκτίσει» την ποινή που του «επιβλήθηκε» εκ γενετής –, ο Μπερτέλι ο νεότερος σπούδασε Φιλοσοφία. Αλλά αποφάσισε να μην καταπιαστεί ούτε με το αντικείμενο των σπουδών του ούτε και με εκείνο των γονιών του.
Ούτε καν με το ποδόσφαιρο, άθλημα στο οποίο υπήρξε εξόχως επιδέξιος στην εφηβεία του. Πρυτάνευσε σε εκείνη την εποχή της νεότητάς του η αγάπη του στην ταχύτητα. Για σχεδόν μία δεκαετία ο 37χρονος σήμερα εκτελεστικός διευθυντής του οίκου Prada αφιερώθηκε στους αυτοκινητικούς αγώνες, καταγράφοντας στο παλμαρέ του πλειάδα συμμετοχών στο WRC (World Rally Championship).
Photo Reuters
«Αυτό είναι ένα κομμάτι της ζωής μου που πλέον έχει κλείσει, όμως τότε ήταν το πιο καθοριστικό, γιατί έμαθα πάρα πολλά εκείνη την περίοδο» έχει εξηγήσει ο ίδιος. «Πάντα μου άρεσαν οι μοτοσικλέτες, τα αυτοκίνητα, οι κινητήρες – και η αδρεναλίνη. Ξεκίνησα να αγωνίζομαι απλώς για πλάκα. Εκανα έναν αγώνα, μετά άλλον έναν, δεν πήγε άσχημα, οπότε ήρθε κι άλλος, κι άλλος. Υστερα από έναν χρόνο σχεδόν τα παράτησα, αλλά ο πατέρας μου μού είπε: “Πρέπει να δοκιμάσεις, έστω μία φορά, σοβαρά, για να καταλάβεις πώς είναι να αφοσιώνεσαι ολοκληρωτικά σε έναν στόχο και σε μία κατεύθυνση”. Είπα: “Εντάξει, γιατί όχι;”. Κάποιες χρονιές έλειπα σχεδόν τις 200 μέρες. Δεν είναι όπως η Formula 1, όπου οι αγώνες γίνονται τα Σαββατοκύριακα και μένεις σε πεντάστερα ξενοδοχεία. Το ράλι είναι πολύ διαφορετικό, γιατί σε κρατάει μακριά από το σπίτι σου για μεγαλύτερο διάστημα. Είναι ομαδικό άθλημα: υπάρχει ο οδηγός – εγώ – και ο συνοδηγός, και αγωνίζεσαι 12 ώρες το εικοσιτετράωρο, για τέσσερις συνεχόμενες μέρες, με ελάχιστο χρόνο ξεκούρασης. Είναι ένα μάθημα ζωής, γιατί ακόμη και αν τα κάνεις όλα τέλεια, το αυτοκίνητο μπορεί ξαφνικά να χαλάσει… Υπήρχαν φορές που ήμουν σχεδόν νικητής και προέκυπτε μια μηχανική βλάβη και έχανα. Τότε ήμουν πραγματικά πολύ στενοχωρημένος. Αλλά υπήρχαν και στιγμές που ένιωθα απίστευτα ευτυχισμένος. Είναι μια όμορφη αλληγορία για την ίδια τη ζωή».
Photo AP PRADA SPACE COSTUME
Το 2017 ο Μπερτέλι τράβηξε χειρόφρενο και στάθμευσε στη θέση του επικεφαλής Ψηφιακής Επικοινωνίας της Prada. Ηταν μια δύσκολη δουλειά, αλλά κάποιος έπρεπε να την κάνει. Στην πραγματικότητα, η θέση δημιουργήθηκε για τον ίδιο, όμως εκείνος δεν αναπαύθηκε απλώς στις δάφνες του ως ένα ακόμα «nepo baby». Αναδιάρθρωσε το τμήμα Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ της εταιρείας, ανέλαβε την Εταιρική Ευθύνη προωθώντας ένα πιο ολιστικό μοντέλο που διατρέχει όλα τα τμήματα, κυρίως γνώρισε την Prada μέσα από τους ανθρώπους της. Οχι τη μάνα και τον πατέρα του, αλλά τους χιλιάδες τεχνίτες που εκπαιδεύονται και μαθητεύουν στα εργαστήρια της Prada Academy, ώστε κατόπιν να αναλάβουν να δημιουργούν με τα χέρια τους luxury προϊόντα που ο Μπερτέλι πιστεύει – μάλλον δικαίως – ότι δεν μπορούν να κατασκευάσουν οι μηχανές.
(AP Photo/Antonio Calanni)
Πλέον, με την εξαγορά της Versace από την Prada και τον νευραλγικό ρόλο που θα έχει στη μετάβαση, ο Μπερτέρλι, τον οποίο τα media παρουσίαζαν σαν πρίγκιπα εν αναμονή, κάνει ένα γενναίο βήμα προς τον θρόνο ενός ομίλου επιχειρήσεων με προσωπικό 15.000 υπαλλήλων, κύκλο εργασιών 5,4 δισεκατομμυρίων ευρώ και αμετακίνητη πίστη στην αξία και τη γοητεία των προϊόντων «made in Italy».
