Η άνοδος, η πτώση και η εξιλέωση του Μπόρις Μπέικερ

Γουίμπλεντον, 2 Ιουλίου 1985. Στον τέταρτο γύρο του πιο φημισμένου τουρνουά τένις στον κόσμο, ο 25χρονος Αμερικανός Τιμ Μέιοτ, νούμερο 18 στην παγκόσμια κατάταξη, αντιμετωπίζει έναν άγνωστο 17χρονο γερμανό τενίστα. Ο αγώνας θα έπρεπε να είναι μια τυπική διαδικασία, θεωρητικά η διαφορά ποιότητας είναι κολοσσιαία.

Ωστόσο ο Γερμανός, με όπλο το πανίσχυρο ευθύβολο σερβίς του, ανθίσταται. Και όταν στο τέταρτο σετ τραυματίζεται στον αστράγαλο και κατευθύνεται κουτσαίνοντας προς το φιλέ με την πρόθεση να του σφίξει το χέρι και να εγκαταλείψει, ο Μέιοτ είναι στραμμένος αλλού, δεν τον βλέπει. Ο διαιτητής καθυστερεί να αντιληφθεί τι ακριβώς συμβαίνει, ο μάνατζερ και ο προπονητής του νεαρού παρεμβαίνουν ζητώντας να προσέλθει ο γιατρός του γηπέδου, ο οποίος πράγματι καταφθάνει. Με λίγη ταινία και ένα αντιφλεγμονώδες ο νεόφυτος συνεχίζει – και νικά με 3-2.

Πέντε ημέρες μετά, στον τελικό απέναντι στον Κέβιν Κάρεν, θα σερβίρει 21 άσους και θα κερδίσει πανηγυρικά το τρόπαιο. Το σημείο καμπής όμως ήταν εκείνο το προηγούμενο ματς: «Εγώ ήμουν σε σοκ, απογοητευμένος, το νόημα της χειρονομίας μου ήταν “ως εδώ, αποχωρώ”» έλεγε το 2015 ο Μπόρις Μπέκερ στο «Boris Becker’s Wimbledon – My life and career at the All England Club» (εκδ. Blink).

Σε όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν από τότε, ο νικητής των έξι Grand Slam, των 64 τουρνουά συνολικά και ενός χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου του 1992 αναλογίζεται τακτικά το annus mirabilis του 1985: τον εκτόξευσε στην ελίτ του αθλήματος, αλλά και περιόρισε την εξέλιξή του του πρόσφερε δημοσιότητα, αλλά σε μια ηλικία που δεν μπορούσε να την ελέγξει του παρείχε χρήματα, αλλά όχι και την ευθυκρισία να τα διαχειριστεί.

• Οι αυταρχικοί γονείς του τένις – Δεν είναι μόνο ο Τσιτσιπάς

Στα 57 του σήμερα, έχοντας ζήσει τα πλούτη και τη χρεοκοπία, τη δόξα και τη δυσφήμηση, τη χλιδή και τη φυλακή, ο Μπόρις Μπέκερ είναι για τρίτη φορά παντρεμένος, περιμένει το πέμπτο του παιδί, εκδίδει έναν δεύτερο τόμο απομνημονευμάτων και δηλώνει ότι κάνει ένα νέο ξεκίνημα.

Η αγωνιστική πορεία

Παιδί-θαύμα του αθλήματος, που κέρδισε τον πρώτο του τίτλο σε ηλικία 6 ετών, ο Μπέκερ είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον των μάνατζερ από τα 15 του. Διάφοροι γύροι διαπραγματεύσεων διεξήχθησαν στο σπίτι της οικογένειας στην κωμόπολη Λάιμεν της Βάδης-Βυρτεμβέργης, στις οποίες επικράτησε τελικά ο Ιόν Τσιριάκ, ρουμάνος πρώην πρωταθλητής που έπεισε τους γονείς του Μπόρις ότι ως πατέρας ενός σχεδόν συνομήλικου αγοριού θα τον πρόσεχε σαν παιδί του.

Από κοινού με τον τότε προπονητή της εθνικής ομάδας νέων της Δυτικής Γερμανίας, Γκίντερ Μπος, ώθησαν τον νεαρό άσο να εκμεταλλευθεί τα ένστικτά του – τη δύναμη, την επιθετικότητα, το πρωτοφανές σερβίς, εξαιτίας του οποίου απέκτησε το προσωνύμιο «Boom Boom». «Ημουν μια μηχανή του τένις» έγραφε ο ίδιος αργότερα. Ως τέτοια εισήλθε το 1984 στο Γουίμπλεντον από τα προκριματικά των ακατάτακτων αθλητών, πήρε μια γεύση του ναού του τένις και επέστρεψε την επόμενη χρονιά για να θριαμβεύσει σε μία από τις μεγαλύτερες ως τότε εκπλήξεις του τουρνουά.

Το επανέλαβε με εξίσου δυναμικό τρόπο το 1986 νικώντας το νούμερο 1 της παγκόσμιας κατάταξης, τον Τσέχο Ιβάν Λεντλ, όπως και το 1989 κατά του Στέφαν Εντμπεργκ, συγκροτώντας μάλιστα γερμανικό δίδυμο με την 20χρονη τότε Στέφι Γκραφ, νικήτρια στις γυναίκες. Παρορμητικός στο γήπεδο, έτοιμος να πανηγυρίσει με το δικό του χορευτικό (το «Becker shuffle»), να φωνάξει ή να σπάσει τη ρακέτα από τα νεύρα του, μεθοδικός όμως στην προσέγγισή του, ο Μπόρις έβλεπε την πορεία του μέσα από μια σειρά στόχων: τα Grand Slam, το Κύπελλο Ντέιβις, η πρώτη θέση στον κόσμο.

Τον Ιανουάριο του 1991, μόλις στα 24 του, τα είχε καταφέρει όλα. «Εκ των υστέρων», εκμυστηρεύεται στο βιβλίο του, «από εκείνο το σημείο και μετά το τένις δεν ήταν πια τα πάντα για μένα». Οχι μόνο τον είχε κουράσει «ο μηχανισμός του τένις – οι κατατάξεις, τα ταξίδια, όλα», η απαιτητική ρουτίνα τον είχε ωθήσει για τρία και πλέον χρόνια στη χρήση υπνωτικών χαπιών, που κατά τον ίδιο ευθύνονταν για τις αργές αντιδράσεις του και την ήττα στον τελικό του Γουίμπλεντον το 1990. Το χρυσό στο διπλό των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης μαζί με τον άσπονδο φίλο του Μάικλ Στιχ το 1992, η κατάκτηση του Αυστραλιανού Οπεν το 1996 ήταν αγωνιστικές εκλάμψεις μιας νέας καθημερινότητας που θα οριζόταν από το χρήμα, τη δημοσιότητα, τις γυναίκες.

Τα σκάνδαλα, οι καταδίκες, η φυλακή

Εγκαταλείποντας τα κορτ το 1999 με τη συνοδεία 25 εκατ. δολαρίων, συν όσα είχε αποκομίσει από τις χορηγίες εταιρειών όπως η Puma, η Coca-Cola και η America Online, ο Μπέκερ ακολούθησε τη συνήθη οδό των πρωταθλητών: επενδύσεις σε μια δική του εταιρεία ρακετών και ένδυσης, συνεργασίες αθλητικού σχολιασμού με το BBC και το Eurosport, ένα επιτυχημένο προπονητικό διάλειμμα με τον Νόβακ Τζόκοβιτς από το 2013 ως το 2016. Από το 2012 εγκαταστάθηκε στη Βρετανία.

Για τον θεωρούμενο ως αναμορφωτή του γερμανικού τένις, η Γερμανία δεν ήταν και τόσο φιλόξενη: το 2002 είχε καταδικαστεί σε δύο χρόνια φυλάκιση με αναστολή για φοροδιαφυγή ύψους 1,7 εκατ. ευρώ.

• Πατρίκ Μουράτογλου: «Υπήρξα ένα παιδί με μηδενική αυτοεκτίμηση»

Ωστόσο, η αμφίθυμη σχέση με την πατρίδα του έχει ευρύτερο χαρακτήρα. Το αγαπημένο παιδί της κοινής γνώμης έγινε μαύρο πρόβατο για τη συντηρητική μερίδα της κοινωνίας όταν κατέστη γνωστός ο δεσμός του με το μοντέλο Μπάρμπαρα Φέλτους, κόρη γερμανίδας μητέρας και μαύρου αμερικανού πατέρα. Η γυμνή φωτογράφισή τους στο εξώφυλλο του περιοδικού «Stern» στις 5 Μαΐου 1993 προξένησε σάλο – κάτι που επεδίωκε ο ίδιος ο Μπέκερ προκειμένου να εκθέσει τον υφέρποντα ρατσισμό. «Τα πράγματα έχουν αλλάξει λίγο με τον αριθμό των παικτών τουρκικής καταγωγής στην εθνική ομάδα ποδοσφαίρου», σχολίαζε με μια δόση ειρωνείας το 2015, «υπάρχουν όμως ακόμη πολλοί που δυσκολεύονται να αποδεχθούν ότι μπορείς να είσαι Γερμανός χωρίς να διαθέτεις λευκό δέρμα».

Βέβαια, πλεγματική αποδείχθηκε στην πορεία και η σχέση του με τη Βρετανία. Αρχικά, το Γουίμπλεντον, τόπος των θριάμβων της δεκαετίας του ’80, της «δεύτερης γέννησής του», όπως τον έχει χαρακτηρίσει, μετατράπηκε σε σκηνικό ντροπής το 1999. Αμέσως μετά τον αποκλεισμό, αλλά και την αποθέωση του κοινού, στον αποχαιρετιστήριο αγώνα της καριέρας του, παρέθεσε στα μέλη της ομάδας του δείπνο στο περίφημο εστιατόριο Nobu. Ο Μπέκερ αποκαλεί αυτό που συνέβη εκεί «συνδυασμό παράξενων καταστάσεων». Αλλοι το λένε πιο απλά «one-night stand». Σε κάθε περίπτωση, η βραδιά με τη ρωσίδα σερβιτόρα και μοντέλο Ανγκελα Ερμακόβα είχε ως αποτέλεσμα μια εγκυμοσύνη.

Οταν όλα διέρρευσαν στα ταμπλόιντ, το χειρότερο δεν ήταν η κατάρρευση του γάμου του με την Μπάρμπαρα Φέλτους, αλλά η πρόσκαιρη απόπειρα να αρνηθεί την πατρότητα της κόρης του προφασιζόμενος επαφή στοματικού έρωτα. Αναγνωρίζοντας τελικά το τρίτο του παιδί, μετά τους Νόα και Ελάιας από τη Φέλτους, ο Μπόρις περιόρισε τη ζημιά στη δημόσια εικόνα του και πρόβαλε – ιδίως μετά τον δεύτερο γάμο του, με το μοντέλο Λίλι Κέρσενμπεργκ, το 2009, και τη γέννηση του τέταρτου παιδιού του, Αμαντέους – το προφίλ του οικογενειάρχη.

Οι αμφιβολίες για την κρίση του, ωστόσο, επανήλθαν δριμύτερες τον Ιούνιο του 2017 με τη χρεοκοπία του: ο εξωτικός ισχυρισμός ότι διέθετε διπλωματική ασυλία επειδή είχε διοριστεί «επιτετραμμένος αθλητικών, ανθρωπιστικών και πολιτιστικών υποθέσεων» της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση καταρρίφθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας αφήνοντάς τον έκθετο σε χρέη 55 εκατ. δολαρίων. Αφού είδε βραβεία και τρόπαιά του να βγαίνουν σε πλειστηριασμό, καταδικάστηκε στις 29 Απριλίου 2022 σε 30 μήνες φυλάκιση για απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων ύψους 3,3 εκατ. δολαρίων. Εξέτισε οκτώ μήνες και τον Δεκέμβριο του 2023 απελάθηκε στη Γερμανία σύμφωνα με τις προβλέψεις της βρετανικής νομοθεσίας.

Οπως και το 2002, στην περίπτωση της καταδίκης του για φοροδιαφυγή, ο Μπέκερ δεν θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για το σφάλμα του. «Πώς να μετανοήσω για κάτι που δεν έπραξα συνειδητά;» ρωτούσε τη Λόρα Πούλμαν του «Sunday Times Magazine» στις 21 Σεπτεμβρίου. «Για το ίδιο αδίκημα στη Γερμανία και την Ιταλία θα υπήρχε μόνο χρηματική ποινή».

Για να μην πάει πάντως χαμένη η εμπειρία της φυλακής φρόντισε ήδη να τη μετουσιώσει σε βιβλίο: το «Inside – Winning. Losing. Starting Again» (εκδ. Harper NonFiction) κυκλοφόρησε στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου περιγράφοντας λεπτομερώς το σοκ της εισόδου σε έναν άγνωστο κόσμο: «Στέκεσαι στην ουρά για το φαγητό και ξέρεις ότι ο τύπος μπροστά σου έχει σκοτώσει τρεις ανθρώπους με γυμνά χέρια, ενώ ο άλλος πίσω σου επετίθετο σεξουαλικά σε νεαρές γυναίκες».

Δεινός παίκτης του πόκερ, ο Μπέκερ αφηγούνταν στην Πούλμαν πώς έχασε 500 στερλίνες σε ένα στημένο παιχνίδι με μια συμμορία Ρουμάνων οι οποίοι στη συνέχεια τον εκβίαζαν και πώς σώθηκε από την επίθεση ενός δολοφόνου στο κελί ενός φιλικού εμπόρου ναρκωτικών. Περισσότερο από όλα, πρόσθετε, δυσκολεύθηκε να συμβιβαστεί με την έλλειψη σεξ – οι 230 μέρες αποχής ήταν το μεγαλύτερο διάστημα από τα 15 ή τα 16 του. Κατά τα άλλα, αρίστευσε στο καθάρισμα της τουαλέτας και απέκτησε μια πολύτιμη νέα δεξιότητα: να φτιάχνει τσάι, κάτι που προηγουμένως έκαναν «η σύζυγος, τα παιδιά ή κάποιος άλλος».

Η νέα αρχή

Το γιατί συχνά σπουδαίοι αθλητές αποτυγχάνουν να διάγουν μια ομαλή ζωή μετά την αποχώρησή τους από την ενεργό δράση είναι ένα καίριο ερώτημα. Πολύ πρόσφατα, στα μέσα Σεπτεμβρίου, ένας άλλος κορυφαίος τενίστας, ο Μπιορν Μποργκ, έλεγε στον Σάιμον Χάτενστοουν του «Guardian»: «Προσπάθησα να ξεφύγω με ναρκωτικά, χάπια και αλκοόλ». Και αυτός αντιμετώπισε το φάσμα της φορολογικής εξορίας, της χρεοκοπίας και των διαζυγίων, και αυτός εξέδωσε έναν καθαρκτικό τόμο απομνημονευμάτων, το «Heartbeats – A memoir» (εκδ. Sphere), το οποίο θα μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον σουηδό σκηνοθέτη (και πρώην μέλος του black metal συγκροτήματος Bathory) Γιόνας Ακερλουντ.

Εφυγε στα 26 του από το τένις γιατί αισθανόταν καμένος, εξηγούσε, ταυτόχρονα όμως η απουσία άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό μέσα του. Ο Μπέκερ, τακτικός επισκέπτης του Μποργκ τα καλοκαίρια στο σπίτι του στην Ιμπίθα, συμφωνεί: «Oι πρώην αθλητές έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους. (…) Και πώς βρίσκεις νέα κίνητρα, νέους στόχους, νέες επιχειρηματικές προκλήσεις που να σε συγκινούν όπως η αθλητική σου καριέρα;».

O ίδιος πιστεύει ότι τελικά τα βρήκε, έλεγε στη Λόρα Πούλμαν, στον τρίτο γάμο του, με την 35χρονη Λίλιαν ντε Καρβάλιο Μοντέιρο, έγκυο στο πέμπτο παιδί του, στο ειδύλλιό του με την Ιταλία όπου ζει πλέον, στις καθημερινές προσευχές του στον Duomo του Μιλάνου, στο βιβλίο του, στην επάνοδο στον σχολιασμό αγώνων για το Sky Sport Italia. Και στο ότι επέστρεψε στη φιλοσοφία που τον διέκρινε όσο αγωνιζόταν: «Κάνε όσα πρέπει να κάνεις σήμερα. Το χθες πέρασε, αύριο κανένας δεν ξέρει τι θα γίνει».