Στην Αττική των ισχυρών καταιγίδων και των πλημμυρικών προειδοποιήσεων, η κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας» θα έμοιαζε στο παρελθόν παράδοξη. Σήμερα όμως αποτελεί αναμενόμενο βήμα σε μια εποχή κατά την οποία η κλιματική κρίση φέρνει αντιφάσεις που κάποτε θεωρούνταν αδιανόητες. Οι τελευταίες βροχοπτώσεις δεν αρκούν για να αλλάξουν τη μεγάλη εικόνα: τα υδατικά αποθέματα παραμένουν χαμηλά, η ξηρασία παρατεταμένη και ο κίνδυνος ελλειμμάτων, σύμφωνα με τους επιστήμονες, απολύτως υπαρκτός τουλάχιστον για την επόμενη πενταετία.
Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) την περασμένη Πέμπτη, έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση, ενέκρινε το αίτημα της ΕΥΔΑΠ για την κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση λειψυδρίας, καθώς η περιοχή βιώνει συνθήκες αντίστοιχες της μεγάλης κρίσης του 1988-1994.
Αλλωστε στη γνωμοδότηση του καθηγητή του Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) κ. Χρήστου Μακρόπουλου, η οποία ζητήθηκε από τη ΡΑΑΕΥ για να τεκμηριώσει την απόφασή της, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι δεν αναιρείται η ανάγκη για άμεσα μέτρα από το γεγονός ότι οι βροχοπτώσεις του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου εμφανίζουν αισθητά βελτιωμένη εικόνα συγκριτικά με τα έτη 2022-2024. Η ξηρασία των τελευταίων ετών, όπως επισημαίνεται, έχει αξιοσημείωτα μεγάλη διάρκεια και δικαιολογεί πλήρως την αυξημένη ανησυχία από πλευράς ΕΥΔΑΠ.
Μάλιστα, πηγές που έχουν γνώση της γνωμοδότησης του ΕΜΠ προς την Αρχή αναφέρουν στο «Βήμα» ότι σε αυτήν επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος λειψυδρίας για τα επόμενα δύο με πέντε χρόνια είναι ορατός και δικαιολογεί αυξημένη ανησυχία, επαγρύπνηση και επίσπευση δράσεων θωράκισης του υδροσυστήματος – αλλά όχι πανικό. Προτείνεται, δε, στενή παρακολούθηση της κατάστασης και τακτική επανεκτίμηση της πορείας του τρέχοντος υδρολογικού έτους. Την τελική απόφαση για την κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας έλαβε αργά το απόγευμα της Παρασκευής ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρος Παπασταύρου, βάσει της θετικής γνωμοδότησης της ΡΑΑΕΥ.
Η επιστολή της ΕΥΔΑΠ
Για την εισήγησή της η Αρχή, εκτός από τη γνωμοδότηση του ΕΜΠ, έλαβε υπόψη το διπλό αίτημα του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΥΔΑΠ κ. Χάρη Σαχίνη – προς τον υπουργό και προς τον πρόεδρο της ΡΑΑΕΥ κ. Κωνσταντίνο Τσιμάρα –, ο οποίος ζητούσε κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση λειψυδρίας ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υλοποίησης των μεσοπρόθεσμων έργων θωράκισης της υδροδότησης της Αττικής (αγωγός ανύψωσης νερού στο Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα, μονάδα αφαλάτωσης κ.λπ.) όσο και του προγράμματος «Εύρυτος», δηλαδή της μερικής εκτροπής των Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, έργο που θα δώσει λύση για τα επόμενα 30 χρόνια.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο αίτημά του ο κ. Σαχίνης, η ακρίβεια των επιστημονικών μοντέλων υπολογισμού της περιόδου επαναφοράς των βροχοπτώσεων με τα στοιχεία των προηγούμενων 50-100 ετών έχει πλέον αμφισβητηθεί διεθνώς από την επιστημονική κοινότητα και οι εκτιμήσεις γίνονται με πολύ μεγάλο εύρος αβεβαιότητας. Επικαλείται μάλιστα και τη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ότι «η ελπίδα (σ.σ.: αύξηση των βροχοπτώσεων) δεν αποτελεί στρατηγική».
Στην επιστολή του ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ παραθέτει επίσης στοιχεία και απαντά σε σχετικά ερωτήματα της Αρχής. Μάλιστα, όσον αφορά το ζήτημα της διερεύνησης δυνητικών λύσεων διαχείρισης της ζήτησης νερού με μερικό ή και ολικό περιορισμό χρήσεων νερού (π.χ. βιομηχανικών χρήσεων ή για άρδευση καλλιεργειών κ.λπ.) ο κ. Σαχίνης αναφέρει ότι «θα αναλύσει σενάρια και θα αναμείνει κατευθύνσεις από το ΥΠΕΝ για επιβολή ολικής ή μερικής διακοπής της παροχής νερού σε περιοχές ή χρήσεις». Η προοπτική προσωρινής διακοπής παροχής αρδευτικού νερού, εάν απαιτηθεί, προτείνεται και από το ΕΜΠ να εξεταστεί, συνοδευόμενη ωστόσο από μεγάλες αποζημιώσεις για τους αγρότες.
Σε κάθε περίπτωση, η περίοδος επίμονης ξηρασίας συνεχίζεται με τα αποθέματα των ταμιευτήρων (Εύηνου, Μόρνου, Μαραθώνα) και της λίμνης Υλίκης να ανέρχονται (στοιχεία 11/11) σε 371 εκατ. κυβικά μέτρα (κ.μ.) νερού μειωμένα κατά 32,3 εκατ. κ.μ. από την έναρξη της υγρής περιόδου, δηλαδή από την 1η Οκτωβρίου. Με άλλα λόγια, κάθε μέρα που περνά τα αποθέματα μειώνονται κατά 768.500 κ.μ. Οι καθαρές εισροές στους ταμιευτήρες την τελευταία τριετία ήταν 200 εκατ. κ.μ. όταν οι απαιτούμενες για την ισορροπία του συστήματος είναι 450 εκατ. κ.μ. Σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, ακόμα κι αν τριπλασιαστούν οι σημερινές εισροές, θα απαιτηθεί εξαετία για την επαναπλήρωση των ταμιευτήρων στα επίπεδα του 2021.
