Ορισμένα πράγματα μοιάζουν αυταπόδεικτα αλλά όταν στηρίζονται και σε επιστημονικά ευρήματα αποκτούν άλλη βαρύτητα. «Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει» λέει η λαϊκή παροιμία και όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η ικανοποίηση της πρωταρχικής για την επιβίωση ανάγκης για σίτιση προηγείται της δημιουργικής έκφρασης. Και βέβαια, οι μαθητές δεν αποτελούν εξαίρεση: μελέτες καταδεικνύουν ότι τα δωρεάν και για το σύνολο των παιδιών σχολικά γεύματα, έχουν θετική επίδραση στις ακαδημαϊκές επιδόσεις αλλά και στην καλή συμπεριφορά τους.
Είναι δε πολύ σημαντικό να διευκρινισθεί εδώ ότι οι θετικές συσχετίσεις μεταξύ της ποιότητας της διατροφής των μαθητών και της ακαδημαϊκής τους επίδοσης ήταν εμφανέστερες όταν τα γεύματα ήταν υγιεινά. Οταν δηλαδή ακολουθούνταν ένα διατροφικό πρότυπο βασισμένο κυρίως σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, το οποίο εξασφαλίζει επίσης την καλή υγεία των μαθητών. Διόλου τυχαία, αυτό το διατροφικό πρότυπο περιλαμβάνεται και στις σχετικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τα σχολικά γεύματα.
Μπορούν άραγε τα σχολικά γεύματα να μειώσουν την επισιτιστική ανασφάλεια; Και πόση ανάγκη μπορεί να υπάρχει για αυτά στη χώρα μας; Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα είναι η εξής: «Μεγάλη και βαίνει αυξανόμενη»! Αυτό τεκμαίρεται από τα αυξημένα αιτήματα σχολείων για ένταξη στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΤΡΟΦΗ» του Ινστιτούτου Prolepsis, το οποίο εφαρμόζεται από το 2012 σε κοινωνικοοικονομικά ευπαθείς περιοχές.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Ινστιτούτου, για το σχολικό έτος 2025-2026 υπήρξε αύξηση των αιτήσεων κατά 30% σε σχέση με το 2024-2025. Ιδιαίτερα έντονη φαίνεται πως είναι η ανάγκη στα νηπιαγωγεία, όπου η αύξηση σε σχέση με πέρυσι είναι της τάξεως του 36%. Συνολικά, έχουν κατατεθεί αιτήματα από 1.966 σχολικές μονάδες, οι οποίες αντιστοιχούν σε περισσότερους από 163.500 μαθητές. Μεταξύ των σχολικών μονάδων εντοπίζονται 664 νηπιαγωγεία, στα οποία φοιτούν 21.762 μαθητές.
Οσο για την απάντηση στο πρώτο ερώτημα, αυτή είναι θετική, όπως προκύπτει από άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» και αφορά την ανάλυση των δεδομένων του προγράμματος «ΔΙΑΤΡΟΦΗ» για το χρονικό διάστημα 2012-2019. Το άρθρο υπογράφεται από έλληνες και αμερικανούς ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και σύμφωνα με τα ευρήματά τους τα νοικοκυριά με επισιτιστική ανασφάλεια μειώθηκαν από 51,5% σε 47,6% μετά από ένα σχολικό έτος συμμετοχής στο πρόγραμμα και συνέχιζαν να μειώνονται με κάθε επόμενο έτος. Ομοίως η πιθανότητα διατήρησης του καθεστώτος επισιτιστικής ανασφάλειας μειώθηκε κατά 17% μετά από συμμετοχή ενός έτους και κατά 36% έπειτα από συμμετοχή τεσσάρων ετών.
Τα παραπάνω δείχνουν ξεκάθαρα ότι η καθολική καθιέρωση των σχολικών γευμάτων, τα οφέλη της οποίας εκτείνονται πολύ πέρα από την ικανοποίηση της ανάγκης για επιβίωση, θα ήταν ένα άλμα προς μια καλύτερη Ελλάδα.
