Η Κυριακή της 23ης Φεβρουαρίου ήταν η πρώτη που μπορούσαμε να δούμε σε ενιαία παράσταση το έργο «Η κληρονομιά μας» (The Inheritance, 2018) του Μάθιου Λόπεζ στο Εθνικό Θέατρο.
Συνολική διάρκεια; Εξι ώρες και δέκα λεπτά (με τρία διαλείμματα). Βεβαίως, το κοινό έχει τη δυνατότητα επιλογής, να παρακολουθήσει δηλαδή τα δύο μέρη σε διαφορετικές μέρες. Το κείμενο, πολυβραβευμένο στον αγγλόφωνο κόσμο, ανεβαίνει ετούτη την περίοδο σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου στη Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Κτιρίου Τσίλλερ.
Ας ξεκινήσουμε από το προφανές, ότι επί της αρχής είναι σημαντικό και κρίσιμο να παρουσιάζονται έργα τέτοιας θεματικής (που προωθούν την ορατότητα και τη συμπερίληψη και την ανθρωπιστική συνοχή) στη μεγαλύτερη θεσμική σκηνή της χώρας. Από εκεί και πέρα, καλούμαστε να εξετάσουμε το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα (όσο κι αν, προφανώς, συνεκτιμούμε την αφοσίωση και, κυρίως, τον κόπο των ερμηνευτών).
Λοιπόν, η «Κληρονομιά μας» τι είναι; Υπό ευρεία έννοια, θα λέγαμε, μια διαγενεακή αποτύπωση της ιστορίας, της κοινότητας και της κουλτούρας των ομοφυλόφιλων αντρών στις ΗΠΑ, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι την εποχή μας (ως το 2018 συγκεκριμένα, με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει ήδη κάνει τη δυσοίωνη εμφάνισή του σε εθνικό και διεθνές επίπεδο). Εμπνευσμένος ο Λόπεζ από τον διαταξικό καμβά του μυθιστορήματος «Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ» (1910) του Ε. Μ. Φόρστερ, στήνει μια δική του, σύγχρονη εκδοχή για το τι σημαίνει να είσαι τώρα ένας γκέι άντρας στις ΗΠΑ (και αλλού, τηρουμένων των αναλογιών).
Ο Λόπεζ διερευνά τη συγκεκριμένη ταυτότητα (η οποία δεν είναι μόνο σεξουαλική και πρακτική, είναι επιπλέον πολιτισμική και πνευματική) μέσα από δύο αλληλένδετα πρίσματα: αφενός μέσα από τη ζωή κάθε ξεχωριστής ατομικότητας στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σχέσεων, αφετέρου μέσα από την ηθική ευθύνη κάθε ατομικότητας έναντι του συλλογικού παρελθόντος (όσων έφυγαν) αλλά και μέλλοντος (όσων έρχονται).
Στον πυρήνα του έργου (που εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη) βρίσκονται δύο ζευγάρια τα οποία εκπροσωπούν διακριτές γενιές και, επί της ουσίας, εξεικονίζουν χρονικότητες, συμπεριφορές και νοοτροπίες, κοντολογίς ένα πέρασμα από το τότε στο σήμερα (που μόνο γραμμικό δεν είναι, ασφαλώς, διότι υφίσταται ένας δυναμικός συνδυασμός καμωμένος από τραύματα και ελπίδες, από συμβάσεις και προόδους πάντοτε). Από τη μια μεριά, οι νεότεροι άντρες, ο ορθολογιστής Ερικ Γκλας (Αγγελος Μπούρας) και ο αυτοκαταστροφικός Τόμπι Ντάρλινγκ (Γιώργος Χριστοδούλου). Από την άλλη μεριά, οι πιο ώριμοι άντρες, ο τρυφερός Γουόλτερ Πουλ (Κώστας Μπερικόπουλος) και ο δεξιός πραγματιστής Χένρι Γουίλκοξ (Θέμης Πάνου).
Και στη μέση δύο αγόρια του παρόντος, ένα προνομιούχο και ένα περιθωριακό (οι Ανταμ ΜακΝτάουελ και Λέο, αντιστοίχως, που μοιάζουν εντυπωσιακά μεταξύ τους και ενσαρκώνονται από τον Κώστα Νικούλι). Ολα μοιρασμένα, ο πόνος και η αγάπη, καταλήγουν σε ένα σπίτι με μια όμορφη αιωνόβια κερασιά, στα προάστια της πόλης, όπου είχαν βρει φροντίδα και αξιοπρέπεια πολλοί γκέι άντρες που επρόκειτο να χαθούν εξαιτίας του HIV/AIDS, κατά την περίοδο μιας επιδημίας που τους στιγμάτισε και τους θανάτωσε ταυτόχρονα.
Η «Κληρονομιά μας», κοιτίδα μνήμης, αντοχής και απαντοχής, είναι ένα φιλόδοξο έργο, κυκλικής σύλληψης και επικών διαστάσεων. Αν και ανοικονόμητο (αναπόφευκτο ίσως αυτό, λόγω της αυτάρεσκης ή απλώς επίμονης αφηγηματικότητας που βαραίνει τη δράση), διαθέτει και αρετές, αβίαστο χιούμορ, μια φυσικότητα καθημερινή, ανθρώπινη, σκοτεινή και φωτεινή συνάμα. Η σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου όμως, ένα μάλλον συντηρητικό πλησίασμα, ακαδημαϊκού τύπου, δεν επενδύει στις όποιες ζωτικές αρετές του έργου. Αντιθέτως, φαίνεται να εστιάζει σε αυτά που το υπονομεύουν από γραφής, εν μέρει τουλάχιστον, στις σεμιναριακές και μελοδραματικές όψεις του. Πληθωρική υπόσχεση, τρίμματα συγκίνησης.
Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές, τους ηθοποιούς, τις ημέρες και τις ώρες των παραστάσεων στην επίσημη ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου εδώ.
