Πανόραμα μιας χώρας

Το 1960 ο Τζον Στάινμπεκ είναι 58 ετών, διάσημος σε όλον τον κόσμο. (Αλλωστε, δύο χρόνια αργότερα θα τιμηθεί με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας.) Και τότε ανακαλύπτει πως αυτός, ένας αμερικανός συγγραφέας, «δεν γνώριζε την ίδια του την πατρίδα». Αποφασίζει λοιπόν να την «ανακαλύψει» από πρώτο χέρι. Παραγγέλνει σε μια εταιρεία να του φτιάξει ένα ημιφορτηγό, δηλαδή ένα κινούμενο σπίτι, το φορτώνει με περισσότερα κι από όσα χρειάζεται, παίρνει μαζί του τον σκύλο του, ένα γέρικο γαλλικό κανίς που το λέει Τσάρλι, και ξεκινώντας από το Λονγκ Αϊλαντ της Νέας Υόρκης, όπου ζει, πραγματοποιεί ένα τρίμηνο ταξίδι διασχίζοντας τη μαγική χώρα που λέγεται Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Επισκέπτεται 40 Πολιτείες, συναντά πλήθος ντόπιους, γνωρίζει πρωτοφανείς εμπειρίες και αποφασίζει όλα τούτα να τα καταγράψει σε ένα αλησμόνητο χρονικό που το εκδίδει δύο χρόνια αργότερα και γίνεται τεράστια εμπορική επιτυχία, όπως είχε συμβεί με τα μυθιστορήματά του, τα οποία του χάρισαν μια επίζηλη θέση στον αμερικανικό Παρνασσό. Εχουν περάσει 60 χρόνια από τότε, η Αμερική έχει αλλάξει σε πολλά ασφαλώς, κι όμως ο αναγνώστης διαβάζοντας αυτό το έξοχο βιβλίο έχει την αίσθηση ότι ο Στάινμπεκ τα φέρνει όλα στο παρόν, ότι τα όσα βλέπει και περιγράφει κάπως έτσι θα πρέπει να είναι και σήμερα. Ταξίδι σαν μυθιστόρημα Πολλά ταξιδιωτικά κείμενα δεν είναι μόνο χρονολογημένα αλλά έχουν και ημερομηνία λήξεως. Ενα ταξίδι όμως όπως αυτό, γραμμένο από πεζογράφο πρώτης γραμμής σαν τον Στάινμπεκ, μοιάζει με μυθιστόρημα γραμμένο με άλλα μέσα (για να θυμηθώ τον Κλάουζεβιτς). Κι εδώ, όπως και στα σπουδαία του μυθοπλαστικά έργα, ο Στάινμπεκ είναι εξαιρετικός αφηγητής. Και συνθέτει αυτό το αμερικανικό του μωσαϊκό με απαράμιλλη μαεστρία. Ποιος αναγνώστης μπορεί να αντισταθεί στις γοητευτικές του περιγραφές του Τέξας, της Μοντάνα, της Καλιφόρνιας, της Νέας Ορλεάνης, της Αριζόνας, της Αλαμπάμα ή της Βιρτζίνια και όλων των άλλων που περνούν μέσα στην αφήγηση; Οι περιγραφές του αποκτούν βιωματικό χαρακτήρα, γιατί ο Στάινμπεκ δεν εξοικειώνεται μόνο με τους τόπους αλλά οικειοποιείται και τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων, αυτών που συναντά στο μακρύ του ταξίδι στη μεγάλη επικράτεια των ΗΠΑ. Εδώ έχουμε, εκτός από το μωσαϊκό, και το πανόραμα μιας χώρας και μιας εποχής. Ταυτοχρόνως ο Στάινμπεκ εκφράζεται με ευαισθησία και συμπόνια για τους ανθρώπους που συναντά και συνομιλεί μαζί τους. Επίσης, είναι συγγραφέας που μιλάει για τη χώρα αλλά και για τον εαυτό του δίχως ίχνος ναρκισσισμού. Κυρίως όμως συνομιλεί με τον αναγνώστη, και είναι σαν να του λέει να τον ακολουθήσει στο ταξίδι. Το χιούμορ και η τρυφερότητα στην αφήγησή του πάνε μαζί, και συχνά συνυπάρχουν στην ίδια παράγραφο. Η Αμερική είναι η χώρα των μετακινήσεων, αλλά το τοπικό στοιχείο υπάρχει και σε όλη τη διαδρομή των 10.000 μιλίων που πραγματοποιεί ο συγγραφέας. Το ημιφορτηγό του το έχει ονομάσει «Ροσινάντε» (όπως ο Δον Κιχώτης το άλογό του). Ο δικός του Ροσινάντε, το «σιδερένιο» του άλογο, υποστασιώνεται «ωραίος και ατάραχος» (όπως μας λέει στις πρώτες ακόμα σελίδες) και γίνεται ένα είδος ζωντανού οργανισμού. Εντυπωσιακότερος όμως είναι ο τρόπος που παρουσιάζει τον Τσάρλι, τον σκύλο του. Δεν μας προϊδεάζει γι’ αυτό μόνο επειδή τον εισάγει στον τίτλο του βιβλίου. Το ότι δεν λέει «ταξίδια με τον σκύλο μου» αλλά «με τον Τσάρλι» είναι απολύτως συμβατό με το ότι δίνει στο αγαπημένο του τετράποδο ανθρωπολογικά γνωρίσματα. Ενας σκύλος σαν άνθρωπος Ο Τσάρλι είναι ευγενής, υπάκουος, καλός φύλακας αλλά και νωχελικός κάποτε, αποπνέοντας μια αίσθηση ανεξαρτησίας. Μπορεί «ν’ αγαπήσει βαθιά και να προσπαθήσει σκυλίσια». Δεν είναι ακριβώς κατοικίδιο. Είναι πρωτίστως σύντροφος Υπακούει αμέσως στα προστάγματα που του απευθύνει ο συγγραφέας αν είναι στα γαλλικά, αλλά αν είναι στα αγγλικά τού παίρνει λίγο χρόνο ώσπου «να τα μεταφράσει». Το χιούμορ του Στάινμπεκ είναι σπουδαίο, όπως και ο τρόπος όπου μέσα στην αφήγησή του δεν πρωταγωνιστεί μόνο ο ίδιος αλλά και το αγαπημένο του σκυλί. «Είμαι πεπεισμένος ότι τα σκυλιά θεωρούν εμάς τους ανθρώπους παλαβούς» αποφαίνεται. Ενα «γήινο» βιβλίο Τα Ταξίδια με τον Τσάρλι είναι ένα πολύ «γήινο» βιβλίο. Μας προσφέρει τη «γήινη» Αμερική που κατά κανόνα οι επισκέπτες της την αγνοούν, γιατί οι εμπειρίες τους περιορίζονται στις μεγαλουπόλεις. Τον κόσμο τον καταλαβαίνει κανείς όταν πατάει στο χώμα και όχι όταν τον κοιτάζει από ένα πολυώροφο κτίσμα. «Γήινοι» είναι και όσοι περνούν από τις σελίδες αυτού του χρονικού, δηλαδή γνήσιοι, αληθινοί. Διάφοροι, τα τελευταία χρόνια, ανακάλυψαν πως πολλά από τα όσα περιγράφει ο Στάινμπεκ είναι επινοημένα. Αλλά αυτό, για ένα ταξιδιωτικό βιβλίο που στοχεύει να είναι υψηλή λογοτεχνία, δεν έχει μεγάλη σημασία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ταξιδιωτικά κείμενα που κορυφαίου ταξιδιογράφου μας Νίκου Καζαντζάκη. Οι σπουδαίοι συγγραφείς μιλούν αληθινά, ακόμα κι όταν ψεύδονται. Το οδοιπορικό του Στάινμπεκ είναι χρονικό, όμως διαθέτει όλες τις αρετές της μυθοπλασίας υψηλού επιπέδου. Μεταφρασμένο εξαιρετικά από τη Σώτη Τριανταφύλλου, που γνωρίζει την Αμερική, διαβάζεται απνευστί. {SYG}John Steinbeck{SYG}{TIT}Ταξίδια με τον Τσάρλι. Αναζητώντας την Αμερική {TIT}{EKD}Μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου.Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2022, σελ. 376, τιμή 16,99 ευρ{EKD}ώ

Πανόραμα μιας χώρας

Ο Τζον Στάινμπεκ περιγράφει με απαράμιλλη μαεστρία την περιπλάνησή του σε 40 Πολιτείες των ΗΠΑ το 1960

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Τελευταίες Ειδήσεις

ΗΠΑ: Οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν τις ευθύνες τους στο ΝΑΤΟ μέχρι το 2027

Παναθηναϊκός Aktor-Βαλένθια 79-89: Λάθη επί λαθών για τους «πράσινους»

Κ. Γκίλφοϊλ: «Ζωτικής σημασίας για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ η Βόρεια Ελλάδα»

Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει το διάταγμα Τραμπ για την ιθαγένεια

Ο τρυφερά γενναιόδωρος

Αυθόρμητος και ειλικρινής

Μια πολύτροπη παρουσία και στην κριτική

Μανόλης Αναγνωστάκης: Ενας ποιητής της νεότητας που διαβάζεται και ξαναδιαβάζεται

Η Γη της ελιάς: Τι θα δούμε στα επόμενα επεισόδια - Κυριακή 7 με Πέμπτη 11/12

Καλώδιο Ελλάδας - Κύπρου: Ανατροπή από τις Βρυξέλλες

ΕΦΕΤ: Ανακαλεί σοκολάτες kinder - Ο λόγος

- ΤΟ ΒΗΜΑ

ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Τραμπ αναπροσαρμόζει «την αμυντική στρατηγική» της και «τελειώνει» την Ευρώπη

Οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειοο σχήμα 5×5 και ο ρόλος της Ελλάδας σε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον

Αγνώριστος ο γιος της Angelina Jolie και του Brad Pitt, Knox- Με ανανεωμένο look στους δρόμους του Λος Άντζελες - Grace

Ηταν κάποτε ο Προαστιακός

Μητσοτάκης στο συνέδριο του Βήματος: «Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις αρχές του 2026 - Η δική μου ατζέντα κο

Κ. Γκίλφοϊλ: «Ζωτικής σημασίας για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ η Βόρεια Ελλάδα»

Οι μπίζνες του Ντε Νίρο στην Καραϊβική - Το πολυτελές resort και ο σεφ Νοbu

Τι συμβαίνει στο 24ωρο ενός ελαφιού και μίας αγελάδας;

Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Αληθινός πλούτος δεν είναι να προσθέτεις, αλλά να μάθεις να αφαιρείς»

Νίκη Παπαθεοχάρη: «Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια»

Ειδήσεις

Γνώμες

Νέες Εποχές

ΒΗΜΑgazino

Έντυπη Έκδοση

English Version