Χρειάζονται άραγε τα εγχειρίδια στην εποχή του Ιντερνετ και (ακόμη περισσότερο) της Τεχνητής Νοημοσύνης; Οσοι ξέρουν λένε ότι χρειάζονται και παραχρειάζονται!
Και τούτο, όχι μόνο επειδή παρέχουν ολοκληρωμένη γνώση πάνω σε ένα θέμα, αλλά και επειδή παρέχουν μοναδικά εχέγγυα αξιοπιστίας καθώς υπογράφονται από ειδήμονες σε αυτό ακριβώς το θέμα.
Δεν μας εξέπληξε λοιπόν διόλου το να δούμε μεταφρασμένη στην ελληνική γλώσσα τη 17η έκδοση του κλασικού πονήματος των Τάιλερ, Σπούλμαν και Αντριους-Μπράουν «Περιβαλλοντική Επιστήμη».
G. Tyler Miller, S. Spoolman και D.M. Andrews-Brown
Περιβαλλοντική Επιστήμη (17η έκδοση)
Επιστημονική Επιμέλεια Παναγιώτης Δημητρακόπουλος & Κώστας Γαβριλάκης.
Εκδόσεις Τζιόλα, 2025, σελ. 680, τιμή 77,87 ευρώ
Πρόκειται για ένα παγκόσμιας εμβέλειας σύγγραμμα μελέτης του περιβάλλοντος. Με την αξιόπιστη κληρονομιά του Γ. Τάιλερ Μίλερ, του οποίου τα έργα έχουν εκπαιδεύσει εκατομμύρια ανθρώπους από το 1975, και εμπλουτισμένο με την εμπειρογνωμοσύνη των συν-συγγραφέων του και τη σφραγίδα ποιότητας της National Geographic Learning, το βιβλίο συνδυάζει οπτική ελκυστικότητα, ακαδημαϊκή αυστηρότητα, περιεκτικότητα και μια προσεκτική παιδαγωγική προσέγγιση.
Κλασικό και επίκαιρο
Το κλασικό αυτό πόνημα γίνεται στην παρούσα χρονική συγκυρία ολοένα και πιο επίκαιρο και ως εκ τούτου αναγκαίο. «Σήμερα ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις: κλιματική αλλαγή, απώλεια βιοποικιλότητας, ρύπανση, και υπερβολική χρήση των φυσικών πόρων. Αυτές οι προκλήσεις δεν είναι μακρινές ή αφηρημένες· συνδυάζονται και αλληλεπιδρούν με άλλα ζητήματα αειφορίας, όπως το δημογραφικό, η ασφάλεια, η μετανάστευση, και επηρεάζουν άμεσα την υγεία μας, τις οικονομίες μας και την ποιότητα ζωής των σημερινών και των μελλοντικών γενεών» δήλωσε στο ΒΗΜΑ-Science ο κ. Παναγιώτης Δημητρακόπουλος, καθηγητής Λειτουργικής Οικολογίας στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο οποίος είχε την επιστημονική επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης μαζί με τον κ. Κώστα Γαβριλάκη, αναπληρωτή καθηγητή Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
«Η περιβαλλοντική επιστήμη αποτελεί ένα διεπιστημονικό πεδίο, που συνδυάζει τη βιολογία, τη χημεία, τη φυσική, τη γεωλογία, την οικονομία, τις κοινωνικές επιστήμες και τη μηχανική, για να εξηγήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπου και φυσικού κόσμου» εξήγησε στο ΒΗΜΑ-Science o κ. Γαβριλάκης, προσθέτοντας ότι «ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα αυτής της έκδοσης είναι η σαφής και προσιτή γλώσσα της, η οποία καθιστά αυτά τα σύνθετα θέματα κατανοητά για όλους/-ες».
Τι θα διαβάσετε
Πράγματι, αποφεύγοντας την υπερβολική χρήση ορολογίας, το βιβλίο επιτρέπει στους αναγνώστες με διαφορετικά επίπεδα επιστημονικών γνώσεων να κατανοήσουν κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα, τα οποία παρουσιάζονται σε πέντε βασικές θεματικές ενότητες: άνθρωπος και αειφορία, οικολογία και αειφορία, διατήρηση της βιοποικιλότητας, διατήρηση των πόρων και της ποιότητας του περιβάλλοντος, διατήρηση των ανθρώπινων κοινωνιών.
Οι συγγραφείς δεν «στέκονται» μόνο στη θεωρία. Αφενός παρουσιάζουν όψεις του φυσικού κεφαλαίου που υποστηρίζει τη ζωή στη Γη και μορφές υποβάθμισής του από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και αφετέρου δοκιμασμένες και προτεινόμενες λύσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα με ισορροπημένο τρόπο, αξιολογώντας και σταθμίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα καθεμίας εξ αυτών. Τέλος, ενθέματα, υπό τον τίτλο «Τι μπορείτε να κάνετε;», περιγράφουν πώς οι αναγνώστες μπορούν να διαχειριστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Ετσι, το εγχειρίδιο αυτό υπερβαίνει το συνηθισμένο αναγνωστικό κοινό. Απευθύνεται βεβαίως σε φοιτητές/-τριες και εκπαιδευτικούς. Θα φανεί όμως ιδιαιτέρως χρήσιμο και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, καθώς παρουσιάζει ενημερωμένες πληροφορίες που υποστηρίζουν τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σε θέματα όπως η αειφόρος ανάπτυξη, η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η περιβαλλοντική διαχείριση. Αλλά εξίσου χρήσιμο είναι και για εμάς τους «κοινούς θνητούς» καθώς επισημαίνει πρακτικούς τρόπους για να ζήσουμε με αειφόρο τρόπο και να προστατεύσουμε τους πόρους από τους οποίους όλοι εξαρτόμαστε.
Παρακαταθήκη αειφορίας
Οπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο κ. Γαβριλάκης, «πάνω απ’ όλα, αυτό το εγχειρίδιο τονίζει ότι η περιβαλλοντική διαχείριση αποτελεί κοινή ευθύνη. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν αφορά μόνο τη διατήρηση της φύσης, αλλά και τη διασφάλιση ενός πιο υγιούς, ασφαλούς και δίκαιου πλανήτη για όλους/-ες. Ο/Η καθένας/-μία από εμάς, μέσω των καθημερινών επιλογών και της συλλογικής δράσης, μπορεί να συμβάλει στην εξεύρεση λύσεων, εξοικονομώντας ενέργεια και νερό, μειώνοντας τα απόβλητα, προστατεύοντας τη βιοποικιλότητα και υποστηρίζοντας λύσεις βασιζόμενες σε ανανεώσιμους πόρους», ενώ ο κ. Δημητρακόπουλος εξηγώντας και την επιλογή των δύο ελλήνων επιστημόνων να ασχοληθούν με την επιμέλεια του ογκώδους πονήματος προσέθεσε: «Το εγχειρίδιο αυτό είναι κάτι περισσότερο από ένα κείμενο αναφοράς. Είναι μια πρόσκληση για ευαισθητοποίηση, υπευθυνότητα, ενδυνάμωση και δράση, που ενθαρρύνει τόσο την ακαδημαϊκή έρευνα όσο και την καθημερινή ευθύνη. Συνδέοντας τη γνώση με την πράξη, και την επιστήμη με την κοινωνία, επιδιώκει να εμπνεύσει τη συλλογική βούληση που απαιτείται για την οικοδόμηση ενός αειφόρου μέλλοντος για τις επόμενες γενεές».
Συμφωνούμε απολύτως!
