Ο Διονύσης Σαββόπουλος, μία από τις πιο εμβληματικές μορφές της ελληνικής μουσικής, πέθανε το βράδυ της Τρίτης 21 Οκτωβρίου 2025. Παράλληλα με την αξιοθαύμαστη καλλιτεχνική του πορεία, έδειξε σε μεγάλο βαθμό και τις πολιτικές μετατοπίσεις και αντιφάσεις της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, με κύριο άξονα κάτι απολύτως ανθρώπινο: την αναθεώρηση.
Στη λαϊκή μνήμη, ο Σαββόπουλος καταγράφηκε ως ένας από τους καλλιτέχνες που αντιστάθηκαν στη Χούντα με τον τρόπο τους κι έτσι, αυτόματα, το «αριστερός» τον ακολούθησε ώσπου ο ίδιος αποφάσισε να αποστασιοποιηθεί ή, όπως ο ίδιος δήλωσε, να «κάνει μια στροφή στη Δεξιά».
Ο μεγάλος τραγουδοποιός, ωστόσο, είχε μια μοναδική ικανότητα: να ενώνει με όχημα τη μουσική του. Και στο τέλος, παρά τις όποιες πολιτικές διαφορές και προσεγγίσεις με τους ακροατές που έχασε ή κέρδισε, μένει το αποτύπωμα. Και του αποτύπωμα του Διονύση Σαββόπουλου είναι τεράστιο και ισχυρό.
Η περίοδος της δικτατορίας
Ήταν μέλος της ΕΦΕΕ (Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος), συμμετέχοντας μάλιστα στην ίδρυσή της ενώ δραστηριοποιήθηκε στην ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά). Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, ο Σαββόπουλος βρέθηκε, όπως και άλλοι καλλιτέχνες, στο στόχαστρο του καθεστώτος.
Όπως έχει ο ίδιος δηλώσει, συνελήφθη δύο φορές και κρατήθηκε για πολιτικούς λόγους περνώντας κι από την οδό Μπουμπουλίνας, το γνωστό «κολαστήριο» της Ασφάλειας την εποχή της Χούντας. Το τραγούδια «Δημοσθένους Λέξις», «Θαλασσογραφία» και «Θεία Μάνου» γράφτηκαν στο κελί.
Παράλληλα, τα τραγούδια και οι δίσκοι του εκείνης της περιόδου, όπως «Το Περιβόλι του Τρελού» (1969) και Το Φορτηγό (1966), περιείχαν αλληγορικά μηνύματα που διαβάζονταν ως αντιδικτατορικές δηλώσεις ελευθερίας και αμφισβήτησης του καθεστώτος, βάζοντας τις βάσεις για μια ανεξάρτητη στάση απέναντι στην πολιτική εξουσία η οποία έγινε εμφανής αργότερα, χωρίς ωστόσο να κρατήσει για πολύ.
Η Μεταπολίτευση και το «Κούρεμα»
Μετά το 1974, ο Σαββόπουλος παρέμεινε ενεργός όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και πολιτικά. Συμμετείχε σε εκδηλώσεις για δημοκρατικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως συναυλίες αλληλεγγύης και πολιτιστικές δράσεις – ενδεικτικά, έγραψε τραγούδι για την Κύπρο και το «έδωσε» στη Μελίνα Μερκούρη να το τραγουδήσει σε ένα κατάμεστο γήπεδο.
Μιλούσε συχνά για την προσωπική ευθύνη του καθενός απέναντι στο σύνολο, καλλιεργούσε την εικόνα ενός καλλιτέχνη με πολιτική σκέψη, αλλά χωρίς σταθερή κομματική ένταξη. Το 1989, όμως, με το «Κούρεμα», χρωματίστηκε πολιτικά.
Κοντοκουρεμένος στο εξώφυλλο του δίσκου, με μια αύρα συντηρητικού ή τέλος πάντων ενός ανθρώπου που στο «βιογραφικό» του δεν εμφανίστηκε ποτέ η ΕΔΑ, ο Διονύσης Σαββόπουλος έγραψε τραγούδια όπως το «Κωλοέλληνες», «Η αποτυχία της Αριστεράς» και φυσικά το «Μητσοτάκ».
Όπως ο ίδιος αναφέρει στη αυτοβιογραφία του «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα» (2025, εκδ Πατάκης): «Με το “Κούρεμα” έκανα στροφή προς τη Δεξιά, μπαϊλντισμένος με τον ψευτοπροοδευτισμό της εποχής και την αλαζονεία του. Ήταν ένας προοδευτισμός νεφελώδης, αντιπαραγωγικός, πολύ κουλτουριάρης κι εντελώς αντιπνευματικός. Δυστυχώς η Αριστερά αφέθηκε να παρασυρθεί από εκείνον τον φτηνιάρικο προοδευτισμό. Παλιοί αριστεροί που, δικαιολογημένα, μισούσαν τη Δεξιά, επειδή κάποτε τους ταπείνωσε και τους ανάγκασε να υπογράψουν δηλώσεις μετανοίας, αλλά και δεν τους έφυγε ποτέ και ο ανομολόγητος θυμός για την ίδια τους την Αριστερά που τους έμπλεξε τότε, μόλις ξεπετάχτηκε το ΠΑΣΟΚ, μετακόμισαν σύσσωμοι. Το ΠΑΣΟΚ έγινε το καταφύγιο κάθε πληγωμένου εγωισμού. Άσε δε τον λαϊκισμό του. Ήταν τόσο ακαταμάχητος που επηρέασε βλαπτικά όλο το πολιτικό σύστημα, όλα τα κόμματα σχεδόν. Πολύς φανατισμός».
Το 2011, με τους «Αγανακτισμένους» στην πλατείες, ζήτησε να κηρυχθεί η Αθήνα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ενώ στο δημοψήφισμα του 2015 τάχθηκε υπέρ του «ΝΑΙ», λέγοντας πως «Δεν φοβάμαι τη δραχμή. Δεν φοβάμαι το ευρώ, που σαφώς το προτιμώ. Φοβάμαι μόνο τον διχασμό που τρέχει στο αίμα μας από τον καιρό του Θουκυδίδη ως τις μέρες μας».
Τον Μάιο του 2023, ενόψει των εθνικών εκλογών, ο Διονύσης Σαββόπουλος δήλωσε πως θα ήθελε την αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας. «Εγώ ελπίζω σε μια αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας. Μας χρειάζεται μια ωριμότητα και δεν γνωρίζω καλύτερο από τον Κυριάκο Μητσοτάκη για να την υπηρετήσει.»
Η μετάβαση από τον αντιδικτατορικό νεολαίο των 60s στον ώριμο καλλιτέχνη που στηρίζει ανοιχτά έναν πρωθυπουργό απασχόλησε τον δημόσιο διάλογο. Την ίδια στιγμή, όμως, η δημοκρατία την οποία υπερασπίστηκε μέσα από το έργο του, του επέτρεπε να διαφωνεί με την πλειοψηφία του κοινού που τον ήθελε «αλλού».
Προς το τέλος της ζωή του του και μέσα από την αυτοβιογραφία του, καταλαβαίνει κανείς πως η διάθεσή του ήταν ενωτική και τρυφερή, θέλοντας να κλείσει τον κύκλο του σαν ένας καλός φίλος που, μπορεί με κάποιους να χάθηκε, αλλά δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν.
